3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Yöntem
Bu araştırma 2014-2015 öğretim yılının birinci döneminde Manisa ili Alaşehir ilçesinde bir ilköğretim
kurumunda öğrenim gören 18 öğrenci ile yürütülmüştür. Nitel kökenli olgu bilim araştırması olan bu çalışmada
her sınıftan 3’er öğrencinin ‘Su’ kavramı ile ilgili sahip oldukları bilgiler yarı yapılandırılmış mülakat ile
belirlenmeye çalışılmıştır. 3,4,5,6,7 ve 8. sınıf öğrencilerinin vermiş oldukları cevaplara göre mülakat boyunca
sorular sorularak öğrencilerdeki mevcut bilgilerin hafıza elemanlarına göre ilişkileri araştırılmıştır. Araştırmaya
katılan öğrenciler amaçlı örneklem seçim yöntemiyle, öğretmen görüşleri alınarak, bilişsel yönden yüksek, orta
ve düşük seviyede olmak üzere belirlenmiştir. Elde edilen veriler her bir öğrenci için ayrı ayrı değerlendirilmiş ve
verilen cevaplar hafıza elemanına göre kategorilere ayrılmıştır.
Bulgular
Farklı öğrenim seviyesindeki öğrencilerle yürütülen mülakatlardan elde edilen veriler hafıza elemanlarına
göre kategorilere ayrılmıştır. Buna göre çalışmaya katılan 3. sınıf öğrencilerinin ‘Su’ kavramına verdiği
bazı ifadeler şu şekildedir: ‘Susuz kalırsak boğazımız kurur’. ‘Balıklar suda yaşar’. ‘Su ile ellerimizi yıkarız’.
‘Dişlerimizi fırçalarken su kullanırız’. ‘Öğretmenimiz bir gün sınıfta kabın içersine su koydu. Daha sonra
içerisine buz koydu ve alttan ısıttı. Buz bir müddet sonra suya dönüştü’ 4. sınıf öğrencilerinin ‘Su’ kavramı
ile ilgili: ‘Elimde bol miktarda su olsaydı onu susuz kalan ülkelere gönderirdim’. ‘Doğadaki bütün hayvanlara
ve bitkilere büyümeleri için verirdim’ şeklinde görüş bildirmişlerdir. 5. sınıf öğrencileri ise: ‘Yemeklerin
içerisinde su kullanılır’. ‘Kar ya da yağmur yağdığı zaman nehirler ve denizler su ile dolar daha sonra bu
suları çeşitli yerlerde kullanırız’. ‘Suyu ısıtırsak buhar olur’. ‘Barajlarda sulardan elektrik elde edilir’. 6. sınıf
öğrencilerinin verdiği en ilginç cevaplar: ‘Yağmur yağar. Sonra çiçekleri sular. Çiçeklerin meyvesi olur. Biz
de o meyveleri yeriz’. ‘Su fotosentez için gereklidir’.7. sınıf öğrencileri: ‘Denizlerde su var ama o su içilmez.
Çünkü deniz suyu tuzludur’. ‘Suyun rengi yoktur ve kokusuzdur’. ‘Su hayatımızın her alanında gereklidir. ‘Canlı
ve cansız her yerde sudan yararlanılır’. ‘Su araba radyoterlerinde ve çeşitli elektronik cihazlarda kullanılır’.
8. sınıf öğrencilerinin verdikleri bazı cevaplar şöyledir: ‘Su enerji elde etmede çok fazla kullanılır’. Bulaşık
makinesinde ve buzdolabında kullanılır’. ‘Kaba su koyup içerisine asit koyduğumuzda tellerin uçlarına bağlı olan
ampul yanar’.
Sonuçlar
Araştırma sonunda öğrencilerin hafıza elemanlarından imaj, dizge, episod ve önermelere daha fazla yer
verdikleri görülmüştür. Tüm öğrenim seviyesinde öğrencilerin zihinsel becerileri ve bilişsel stratejileri çok
fazla kullanmadıkları tespit edilmiştir. Dizgelere daha çok 3. ve 4. sınıf öğrencileri yer vermiştir. 3. ve 4. sınıf
öğrencilerinin akıllarına ilk gelen şeyleri söylemeleri değişmez yapısıyla bir bütün olarak hatırlanan kelimeler,
fikirler ve semboller dizisi olan dizgelere uygun ifadelerdir. Ayrıca 3, 4. ve 5. sınıf öğrencileri sosyal çevrelerinde
yer alan olaylara uygun örnekler vermişlerdir. 6, 7 ve 8. sınıf öğrencileri ise daha çok laboratuarda yaşadıkları
durumları ifade ederek episodlara yer vermişlerdir. Önermelere ve imajlara tüm sınıf seviyelerindeki öğrenciler
yer verirlerken imajlara özellikle 7. ve 8. sınıf öğrencileri değinmişlerdir. 3. sınıf öğrencilerinin su kavramı ile
ilgili akıllarına gelen ilk şeyi söylemeleri 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin ise daha çok bilimsel olarak ifadeleri onların
olgunlaşmaları ile ilgili olabilir. Ayrıca öğrenim seviyesi arttıkça öğrenciler daha karmaşık ifadeler kullanmışlardır.
Küçük yaş grubundaki öğrencilerin şahit olunan olaylara değinmeleri ve tüm yaş seviyesindeki öğrencilerin
hafızalarında daha çok yaşadıkları durumların yer edinmesi kalıcı öğrenmelerin gerçekleştiğini göstermektedir.
Episodların anlamlı ve kalıcı öğrenmede etkili olduğu düşünüldüğünde öğretmenlerin öğretim sürecinde konu
ve kavramlarla ilgili episod oluşturabilecekleri etkinliklere yer vermeleri önerilmektedir. Öğrencilerde anlamlı ve
kalıcı öğrenmenin gerçekleşebilmesi için öğretmenlerin hafıza elemanlarını bilmeleri ve elemanları kullandırarak
eğitim gerçekleştirmeleri gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Anlamlı öğrenme, Hafıza Elemanları, Öğrenci
Sunum: Sözlü
284