3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Çevre Etiği Farkındalık Düzeyi Ölçeğinin Geliştirilmesi
Nilgün Özer, Özgül Keleş
Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı, Aksaray
Amaç: Son zamanlarda bizlerin ve gelecek kuşakların yaşamını tehdit eden zehirli gaz ve atıkların seviyesi,
hızla tüm dünyada artmaktadır. Bu durum büyük çevresel problemleri de beraberinde getirmektedir. Yaşanan
tüm bu sorunların yalnızca teknik bir sorun olmadığı bundan öte, daha büyük çaplı toplumsal sorunların bir
boyutu olduğu görülmektedir. İlgili literatür incelendiğinde bu gibi sorunların çözümü noktasında salt bilimsel,
teknolojik ve siyasal açıdan konuya yaklaşma eğilimi söz konusudur. Ancak çevre sorunlarının merkezinde insan
unsurunun çoğunlukta yer tutması, bu sorunların kaçınılmaz olarak etik yaklaşım çerçevesinde açıklanmasına
muhtaçtır. Çevre sorunları konusuna etik bir şekilde yaklaşan konu ise çevre etiğidir. Görüldüğü üzere çevre
sorunlarının çözümüne ulaşmanın yolu çevre etiğinden geçmektedir. Çevre etiği, insanların doğanın hâkimi
değil, doğanın bir parçası olduğunu vurgulayarak; diğer canlı ve cansız varlıklara karşı saygı ve sorumluluk
gerektirir. Çevre etiğini topluma uygulama yolu eğitimden geçmektedir. En etkili eğitim ise küçük yaşta verilen
eğitimdir. Öğrencilere küçük yaşta verilen çevre etiği eğitimiyle farkındalık sağlanabilir. Farkındalık sağlanırsa,
çevre bilinci ve tutumu için de bir adım atılmış olur. Bu farkındalığın sağlanması için sadece öğrencilere değil;
öğretmenlere de büyük görevler düşmektedir. Bu yüzden öğretmenlerin eğitim fakültelerinden mezun olmadan
önce çevre etiği farkındalığının sağlanmış olması gereklidir. Çevre etiğinin farkında olan öğretmen, çevre
etiğinin farkında olan ve çevreye daha duyarlı öğrenciler yetiştirebilir. Bu çalışmada, bireylerin çevre etiğine
yönelik farkındalık düzeylerini belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır.
Yöntem: Ölçeği geliştirmek amacıyla yerli ve yabancı literatürlerden faydalanılarak oluşturulan, içerisinde
90 madde olan madde havuzu üç uzman görüşü yardımıyla pilot uygulama için 78 maddeye düşürülmüştür. Elde
edilen verilerin içeriği ne kadar açıkladığını belirlemek ve yapı geçerliliğini sağlamak amacıyla açımlayıcı faktör
analizi ve yapılan analizin doğruluğunu test etmek amacıyla doğrulayıcı faktör analizinden yararlanılmıştır.
Açımlayıcı faktör analizi için SPSS 17 ve doğrulayıcı faktör analizi için Lisrel 8.8 programlarından
faydalanılmıştır. Pilot aşama için 2013-2014 eğitim öğretim yılının bahar döneminde, üç devlet üniversitesinde
eğitim gören üçüncü ve dördüncü sınıf (303 kişi) fen bilgisi öğretmen adayı bu araştırmaya dâhil edilmiştir.
Bulgular: Bu verilerin KMO değeri 0.936 ve Barlett’s test değerinin (X²=6013.562; p