3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Çocuk Psikolojisinin Resimlerine Yansıması
Mehmet Ali Gökdemir
İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Şanlıurfa
Bu makalede amaç çocuk psikolojisinin resimlerine nasıl yansıdığı ve çocuk resimlerindeki bazı sembol ve
şekillerin ne anlama geldiği ile ilgili bir fikir ileri sürmektir. Böylece cocuğun okul başarısızlığı ile ilgili altta yatan
nedenleri tespit etmek ve çözüm yolları geliştirmek amaçlanmıştır. İnsan psikolojisi insanın bulunduğu çevreye ve
yaşadıkları olaylardan etkilenen bir olgudur. İnsanların çocukluk döneminde yaşadığı bütün olaylar ve yaşantıların,
çocuk psikolojisi üzerinde çok derin izler bırakıp çocuğun kişiliğini şekillendirdiği gerçeğini göz önünde bulunduracak
olursak; çocuk psikolojisinin ne derece önemli ve üzerinde durulması gereken bir konu olduğunu anlarız. Toplumda
yaşayan her birey gibi çocukların da kendilerini ifade etme gereksinimleri vardır. Çocukların bu gereksinimlerini
gidermek için başvurduğu yollardan biri belki de en önemlisi resim yapmaktır. Bir çocuğun psikolojisi hakkında bilgi
sahibi olmak için, çocuğun çizdiği resimleri incelemek ve yorumlamak en önemli yöntemlerden biridir.
Resim ve çocuk birbirini tamamlayan, sürekli değişen bir olgu olup, iletişimin en etkili ve önemli unsurları arasında
yer almaktadır. Çocukların kelimelerle ifade etmeye çalıştıkları bildirimlerden daha güçlü bir anlatım, ifade ve yansıtma
aracı olan resim, çocuğun dış dünyayı algılayışının bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Bu açıdan bakıldığında,
çocuklar olaylar, durumlar ve nesneler hakkındaki duygu düşünce ve algılarını resimlere yansıtabilmektedir
Çocuklar, uygun bir ortamda desteklendiklerinde içinde yaşadıkları dünyayı en iyi anlatan filozoflardır.
Çocuk resimlerinin; açık, anlaşılır ve samimi olması bir çocuk araştırmacının ilgisini çektiği gibi psikologların
da ilgisini çekmiştir. Çocuk resimlerinde renk kullanımının, şekillerin büyüklüğü, küçüklüğü, çizgilerin kalınlığı
veya inceliği gibi durumlar, psikolojik olarak değerlendirildiğinde hepsinin derin birer anlamı olduğunu görürüz.
Çocuk resimlerindeki bu durumlarla ilgili yeterli bilgiye sahip olduğumuz durumlarda, bir çocuğun çizmiş olduğu
resimden bu öğeleri yorumlayarak çocuğun psikolojisi ve iç dünyası hakkında yeterince bilgi elde edebiliriz. Örneğin
sayfanın tümünü kaplayan büyük resimler, iç kontrolü zayıf saldırgan çocuklar tarafından çizilmektedir. Hiperaktif
çocuklar sayfanın tümünü kontrolsüz bir biçimde kullanırlar. Ender olarak çekingen, ürkek çocuklar zayıf benlik
kavramlarıyla geniş figürlere yer vermekte ve daha güçlü olmayı arzuladıklarını bu yolla dile getirirler.
Birkaç santimetre büyüklüğündeki resimler korkak, çekingen, içedönük çocukların ürünüdür. Küçük
boyut, onların güvensizliklerinin simgesidir. Bu çocuklar kendilerini güvensiz, yetersiz ve küçük görmektedirler.
Resimdeki çok büyük veya daha küçük kafa, zihinsel açıdan kendini yetersiz gören çocuklar tarafından çizilir.
Büyük kafa resimleri genellikle yetenekli ve daha başarılı olmak için arzu duyan çocukların tercihidir.
Ağzın önemi, temel iletişim aracı olmasından kaynaklanır. Konuşma ve dil problemi olan çocuklar, bu
eksiklikleriyle çok yakından ilgiliyseler, kalın çizgilerle büyük ağız resmi yaparlar. Çoğunlukla bağımlı çocukların
resimlerinde ağız alanına saplandıkları dikkat çeker. Yine göz bebeği olmadan çizilen baş ve anlamsız gözler,
görmeye bağlı öğrenme sorunu olan çocukların resimlerinde sıkça rastlanan bir durumdur. Çok büyük kulaklar,
işitme zorluğu olan çocuklar tarafından çizilebilir. Çocuk resimlerinde bazı cisimleri anlatma isteği de çoğu
zaman vardır. Genelde bütün çocukların çizmiş olduğu resimlerde mutlaka ay ve güneş yer almaktadır. Bu tür
resimlerde güneş, mutluluğu, sıcaklığı, güven ve gücü yansıtmaktadır. Bazı psikologlara göre ise bundan maksat
babadır. Eğer çocuk babası ile iyi ilişkiler içindeyse güneş hep parlak, etrafına ışık saçan ve açık bir alandadır, ama
eğer baba ile çocuk arasındaki ilişki iyi değilse güneşin dağların arkasındaki hali çizilir. Okul fobisi olan çocuklar,
çizdikleri resimlerde aile fertlerini ağırlıklı olarak çizerler. Okul, öğrenci ve öğretmen resmi çizmek yerine, ev ve
evde mutlu bir şekilde oyun oynayan çocuk resimleri çizmeyi tercih ederler. Hiperaktif çocuklar, taşkın ve çok
renkli resimler çizerler. Gerilimli oldukları için genelde karalamayı tercih ederler ve resimleri hep yarım kalır.
Sonuç olarak çocukların zihinsel gelişimleri ve imgelerinin zenginliğinde resmin önemli bir yeri vardır. Resim,
çocukların iç dünyasını çizgi, renk ve biçim gibi araçlarla güzel ve etkili bir biçimde, kişisel bir üslupla ifade etme
çabasından doğan ruhsal bir faaliyettir. Bu açıdan bakıldığında, okul başarısındaki olumsuzlukların nedenleri
çocuk resimlerinin ayrıntılarında gizlidir. Eğitimci bu şifreleri çözme becerisini gösterdiği oranda başarılı olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Çocuk psikolojisi, Çocuk resimleri, Sembol, Şekil
Sunum: Poster
334