3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Müze Kavramına İlişkin Metaforları
Ayşe Mentiş Taş 1 , Nihal Yıldız 2
1 Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi
2 Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Sürdürülebilirlik kavramı genel anlamda yaşamda yer alan tüm kaynakların korunarak gelecek kuşaklara
aktarılmasını, devam ettirilmesini ifade etmektedir. Ekonomik, çevresel ve sosyal açıdan ele alınmaktadır.
Ancak çevresel açıdan konuya yaklaşım daha fazladır. Bu durum zaman zaman eleştiri konusu olabilmektedir.
Çünkü sürdürülebilirlikte insan yaşamına etki eden tüm kaynakların devamlılığı esastır. Son dönemde kültürel
mirasın korunması ve aktarımı da sürdürülebilirlik içinde ele alınmaya başlanmıştır. Çünkü kültürel mirasın
korunması kültürel anlamda sürdürülebilirliğe bağlıdır. Kültürel mirasın devamlılığı bir anlamda toplumların
devamlılığını sağlamak demektir. Bu bağlamda kültürel mirası koruma amacı olan müzelerin önemi daha da
artmıştır. Müzelerin geçmişe ait malzemeleri saklama ve sergileme görevinin yanı sıra bunları eğitim amaçlı
kullanma görevi de bulunmaktadır. Bu nedenle okullarda müze gezileri yapılmaktadır. Müze gezileri öğrencilerin
sınıf dışı ortamlarda öğrenmelerine olanak sağlar. Müzelerde sergilenen eserler öğrencilerin geçmiş ve günümüz
arasında bağ kurmasına yardımcı olur. Müzelere yapılan geziler öğrencilerin eleştirel ve yaratıcı düşünme
becerileri geliştirmelerine katkı sağlar. Eğitimde kullanımının önemi gün geçtikçe artan, kültürel mirası koruma
ve aktarma görevi bulunan müzelerin öğrenciler için ne anlam ifade ettiği konusu bu çalışmanın yapılmasına
neden olmuştur.
Bu çalışmanın genel amacı, müze gezisi yapan ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin müze kavramına
ilişkin düşüncelerinin metaforlar aracılığıyla belirlenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu Konya merkezde
2014-2015 eğitim öğretim dönemi ilk yarıyılda bir ilkokulda öğrenim gören ve öğretmenleri tarafından müzeye
götürülerek müze gezisi yapmaları sağlanan 52 ilkokul dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Öğrenciler sosyal
bilgiler dersi ile ilişkili olarak müzeye götürülmüşlerdir. Bu çalışma nitel bir araştırma olup, veriler müze gezisi
sonrası öğrencilere dağıtılan formlar aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmada verileri toplamak için öğrencilere
üzerinde “Müze ………gibidir. Çünkü………..” ifadesi bulunan formlar dağıtılmış ve form üzerindeki ifadeyi
tamamlamaları istenmiştir. Daha sonra öğrencilerin kendi ifadelerini yazdığı formlar toplanarak elde edilen veriler
üzerinde içerik analizi yapılmıştır. Araştırmada şu iki soruya cevap aranmıştır. Dördüncü sınıf öğrencilerinin
“müze” kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar nelerdir? ”Müze ”kavramına ilişkin olarak öğrenciler
tarafından ileri sürülen metaforlar ortak özellikleri bakımından hangi kategoriler altında toplanabilir? İçerik
analizi ile verilerin çözümlemesi süreci adlandırma, eleme, kategorilendirme ve geçerlik ve güvenirliği sağlama
olmak üzere dört aşamada gerçekleşmiştir. Verilerin çözümlemesinde önce öğrenciler tarafından doldurulan
kağıtlar Ö1,Ö2 şeklinde numaralandırılmıştır. Öğrencilerin ürettikleri metaforlar numaraya göre kodlanmıştır.
İkinci aşamada öğrenciler tarafından tamamlanan ifadeler incelenerek gerekçe belirterek açıklama yapmayan
dört öğrencinin kağıdı işlem dışı bırakılmıştır. Gerekçelendirilerek açıklama yapılmış geçerli 48 metafor elde
edilmiştir. Üçüncü aşamada öğrenciler tarafından tamamlanan ifadeler tekrar gözden geçirilmiştir. Öğrenciler
tarafından oluşturulan metaforlar ortak özellikleri bakımından incelenmiştir. Geçerli 48 metafor ortak özellikleri
bakımından ve gerekçelendirilme sebepleri dikkate alınarak 5 kategori altında toplanmıştır. Dördüncü aşamada
araştırma sonuçlarının geçerliğini sağlamak amacıyla veri analizi sürecinin nasıl yürütüldüğü açıklanmış ve
araştırmada elde edilen metaforlara liste halinde yer verilmiştir. Ayrıca bulgular kısmında 48 metafora ilişkin
oluşturulan 5 kategorinin her birini en iyi ifade ettiği düşünülen örneklere yer verilmiştir. Araştırmanın
güvenilirliğini sağlamak içinse 5 kategori altında yer alan metaforların söz konusu kategoriler altında toplanıp
toplanmadığını belirlemek amacıyla iki araştırmacının metaforlara ilişkin kategorileri karşılaştırılmıştır. 3
metafor üzerinde görüş ayrılığı olduğu görülmüş, görüş birliği ve görüş ayrılığına dayalı karşılaştırma sonucu
güvenirlik.93 olarak bulunmuştur. Araştırmada kategoriler geçmişe yolculuk, bilgi verme, sergileme, yansıtma ve
saklama olarak adlandırılmıştır. Araştırmada öğrenciler tarafından en fazla üretilen metaforlar geçmişe yolculuk
kategorisi altında toplanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Müze, Metafor, İlkokul
Sunum: Sözlü
539