3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Ortaöğretim Kurumlarındaki Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinin
Denetiminde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Bakanlık Denetçilerinin Görüşleri
Fatih Kaya 1 , Sakine Kaya 2
1 Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü Maarif Müfettişleri Başkanlığı Maarif Müfettişi
2 Ankara/Çankaya Gaziosmanpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Müdürü
Eğitim denetimi, mevcut durumun ortaya konulması, sorunların belirlenmesi, gelişme yönünde gerekli destek
ve yardımın sunulması açısından eğitim örgütlerinin başat yönetim süreçlerindendir. Ancak, denetim alanında
yapılan araştırmalar, denetimde etkililiği sağlama yönünde birçok sorunun bulunduğunu ortaya koymaktadır. Okul
ve rehber öğretmen denetiminde de, birçok sorun sıkça dile getirilmektedir (MEB, 2011b; Hatunoğlu, 2006, s. 333;
Uyanık, 2007; Güven, 2010). Bu araştırmanın genel amacı, bakanlık denetçilerinin görüşleri temelinde, ortaöğretim
kurumlarında sunulan PDR hizmetlerinin Milli Eğitim Bakanlık denetçileri tarafından yapılan denetiminde,
yaşanan sorunları ve bu sorunların üstesinden gelebilmek için sunulan önerileri belirlemektir.
Bu çalışma, Milli Eğitim Bakanlığı Denetçilerinin görüşleri çerçevesinde, PDR hizmetlerinin denetiminde
yaşanan sorunlar ve bu sorunların çözümüne yönelik geliştirilen öneriler aracılığıyla daha etkili denetim
hizmetinin sağlanmasına katkıda bulunulacağından, önemli görülmektedir. Bu araştırma, ayrıca, bu alanda
yapılan ilk tez çalışmasının sonuçlarından bir kısmını yansıtması açısından da önemli görülmektedir.
Araştırma, görüşlerin mülakat yöntemiyle elde edildiği, nitel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu
Milli Eğitim Bakanlığı’nda görev yapan, Ankara’da 262, İzmir’de 19, ve İstanbul’da 34 olmak üzere, toplam 315
Başdenetçi, Denetçi ve Denetçi yardımcısı’ndan, gönüllülük esasına göre seçilmiş 40 denetçi oluşturmaktadır.
Mason (2010), Guest ve diğerlerine atıfta bulunarak, Bertaux (1981, 35)’un, tüm nitel çalışmalarda, örneklem
olarak en az kabul edilebilir denek sayısının 15 olduğunu belirtmektedir. Maksimum çeşitlilik örneklemesindeki
amaç, göreli olarak küçük bir örneklem oluşturmak ve bu örneklemde çalışılan probleme taraf olabilecek
bireylerin çeşitliliğini maksimum derecede yansıtmaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2008, 108). Veri toplama yöntemi
olarak yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmada Milli Eğitim Denetçilerine yöneltilen
sorular denetim öncesi, denetim ve denetim sonrası safhalarla ilişkili olarak aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
PDR hizmetlerinin ve rehberlik öğretmeninin denetiminde:
1. Meslektaşlar (Denetçiler) arası fikir alış verişi ve yardımlaşma alanında sorun yaşıyor musunuz?
2. PDR hizmeti alan kişilerin (Yönetici, Öğretmen, Aile, Öğrenci) hizmetin niteliğine ilişkin olası şikayetlerle
ilgili neler yapıyorsunuz?
3. PDR alanında etkili şekilde denetim yapabilmek için, yeterince bilgi ve beceriye sahip olduğunuzu
düşünüyor musunuz? PDR hizmetleri alanında eğitim aldınız mı?
4. PDR alanındaki denetimlerde mevzuattan kaynaklanan sorunlar nelerdir?
5. PDR alanında etkili denetim yapılabilmesi için varsa farklı düşünce ve önerilerinizi paylaşır mısınız?
Araştırmada, önemli sonuçlara ulaşılmıştır. Ulaşılan sonuçlardan bazıları, Bakanlık denetçilerinin
çoğunluğu, meslektaşlar arası bilgi paylaşımında sorun yaşayıp yaşamama durumları ile ilgili herhangi bir sorun
yaşamadıklarını; PDR alanındaki hizmetlerin kalitesine yönelik şikâyetlerin denetçilere ulaşmasında yaşanılan
olası sorunlara verilen tepkiler ise “Şikayetlerin iletilmesi yolunu açık tutarım”, “BİMER ve ALO 147’ yi öneririm”,
“Görüşme yaparım”, “Dinlerim ve demokratik yolla çözme girişimimde bulunurum”, “Paydaşlarla işbirliği
yaparım”, “İletişim kurarım”, şeklinde olduğu; Bakanlık Denetçilerinin bir kısmının (ƒ=22) PDR alanında etkili
şekilde denetim yapabilmek için, yeterince bilgi ve beceriye sahip olma konusunda yeterli olduklarını düşünürken
bir kısmının (ƒ=16) ise bu konuda yeterli olmadıklarını düşündükleri; PDR alanındaki denetimde mevzuattan
kaynaklanan sorunların “Mevzuatın genişliği ve somut olmaması”, “Alan denetçileri tarafından denetim yapılması
mevzuatın yorumlanması açısından önemlidir ”, “Sorun yok”, “Mevzuatın güncel olmaması”, şeklinde ifade
edildiği; şeklindedir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak; alan bilgisi eğitimi ihtiyacı olan Denetçiye verilmeli;
paylaşım ve yardımlaşma konusundaki yaşanan iletişim eksikliği ortadan kaldırılmalı; Denetçiye ulaşan şikayetin
niteliğine göre görüşme yapılması, gerektiğinde mevzuata göre hareket edilmeli; mevzuatın anlaşılmayan yoruma
açık kısımları ile soyut olması ortadan kaldırılmalı; mevzuatın güncellenmesinin sağlanması, rehberlik alanında
tüm ilgililerin denetlenmesinin gerektiği, vb. yapılan önerilerden bazılarıdır.
Anahtar Kelimeler: Bakanlık, Denetim, Denetçi, Ortaöğretim, Rehberlik
Sunum: Sözlü
140