26.08.2013 Views

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

3. Testu-tipologia<br />

3.1. Testu-generoaz orain arte esandakoa<br />

105<br />

Orain arte <strong>testu</strong>-generoaz esandakoak laburtuko ditugu hemen. Testugeneroa<br />

<strong>testu</strong> enpirikoa atzemateko maila bat da. Egileak –igorleak–<br />

hizkuntz ekintza baten kokatua dagoela, <strong>testu</strong>a ekoizten du <strong>eta</strong> <strong>testu</strong> hori<br />

hiru maila ezberdin<strong>eta</strong>n atzeman daiteke: maila generikoa (<strong>testu</strong> guztiak<br />

hizkuntz ekintza bati giltzatuta ekoizten ditugu –igorle batek zerbait esaten<br />

dio hartzaile bati intentzio jakin batekin, <strong>eta</strong> modu batean edo bestean<br />

antolatu egiten du edukia–).<br />

Bigarren maila batean, egileak <strong>testu</strong>a ekoizteko hizkuntzak eskaintzen<br />

dizkion eraikuntza sozial<strong>eta</strong>tik –historikoki formakuntza sozialak edo giza<br />

taldeak bere hizkuntzan garatutako <strong>testu</strong>-generoak– bere komunikazio<br />

egoerarako egokiena aukeratu egingo du. Aukerak<strong>eta</strong> hori maila<br />

ezberdin<strong>eta</strong>ko unitate<strong>eta</strong>ra heda daiteke: maila globalean, esaterako,<br />

antolatzeko modua, <strong>testu</strong>ratze modua –kohesio mekanismoak edo konexio<br />

mekanismoak modu batera edo bestera erabili, esaterako– <strong>eta</strong> kontuan<br />

hartze mekanismoak erabiltzeko modua. Edo, areago oraindik, maila<br />

lokaleko unitateak identifikatzera ere hel daiteke egilea: antolatzaile batzuk<br />

edo anafora mota batzuk edo aditz forma batzuk, esaterako. Maila hon<strong>eta</strong>n<br />

ditugu, bada, <strong>testu</strong>-generoak, giza talde batek garatu <strong>eta</strong> identifikatzen duen<br />

<strong>testu</strong>-multzoa. Arestian aipatu bezala, <strong>testu</strong> multzo horr<strong>eta</strong>ko ale bakoitzak<br />

besteekin duen antzekotasunari esker hitz egin daiteke <strong>testu</strong>-generoaz.<br />

Testua atzemateko hirugarren maila aztertzeko, <strong>testu</strong>a ekoizpen<br />

bakarra <strong>eta</strong> errepika ezina den ikuspuntutik begiratuko da. Maila<br />

hon<strong>eta</strong>n egile bakoitzaren indibidualtasunak ikusi ahal izango dira,<br />

generotik at daudenak, alegia.<br />

3.2. Testu tipologi<strong>eta</strong>rako hurbilbide ezberdinak<br />

3.2.1.Zer da <strong>testu</strong>-tipologia. Zertarako balio du?<br />

Esanda gelditu da ekoizten ditugun <strong>testu</strong>ak anitzak direla, <strong>eta</strong> horiek<br />

multzokatu egin ditzakegula zenbait ezaugarriren arabera <strong>testu</strong>-generoak<br />

osatuz. Modu horr<strong>eta</strong>ra, pentsatzeko <strong>eta</strong> hizkuntzarekin jarduteko modu<br />

ezberdinak eredutara ekar daitezke. Alderdi hori oso interesgarria da<br />

didaktikarako, nagusiki, bere kon<strong>testu</strong> osoan irakats <strong>eta</strong> ikas daitekeelako<br />

hizkuntza –bere alderdi interakzionalak, sozialak <strong>eta</strong> linguistikoak–<br />

kontuan hartzeko aukera ematen baitute generoek.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!