3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Örgütsel Sosyalleşme ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki
Mahmut Polatcan, Ahmet Saylık
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı, Ankara
Özet: Örgütsel Sosyalleşme. Örgütsel davranış alanının araştırma konularından biri olan sosyalleşme
özünde öğrenme sürecinden ibarettir. Sosyalleşme bağlamında öğrenme süreci, temelde işe alınan bireyin ne
yaptığı, grup çalışmasının ne olduğu ve örgütte bireyin yaptığı işlerin nasıl olduğunu kapsar. Sosyalleşme, örgüt
üyelerinin bir nesilden diğerine bilgi ve değerleri aktardığı bir süreçtir. Örgütsel sosyalleşme, bireyin örgüt
içerisindeki iş deneyimlerine karşı gösterdiği tutum ve tepkilerle, rolüne uyum süreci ve rolünü öğrenme içeriği
veya öğrenme ipuçları ile ilgilidir. Örgütsel sosyalleşme kavramına ilişkin tanımlar incelendiğinde bireyin örgüte
katılmasıyla birlikte, örgüt kurallarına uygun olarak bilgi, beceri, davranış, değer ve inançları kazandığı bir süreç
olduğu görülmektedir. Örgüt, bir yandan bireye bu özellikleri kazandırırken bir yandan da örgütsel hedefler
yönünde bazı davranışlar da öğretmeye çalışır.
Örgütlerde bireyin sosyalleşme süreci genel olarak üç aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar bireyin örgüte
girmeden önceki giriş öncesi veya umucu, örgütle karşılaşma veya yüzleşme aşaması ve değişim veya kazanma
aşamasıdır. Sosyalleşme sadece bir olay değil, etkileşimli bir süreç olarak hem örgütün hem de bireyin sürekli
gelişimini konu edinir. Bu süreç eğitim yaşamıyla başlar. Eğitim yaşamından sonra birey bir örgüte girdiği zaman
ilk işinde ortaya çıkar. Bireyin örgüt içinde iş değişikliği veya mesleki statüsünde değişiklik olduğu zaman örgütsel
sosyalleşme tekrar meydana gelir. Ayrıca bireyin işinden ayrılıp yeni bir işe girdiği zaman sosyalleşme yeniden
ortaya çıkar. Bu döngü bireyin yaşamı boyunca devam eder.
Örgütsel Bağlılık. Örgütler, belirli bir amacı geliştirmek için, bilinçli olarak oluşturulmuş bir takım kurallar
çerçevesinde işleyen toplumsal birimlerdir. Örgütlerin temel amaçlarından birisi, iş görenlerinin yetenek ve
becerilerini geliştirerek onlardan en üst düzeyde verim almayı ve kurumlarına olan bağlılıklarını arttırmayı
sağlamaktır. Yapılan çalışmalar ortaya koymuştur ki, örgütsel bağlılığı yüksek olan çalışanların, bağlılık,
geliştirmeyen iş görenlere kıyasla, örgüte ve hedeflerine yüksek katılım göstermekte ve daha yüksek bir performans
göstermeleri beklemektedir. Ayrıca örgütsel bağlılığı yüksek olan çalışanlar, örgütün diğer elemanlarıyla daha
samimi ve iyi ilişkiler kurmakta böylelikle de işte tatmin düzeyleri daha yüksek olmaktadır.
Kavram olarak bağlılık, toplumların olduğu her yerde var olan toplumsal iş görenlerinin duygusal bir
ifadesidir. Kölenin efendisine, astın üstüne, izleyenin liderine, memurun görevine, sadakatini ifade eden bağlılık,
en yüksek derecede bir duygudur. Bağlılık sadakati, sadık olma durumunu da anlatmaktadır. Bağlılık kavramının
özünde ait olma duygusu yetişmektedir. Bu duygu, örgüt ile birey arasında bir çeşit bağ oluşmasına ve örgüt
çalışanlarının ortak değer, amaç ve hedeflerin etrafında toplanmalarını sağlamaktadır. Bağlılık öncelikli olarak
karşılıklı sevgiye dayanan insan güdülenmesini iyi ve doğru anlamaktan geçer.
Örgütlerde çalışanların sosyalleşmesi ve bağlılığı örgütsel başarıya ulaşmada kritik unsur olarak görülmektedir.
Bundan dolayı da her örgüt üyelerini sosyalleştirerek örgütsel bağlılıklarını arttırmak istemektedir. Çünkü
sosyalleşmiş birey örgütsel bağlılığı yüksek olan problemleri çözen, çözüm önerileri geliştirendir. Örgütler refah
içerisinde varlıklarını sürdürmek istiyorlarsa çalışanlarının bağlılıklarını sağlamalıdırlar. Bu durum çerçevesinde
araştırmanın amacı, ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme ve örgütsel bağlılık düzeylerini ortaya
çıkarmaktır. Ayrıca istatiksel olarak örgütsel sosyalleşme ile örgütsel bağlılık ilişkisini saptamaktır.
Yöntem: Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlayan
bu çalışma, betimsel tarama modelinde bir araştırmadır. Bu araştırmanın evreni, 2014-2015 eğitim öğretim
yılında Karabük ili merkezinde bulunan ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır.
Araştırmanın çalışma grubunu 350 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla, örgütsel sosyalleşme ve
örgütsel bağlılık ölçekleri kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmanın analiz süreci devam etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Örgütsel Sosyalleşme, Örgütsel Bağlılık, Öğretmen
Sunum: Sözlü
162