3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Örgütsel muhalefet olgusunun eğitim ile ilişkisi ise pedagojik ve politik olmak üzere iki farklı açıdan
incelenebilmektedir. Pedagojik yaklaşım, okul yöneticisi ve öğretmen tutumlarını, politik yaklaşım ise bu sürecin
işleyişi ve alt yapısı üzerine odaklanmaktadır.Muhalefeti tetikleyen yönetici davranışlarını da kişisel ve yönetsel
olarak iki başlık altında inceleyebiliriz. Bu sınıflama örgütsel muhalefetin nedenlerine ilişkin ortaya atılan kişisel
çıkar yönelimli muhalefet ve ilkesel muhalefet sınıflaması ile de örtüşmektedir. Yöneticilerin, çalışanların yasal
haklarını kullanmalarını engellemeye çalışmaları, öğretmenlerden etik dışı uygulamalarda bulunma istekleri,
adil veya hukuki olmayan kararları öğretmenlere dikte etmeleri ve öğretmenlere dönük zorbaca davranışları
öğretmenler için başlıca muhalefet etme nedenidir. Muhalefetin nedenine ilişkin ortaya atılan bu gibi sonuçlar,
benzer konularda yürütülmüş olan araştırma sonuçları tarafından da desteklenmektedir.
Öğretmen muhalefetinin okullarda özdenetim, gelişme ve yenileşme gibi süreçler üzerinde geliştirici bir rol
oynadığı bir gerçektir. Şu halde okullarda, gelişmenin gereği olan ve farklı görüşlerin özgürce ifade edilmesinin
önündeki engellerin kaldırılmasının, okula büyük yarar sağlayacağı öne çıkan temel bir noktadır.
Bu çalışmada öğretmen muhalefetine neden olan etik dışı, hukuk dışı ve zorbaca tutumlara sahip olan
yönetici davranışları ve bu davranışlara verilen tepkiler incelenmeye çalışılacaktır. Yöneticilerin hukuk dışı ve
etik dışı uygulamalarının çeşitli nedenleri olabilir. Yönetici yetersizliklerinin de bu nedenlerden biri olduğu
düşünülebilir. Yöneticilerin bu anlamda hizmet öncesinde ve hizmet içi eğitimlerde özellikle, yönetimin genel
ilkeleri, iş-etiği, farklılıkların yönetimi vb. konularda yetiştirilmeleri gerekmektedir.
Eğitimin yanı sıra, yöneticilerin yalnızca eğitim müfettişleri ile değil, eğitimin temel unsurları olan
aktörlerce de (öğretmen, öğrenci ve veli) izlenmesini ve denetimini sağlayacak yasal düzenlemelere gidilmelidir.
Böyle bir izleme ve denetleme sürecinin, yöneticileri daha şeffaf, adil ve tarafsız olmaya zorlayacağı açıktır. Diğer
yandan öğretmenler her ne kadar muhalif görüşlerini yöneticilere açıkça dile getirdiklerini ifade etseler de bazı
öğretmenlerin sessiz kaldığı ve sahip oldukları farklı görüşleri dile getirmekten çekindikleri anlaşılmaktadır.
Bu öğretmenlerin okula olan psikolojik bağlılıklarının giderek azaldığı ve sonuçta okuldan tayin isteyip gitmek
arzusunda oldukları sıkça gözlemlenmektedir. Şu halde, bu yapıda olan öğretmenlerin, sahip oldukları farklı
görüşleri dile getirmelerini engelleyen etmenler üzerinde durulması ve bu problemin çözümü için neler
yapılacağı üzerinde durulmalıdır. Bu çalışmada örgütsel muhalefet kavramı üzerinde durularak öğretmenler
ile yapılan görüşmeler neticesinde eğitim kurumlarında yenileşme ve gelişme için muhalif davranışların ne tür
etkiler doğuracağı araştırılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Örgütsel Muhalefet, Eğitim, Örgüt Kültürü
Sunum: Sözlü
127