22.04.2015 Views

3_ bildiri özetleri BASKI

3_ bildiri özetleri BASKI

3_ bildiri özetleri BASKI

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde<br />

Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilimin Doğasına Yönelik Bilişsel<br />

Yapılarının Gelişiminin İncelenmesi<br />

Ahmet Taşdere 1 , Tuncay Özsevgeç 2<br />

1 Uşak Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Ana Bilim Dalı<br />

2 Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Ana Bilim Dalı<br />

Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğasına yönelik bilişsel yapılarının<br />

gelişimini incelemektir. Uşak Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 10 öğretmen<br />

adayıyla yürütülen çalışmada, öğretmen adaylarının bilişsel yapılarını ortaya koymak için, üçüncü sınıftan<br />

itibaren her yarı yıl sonunda veri toplama aracı olarak Kelime İlişkilendirme Testi(KİT) uygulanmış ve elde<br />

edilen veriler analiz edilmiştir. Veri toplama sürecinin üçüncü sınıftan itibaren başlatılmasının sebebi, öğretmen<br />

yetiştirme programlarında bilimin doğası içeriğini doğrudan ve dolaylı olarak yansıtan derslerin, bu dönemden<br />

itibaren başlıyor olmasıdır. Araştırmada tarama (survey) yöntemi benimsenmiş, tarama yöntemleri içinden<br />

ise boylamsal tarama yöntemine başvurulmuştur. Boylamsal tarama, veri toplama sürecinin zaman içinde<br />

tekrarlanarak yapıldığı tarama türüdür. Buna göre her yarıyıl sonunda, tekrarlı KİT uygulamalarıyla veriler<br />

toplanarak öğretmen adaylarının bilişsel yapıları ortaya konmaya çalışılmıştır. KİT’i uygulamak için, literatürde<br />

bilimin doğasına yönelik görüşleri tespit etmede kullanılan farklı ölçekler dikkate alınmış ve bu ölçeklerde en<br />

sık olarak kullanılan bilim, bilim insanı, deney, gözlem, araştırma, teknoloji, hipotez, teori ve kanun kavramları<br />

anahtar kavramlar olarak seçilmiştir. Bu kavramların seçiminde fen bilgisi eğitimi alanında uzman dört, ölçme<br />

değerlendirme alanında ise bir uzman akademisyenin görüşlerine başvurulmuştur ve anahtar kavramlara son<br />

hali verilmiştir. KİT’in uygulanması sürecinde, öğretmen adaylarına verilen anahtar kavramların zihinlerinde<br />

çağrıştırdığı kelimeleri-sözcükleri 45 saniyelik süre içerisinde boş bırakılan yerlere yazmaları istenmiştir.<br />

Uygulanan KİT sonucunda, anahtar kavramlar ve cevap kelimelerden oluşan frekans tabloları hazırlanmıştır. Bu<br />

frekans tablolarına göre araştırmacılar tarafından öğretmen adaylarının bilişsel yapılarını ortaya koyan kavram<br />

ağları çizilmiştir. Gerek frekans tablosunda ortaya çıkan cevap kelimelerin sayısı ve niteliği, gerekse çizilen kavram<br />

ağlarının konunun bütününü temsil edecek şekilde yoğun ve ilişkili olup olmamasına göre gelişim göstergeleri<br />

ortaya konmuştur. İlk uygulamalarda KİT’den elde edilen bulgulara göre, öğretmen adaylarının bilişsel<br />

yapılarındaki anahtar kavramların ve cevap kelimelerin birbirinden kopuk ve ilişkisiz yapılar gösterdiği tespit<br />

edilmiştir. Bununla birlikte Kanun-kesin, Kanun-değişmez, Bilim İnsanı-tarafsız, Teori-ispatlanmamış şeklinde<br />

kavram yanılgısı içeren ilişkilendirmeler yaptıkları tespit edilmiştir. İkinci ve üçüncü KİT uygulamalarında ise<br />

anahtar kavramlar ve cevap kelimelerin daha ilişkili ve bütüncül yapıda olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Bilim<br />

İnsanı-öznel, Hipotez-değişken grubu, Bilim-keşif, Bilim-icat, Kanun-değişebilirlik, Bilim İnsanı-yaratıcılık<br />

gibi konunun doğasına uygun ilişkilendirmeler yaptıkları tespit edilmiştir. Özellikle bilimin doğası ve bilim<br />

tarihi dersinin işlendiği dönemin sonunda bu ilişkilendirmelerin oldukça yoğun ve bilimin doğası içeriğine<br />

uygun bir şekilde ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Buna karşın, bilimsel araştırma yöntemleri dersinin gerek<br />

başlangıcında gerekse sonrasında uygulanan KİT sonucunda, öğretmen adaylarının bazı kavram yanılgıları<br />

içeren ilişkilendirmeler ortaya koydukları tespit edilmiştir. Buna göre, ilgili derslerin bilimin doğası içeriğini<br />

kavratmada ne düzeyde etkili olduğu ve öğretmen adaylarının bilişsel yapılarındaki değişimi nasıl etkilediği<br />

tartışılmıştır. Özellikle bilimin doğası ve bilim tarihi dersi dışındaki diğer derslerin bilimin doğası perspektifi<br />

dikkate alınarak ve bilimin doğası özellikleri entegre edilerek içeriklerinin düzenlenmesi önerilmiştir. Ayrıca<br />

literatürde yapılmış benzer çalışmalardan elde edilen bulgular göz önüne alınmış ve bilimin doğasına yönelik<br />

görüşlerin geliştirilmesine yönelik bazı spesifik önerilere yer verilmiştir.<br />

Anahtar Kelimeler: Bilimin Doğası, Fen Bilgisi Öğretmen Adayları, Kelime İlişkilendirme Testi<br />

Sunum: Poster<br />

240

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!