3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Yaratıcı Drama Yönteminin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta Analiz Çalışması
Özgür Ulubey 1 , Çetin Toraman 2
1 Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Eğitim Programları Bölümü, Ankara
2 Keçiören Rehberlik ve Araştırma Merkezi, Ankara
Yaratıcı dramanın geçmişi, İngiltere’de romantizm akımının etkilerinin görüldüğü 18. yüzyıla kadar
uzanmaktadır. Romantizme göre insanlık; sevgi, kendini ifade etme ve yaratıcılıkla kurtulabilir. Bu anlayışın
gereği olarak, İngiltere’de Sanayi Devrimi sonrası kentlerde kötü koşullarda çalışan insanların duyarlı bir şekilde
yetiştirilmelerine yönelik çalışmalara başlanmıştır. Yaratıcı drama daha sonra eğitimde kullanılmaya başlanmıştır.
Yaratıcı dramanın Türkçede tam bir karşılığının olduğunu söylemek mümkün değildir. Yunanca “dran”dan
türetilen drama, “yapmak, etmek, eylemek” anlamına gelmektedir. Yaratıcı drama ise bir grupla grup üyelerinin
yaşantılarından yola çıkarak bir amacın, düşüncenin; doğaçlama, rol oynama gibi tekniklerden yararlanarak
canlandırılmasıdır. Yaratıcı drama bilişsel davranışları, duyuşsal özellikleri ve devinişsel becerileri kazandırmada
öğretim yöntemi; duyuların eğitimiyle bütüncül ve estetik bir sanat anlayışı oluşturmada eğitim alanı; yaşanılan
süreci betimleme, açıklama ve kontrol edebilme olanaklarıyla bir disiplin olarak nitelendirmektedir. Yaratıcı
drama, bireylerin öğrenme öğretme sürecine etkin katılımlarını, yaşamı çok yönlü algılamalarını, araştırma ve
öğrenmeye yönelik istek geliştirmelerini sağlayan bir öğretim yöntemidir. Yaratıcı drama öğrencilerin duygu,
düşünce ve davranışlarını değiştirerek onları düşünsel ve duyuşsal olarak geliştirir. Yaratıcılık, hayal gücü,
empati kurma, farklı bakış açıları ile durumlara ve sorunlara bakma, rolleri dışında ve içinde imgesel deneyimler
oluşturma, yeni formüller bulma ve sunma gibi becerileri geliştirme fırsatı sunar. Öğrencilerin başarılarını arttırır.
Yaratıcı drama, sosyal bilgiler, matematik, fen bilgisi, hayat bilgisi, Türkçe, İngilizce, Fransızca ve fizik
derslerinin öğretiminde kullanılmış, öğrencilerin başarılarında anlamlı artışlar belirlenmiştir. Ayrıca yaratıcı
drama insan hakları eğitimi ve bilimsel kavramların öğretiminde de öğrencilerin başarılarını arttırmıştır. Bu
araştırmada yaratıcı drama yönteminin başarıya etkisi meta- analiz yöntemi ile incelenmiştir.
Meta–analiz, bir konu, tema ya da çalışma alanı hakkında benzer çalışmaların belirli ölçütler altında
gruplanıp bu çalışmalara ait nicel bulguların birleştirilerek yorumlanması ve araştırma makalelerindeki etki
büyüklüklerinin incelenmesi olarak tanımlanmakta, araştırma sentezinin eş anlamlısı olarak kullanılmaktadır.
Meta-analizi küçük araştırmaların birleştirilmesinde yol gösteren bir yöntemdir ve birleştirilen araştırmalar
kadar iyi olabilir. Meta-analizde, önce konu belirlenir ve konunun amaçları yazılır. Ardından analizin sınırları
belirlenerek etki ölçümü yapılır ve test edilecek hipotezler kararlaştırılır. Araştırma değerlendirilerek analiz için
veri tabanı oluşturulur. Son olarak, meta-analizi ile elde edilen sonuçlar yorumlanır. Meta-analizin, araştırmalarda
tanımsızlığı ve yanlılığı ortadan kaldırma, doğru ve güvenilir tahmin yapılabilmesini sağlama gibi yararları vardır.
Bu araştırmada, yaratıcı drama yöntemi kullanılarak öğrencilerin akademik başarılarının etkisinin incelendiği
deneysel çalışmaların sonuçları, meta–analiz yöntemiyle birleştirilerek ortak etki büyüklüğünün belirlenmesi
amaçlanmıştır. Yaratıcı drama yöntemi kullanılarak yapılan araştırma sonuçlarının birleştirilmesi ile alanyazın için
önemli bir katkı sağlanacağı düşünülmektedir. Araştırmada meta–analiz yöntemi kullanarak doküman incelemesi
yapılmıştır. Araştırma kapsamını, 2003–2013 yılları arasında yaratıcı drama yöntemi kullanılarak öğrencilerin
akademik başarısı üzerindeki etkisini araştıran, deney ve kontrol grubuna ait son test puanları, aritmetik ortalama,
standart sapma değerleri ve gruptaki birey sayılarını veren 20 çalışma oluşturmuştur. Bu çalışmalar, ulusal tez
merkezi, ULAKBİM, ERIC, EBSCO, Google Schoolar gibi veri tabanlarından elde edilmiştir.
Araştırmada önce her çalışmanın etki büyüklüğü, sonra meta–analize ilişkin ortak etki büyüklüğü rastgele
etkiler modeliyle (Hedges’s g) belirlenmiştir. “Q İstatistiği”ne göre çalışmaların heterojen olduğu (Q=367,51,
p