3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Aile Eğitiminin Üstün Yetenekli Öğrencilerin Benlik Algısı ve Akran İlişkilerine Etkisi
Neşe Kutlu, Murat Gökdere
Amasya Üniversitesİ Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Amasya
Amaç: Üstün yetenekli öğrenciler akranlarından bilişsel özelliklerin yanı sıra sosyal ve duygusal özellikler
açısından da farklılık göstermektedir. İlgili literatür incelendiğinde, üstün yeteneklilerin çoğunun normal gelişim
gösteren akranlarına göre duygusal farkındalıklarının daha yüksek olduğu, genel anlamda daha az ben merkezci
düşündükleri, başkalarının ihtiyaçlarına daha duyarlı olduğu görülmektedir. Bazı üstün yetenekli öğrencilerin
ise düşünce karmaşıklığı ve duygu yoğunluğundan dolayı bir takım sosyal ve duygusal sorunları akranlarına
göre daha fazla yaşadıkları bilinmektedir. Bu sorunlara örnek olarak içsel olarak başarısızlık duyma, arkadaşlık
ilişkileri geliştirmede zorlanma, yalnızlık hissi, bencillik ve yıkıcı davranışlar gösterme ve sosyal becerilerin
zayıf olması verilebilir. Üstün yeteneklilerin sosyal ve duygusal gelişimlerine yönelik sorunların giderilmesinde,
farklı sosyal ve duygusal ihtiyaçlarının karşılanmasında aile eğitimi önemli bir faktördür. Aile eğitimi ile, üstün
yetenekli öğrencilerin sağlıklı ilişkiler geliştirmesi, çevresi ile iletişimini artırması, çatışmaların azaltılmasına
yönelik becerilerin kazandırılması mümkündür. Bu doğrultuda ailelerin üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi
hakkında bilgi sahibi olmasının, ilgili hizmetlerden yararlanmasının ve çocukların eğitim öğretim sürecine
etkin katılımı gerçekleştirmesinin oldukça önemli olduğu düşünülmektedir. İlgili alan yazın incelendiğinde
üstün yeteneklilerin eğitimine yönelik geliştirilen aile eğitim modüllerinin üstün yetenekli öğrencilerin sosyal
ve duygusal gelişimlerine etkisine ilişkin sınırlı sayıda çalışma bulunduğu görülmektedir. Yapılan bu çalışma ile
araştırmacılar tarafından geliştirilen boş zaman etkinliklerine yönelik aile eğitim modülünün geliştirilmesi ve bu
eğitim modülünün öğrenci aile etkileşimine, öğrencilerin sosyal ve duygusal gelişimlerine etkisi incelenecektir.
Aile ile birlikte farklılaştırılmış etkinliklerin sayısı göz önünde bulundurulduğunda, üstün yeteneklilerin
eğitimindeki pek çok soruna ilişkin ailelerin bilgilendirilmesi, yönlendirilmesi ve etkili aile eğitim programlarının
geliştirilmesi bakımından çalışma önem arz etmektedir.
Bu çalışmanın amacı, boş zaman etkinliklerine yönelik aile eğitim modülünün üstün yetenekli öğrencilerin
benlik algısı ve akran ilişkilerine etkisi olup olmadığını araştırmaktır. Bu kapsamda çalışmanın problemi “Boş
zaman etkinliklerine yönelik aile eğitim modülü uygulamalarının üstün yetenekli öğrencilerin benlik algısı ve
akran ilişkilerine etkisinin olup olmadığı”dır.
Yöntem: Bu çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel
desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Amasya ili Bilim Sanat
Merkezine devam eden toplam 51 anne/baba ve 51 üstün yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada deney
grubunda bulunan üstün yetenekli öğrencilerin aileleri ve çocuklarına eğitim modülü uygulamaları yapılırken,
kontrol grubunda bulunan üstün yetenekli öğrencilerin ailelerine ve çocuklarına herhangi bir müdahalede
bulunulmamıştır. Araştırmacılar tarafından geliştirilen aile eğitim modülü 5 gün olmak üzere toplamda 8 saatlik
bir uygulama ve değerlendirmeden oluşmaktadır. Aile eğitim modülü konu başlıkları; üstün yetenekli çocuk ve
ergenlerin gelişim özellikleri, aile-çocuk/ergen etkileşimi, aile ile birlikte evde ve informal eğitim ortamlarında
farklılaştırılmış etkinlikler, rehberlik hizmetleri ile işbirliği şeklindedir. Aile eğitim programının uygulamaları
Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde gerçekleştirilmiştir. BİLSEM’e devam eden öğrenciler ve ailelerine
yönelik hazırlanan eğitim modülü uygulamaları için Milli Eğitim Bakanlığı’ndan gerekli izinler ve Etik Kurulu
Raporu alınmıştır. Ayrıca aileler için gönüllü olarak çalışmaya katıldıklarına dair gönüllülük bildirim formu
kullanılmıştır.
Veri toplama aracı olarak; Şekercioğlu (2009) tarafından uyarlanan Çocuklar için Benlik Algısı Profili,
Kapçı ve Kurnaz (2009) tarafından uyarlanan Çocuğun Bireysel Yaşantıları Ölçeği ve Kurnaz ve Kapçı (2009)
tarafından uygulanan Çocuğun Sosyal Davranış Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Aile eğitim modülü uygulamaları gerçekleştirilmiş ve araştırmanın bulguları ile ilgili veriler
toplanmıştır. Elde edilen bulgular SPSS 21 paket programı kullanılarak analiz edilecektir.
Sonuçlar: Elde edilen verilerin analizi ile ilgili literatür desteklenerek uygulanabilir önerilerde bulunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: üstün yeteneklilik, aile eğitimi, akran ilişkileri, benlik algısı
Sunum: Sözlü
458