3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Fen Fakültesi Fizik Bölümü Mezunlarının Laboratuvar Araç-Gereçlerini Tanıma
Düzeylerinin Dört Aşamalı Test ile Belirlenmesi
Uygar Kanlı, Çağlar Gülçiçek
Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, OFMAE Bölümü, Fizik Eğitimi A.B.D
Amaç: Fen/fizik eğitiminde deneye dayalı etkinliklerin veya laboratuvar çalışmalarının önemi tartışılmaz bir
gerçektir. Ama yapılan çalışmalar, bu etkinliklerin amacına ulaşmadığı, anlamlı öğrenmeyi sağlamadığı ve fene/fiziğe
karşı olumlu tutumlar geliştirmediği noktasında birleşmektedir. Genelde gösteri deneyleri ve doğrulama laboratuvarları
tercih edilen laboratuvar etkinliklerinin öğrencilerin psikomotor becerilerini yeterince geliştiremediği ve bilgiyi kendi
kendilerine yapılandırmadığı ayrı bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumun temel sebeplerinden biri
öğretmenlerin laboratuvar ortamı ve deney malzemeleri hakkında yeterli olmayan bilgi, beceri ve tutumlarıdır. Bazı
okullarda gerekli koşulları sağlayan laboratuvarlar olmasına rağmen, öğretmenlerin araç-gereçlerle ilgili bilgi eksikliği,
eksilen malzemelerin temini ve benzeri problemler yüzünden bu ortamları kullanmadıkları ifade edilmektedir (Ekici ve
Taşkın, 2002). Dolayısıyla laboratuvar çalışmalarının ve deneysel etkinliklerinin amacına ulaşmasının gerekçelerinden
biri öğretmenlerin bu araç gereçleri doğru bir şekilde kullanmalarıdır(Harman, 2012; Temiz ve Kanlı, 2005). Harman
(2012); sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji öğretiminde yapılan deneylerde sıklıkla kullanılan araç-gereçler ile
ilgili bazı eksik ya da yanlış bilgilere sahip olduklarını ortaya koymuştur.
Bu araştırmada ise, lise 9.-12. Sınıf fizik derslerinde ve laboratuvarlarında kullanılan araçların, pedagojik
formasyon sertifikası olan fen fakültesi fizik mezunları tarafından ne düzeyde tanındığını ve bilindiğini ortaya
çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda uygun örnekleme yöntemi ile belirlenen araştırmanın
örneklemini 2014-2015 eğitim öğretim yılı güz döneminde Gazi Eğitim Fakültesi Pedagojik Formasyon Sertifika
Programına kayıtlı 67 öğrenci oluşturmaktadır.
Yöntem: Veri toplama aracı olarak fizik lâboratuvar araç-gereçlerini tanıma (FLAT) ölçeği dört aşamalı
olarak kullanılmıştır. FLAT ölçeğinde yer alan maddeler, fizik öğretmenlerinin okullarında kullandıkları ve Ders
Aletleri Yapım Merkezi’nin (DAYM) fizik deney kılavuzundaki setler temel alınarak, MEB Fizik ders kitaplarında
ve üniversite fizik deney kılavuzlarında yer alan toplam 103 adet deney araç-gerecinden seçilmiştir. Bu kadar fazla
sayıda deney araç ve gerecinin sorgulanmasının pratik olmayacağı nedeniyle 103 araç-gereç; sekiz akademisyenin
özellikle sorulmasını gerekli gördüğü, araştırmaya dâhil edilmesi gerektiğini düşündüğü ve fikir birliği yaptığı 56
adet araç-gerece indirilmiştir.
Örneklemdeki öğrencilere 56 adet deney araç-gerecinin resmi bir ppt sunusu ile ekrana yansıtılmış ve 45-
60 saniye süre içerisinde FLAT ölçeğini yanıtlamaları istenmiştir. Ölçeğin birinci aşamasında resmi gösterilen
lâboratuvar araç-gerecin adını yazma, ikinci aşamasında birinci aşamaya verdiği cevaptan ne kadar emin
olduklarını seçip-işaretleme, üçüncü aşamada deney-araç gerecinin ne amaçla kullanıldığını yazma, dördüncü
aşamada ise üçüncü aşamaya verdikleri cevaptan ne kadar emin olduklarını seçip işaretlemeleri istenmiştir.
Sonuçlar: Araştırmanın veri analizi devam etmektedir. 56 maddenin yer aldığı FLAT ölçeğinde ilk 15
maddenin birinci aşamasından elde edilen verilere göre, araç gereçlerin isimlerini doğru olarak bilenlerin yüzdesi
sadece % 33’dür. Katılımcıların %58’i ise yanlış cevap vermiştir. Cevabı eksik olarak kabul edilenlerin yüzdesi ise
%10’dur. Katılımcıların araç gereçlerin isimlerine verilen cevaplardan ne kadar emin oldukları sorulan ikinci
aşamada ise doğru bilenlerin yüzdesi %26’ya düşmüştür..
Araç gereçlerin kullanım amacı göz önüne alındığında ise, katılımcıların %30’u doğru, %69’u yanlış ve %1’
i ise eksik açıklama yapmıştır. Deney araç-gerecinin kullanım amacına verdiği cevaptan emin olma durumları
dikkate alındığı dördüncü aşamada; doğru açıklama %21’e düşmüş, yanlış açıklamalar %77’ye çıkmıştır.
Deney araç gerecinin hem adını hemde ne amaçla kullanıldığını doğru ve emin olarak bilenlerin yüzdesi
%12, yanlış olarak bilenlerin ise %80’dir. Araştırmanın ilerleyen kısmında ise FLAT’in tüm maddelerine ilişkin
daha genel sonuçlara yer verilecektir. Araştırmada şu ana kadar ulaşılan sonuçlar, öğretmen adayı fen fakültesi
fizik mezunlarının deneysel aktivitelerde en çok kullanılan lâboratuvar araçları hakkındaki ön bilgileri ve tanıma
düzeylerinin oldukça yetersiz olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Pedagojik formasyon, fizik öğretmen adayları, fizik laboratuvarı, laboratuvar araç-gereçleri
Sunum: Sözlü
315