3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Sonuç
Öğretmenlerin kurumları ile uyumsuzluk yaşamaları durumunda; işten ayrılma, psikolojik geri çekilme, işi
yavaşlatma, kariyer yapma ve politik destek alma şekilde davranışlar sergilemektedirler. Öğretmenlerin kurumsal
gerginlik durumunda belirtikleri tu tür davranışları tercih etme nedenleri ise;
1. Öğretmenler, yapmak istediklerini yapamadıkları, ya da yapamayacaklarını düşündükleri, faydalı olamayacakları
ve mutsuz olmamak için işte devamsızlık yapmakta veya işten ayrılama yolunu tercih etmektedirler
2. Öğretmenler ile kurumları arasındaki uyumsuzluk-çatışmaların olması kendilerini psikolojik açıdan
yıpratacağını, olumsuz etkileyeceğini, sosyal ilişkilerini bozacağını, sorunların parçası olmak istemedikleri
ve sonucunda da işlerini sevemeyeceklerini düşündükleri için kısmen veya tamamen psikolojik
açıdan işten geri çekilme tutumları sergilemektedirler.
3. Öğretmenler görev yaptıkları kurumları ile gerilim ve çatışman yaşandıkları durumlarda çalışma isteklerini
kaybedeceklerini düşündükleri için; kişisel tepki -pasif direnç şekilde işi yavaşlatma yönünde
hareket etmektedirler.
4. Öğretmen-kurum arasındaki gerilimi azaltmada öğretmenlerin en çok tercih ettikleri davranış kariyer
yapma-yükselme istek ve ihtiyacıdır. Öğretmenler, çatışmaları en aza indirmek, çevrenin beğenisi
kazanmak ve daha çok kazanç elde etmek, mesleğimde daha iyi mevkilere yükselmek, her türlü
olumsuzluklardan yılmamak, örgüte daha verimli olmak, yaşananları telafi etmek, kuruma ve ürüne
(öğrencilere) zarar vermemek, kendilerini göstermek/yeteneklerini ispat etmek, teslimiyetçi olmamak,
mücadele etmek ve karar verici konumda olmak, çatışmayı doğuran sebepleri ortadan kaldırmak veya
çatışmayı kurum menfaatine çevirmek için kariyer yapma seçeneğini tercih etmektedirler.
5. Kurumları ile gerginlik yaşayan eğitimcilerin böyle bir yola yönelmelerinin nedeni güç dengesizliğini
düzeltmek veya dengeleri korumak, haksız yaşanan durumların tekrarlanmaması için, sorunun çözümünde
örgüt içi çalışanlarla ortak akıl, ortak menfaat içinde hareket etmek için politik desteklerden
özellikle sendikal desteği tercih etmektedirler.
Araştırmanın sonuçları Argyris tarafından geliştirilen kişi-yapı çelişkisi durumunda çalışanların örgütleri
ile olan gerginliklerinden kaçınmaları için çeşitli seçenekleri tercih edebilecekleri kuramı çerçevesinde belirtilen;
“çalışanlar çocuklarına işin doyurucu olmadığına ve yükselme olanaklarının sınırlı olduğuna inanmalarını
öğretme” seçeneği dışındaki diğer tüm seçenekler ile paralellik göstermektedir. Nitekim Argyris’e göre geleneksel
örgütsel tasarım ve yönetim üzerine inşa edilen kişi-yapı çelişkisinde çalışanlar bundan kaçınmaları için alt
seçenekten; geri çekilme, psikolojik olarak geri çekilme, aşırı çalışmayı önleme, daha iyi konuma yükselmeye
çalışma, sendikalar gibi ittifaklar oluşturma ve çocuklarına işin doyurucu olmadığına ve yükselme olanaklarının
sınırlı olduğuna inanmalarını öğretme gibi seçeneklerden birini tercih etmektedirler.
Öğretmenlerin kurumları ile gerginlikler yaşamaları durumunda Argyris’in teorisinde ön sürdüğü;
“çalışanların çocuklarına işin doyurucu olmadığına ve yükselme olanaklarının sınırlı olduğuna inanmalarını
öğretirler.” Seçeneğini tercih etmemelerinin nedeni tüm olumsuzluklara rağmen, öğretmenlerin kendi
çocuklarının da öğretmen olmasını istedikleri şeklinde yorumlanabilir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak
aşağıdaki öneriler getirilebilir;
1. Öğretmenlere kariyer yapma-yükselme imkan ve olanakları artırılmalıdır.
2. Öğretmen- kurum çatışmasını en aza indirmek için görev, sorumluluk ve roller daha net ifade
edilmelidir.
3. Kurum içi uygulamalarda; objektiflik, nesnellik, saydamlık, kurumsal etik gibi ilkeler çerçevesinde
hareket edilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Öğretmen, kurum, uyum
Sunum: Sözlü
198