3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Görsel Sanatlar Eğitiminin Eğitim ve Öğretimdeki Rolü
Abdullah Yapıcı
Dicle Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Diyarbakır
Eğitim, insanın kişisel ve sosyal yönlerden başarıya ulaşmasında temel araçtır. Toplumumuzda eğitimli insan
denildiğinde akla sadece okuma-yazma bilen, aritmetik işlemleri yapabilen kişi gelmektedir. Bilgi toplumunda
ise yaşamı sorgulayan, bildiklerini uygulayabilen, yaratıcı, yeniliğe açık, özgün, estetik yönü gelişmiş bireyler
eğitimli insan olarak tanımlanır. Yaratıcılık bir toplumun en önemli değerlerinden biri olmalıdır. Bu açıdan
toplumun özellikle kültürel anlamda kalkınmasında gelişim ve değişimin daimi olması gerekir.
Sanat eğitimi denilince eğitim ve öğretimi kapsayan bilimsel bir ilke anlaşılmalıdır. Sanatın çağımızda
önemli bir rolü olmasına rağmen sanat ve sanat eğitimi ülkemizde ve dünyada hala tartışılan kavramlardır. Sanat,
çağdaş yaşamın önemli bir gereksinimidir. Görsel sanatlar; sanatı, bilimi ve eğitimi birleştiren, bir disiplin olarak
çocukların sanatsal gelişimlerine katkıda bulunan önemli bir alan olarak da karşımıza çıkan bir disiplindir. Sanat
eğitimi tarihte sürekli şekil değiştirerek, ama amacından sapmadan, varlığını sürdürmüştür.
4010 yıl öncesine dayanan mağara resimleriyle ortaya çıkan resim sanatı, sonraki dönemlerde fresk (duvar
resmi) ve vazo süslemeciliği olarak gelişimini sürdürerek 19. yüzyıla kadar gelebilmiştir. 19. yüzyıl ve sonrası resim
sanatı ise eğitim ile bağdaşma süreci olarak eğitimi de içine alarak geniş bir perspektifte günümüz sanat anlayışını
oluşturmayı başarmıştır. Sanat eğitimi alanında ise bireyin gelişmesinde görsel sanatlar eğitiminin önemi uzun
yıllardan beri tartışılan bir konu olmasına ve bu alanda çok yönlü bilimsel çalışmalar yapılmış olmasına rağmen
görsel sanatlar eğitiminin henüz tam olarak anlaşılabildiği ne yazık ki söylenemez. Gerek öğrenci gerek sanat
eğitimcileri ve veliler, gerekse toplumun genel tavrı açısından soruna yaklaşıldığında arzu edilen bir düzeyde
olduğumuz da söylenemez. Bu bağlamda ilgisizlik ve diğer tüm olumsuz faktörler görsel sanatlar eğitimi gibi
önemli bir alanın amacına uygun bir şekilde eğitim kurumlarına yerleşmesine engel olmuştur.
Sanat eğitimiyle; hayal gücü gelişmiş, yaratıcı, özgün, bakmayı ve görmeyi bilen, gördüklerini yorumlayabilen
bireyler yetiştirilmesi amaçlanır. Bu sebeple okul programlarında görsel sanatlara gerektiği kadar yer verilmesi
gerekmektedir.
Bu açıdan bakıldığında sanat eğitiminin okul öncesi dönemden başlayarak ilköğretim, orta öğretim ve
yüksek öğretim programlarında, hayatın tüm alanında yer alması gerektiği tartışılmaz bir gerçektir.
Eğitim ve öğretimin özünde insan ruhunun yüceltilmesi, ruh sağlığı bakımından dengeli bir kişi yaratma
amacı güdülür. Sanat eğitimi insana özgü bir gereksinim olduğundan, bireyin ruhsal, bedensel eğitimi, yetenek ve
yaratıcılık gücünün olgunlaştırılması çabasını taşır. Sanat eğitiminin amaçlarını göz önünde bulundurduğumuzda,
eğitim ve öğretimin bu amaçlarını kapsadığını görmemiz mümkündür. Konuya bu açıdan bakıldığında görsel
sanatlar eğitiminin, okullarda niçin var olması gerektiği ve görsel sanatlar eğitiminin önemi ortaya çıkmış olur.
Sanatın yalnızca insana özgü bir olay olduğunu ele alırsak kişilerin estetik duygularının geliştirilmesi için öncelikle
toplumda uygun koşulların oluşturulması gerektiği sonucuna varabiliriz. Eğitim ve öğretimin özünde insan
ruhunun yüceltilmesi, psikolojik farklılıkların gözetilerek bireylerin ruhsal gereksinimlerinin doyurulması, ruh
sağlığı açısından, dengeli bir kişi yaratma amacı güdülür. Tam da bu noktada görsel sanatlara vurgu yapıldığını
söylemek mümkündür.
Günümüzde gelişmiş ülkelerde bireyler servet olarak görülür. İnsanlara yaratıcılıklarını ve özgürlüklerini
sınırlandırıcı eğitim yerine bireysel özelliklerini keşfedip geliştirebilecekleri, yaratıcılıklarını sergileyebilecekleri,
yeteneklerini özgürce gösterebilecekleri eğitim ortamları sağlanması bu noktada önemli bir role sahiptir. Bu
noktada vurgu yapılan yine görsel sanatlardır. Çünkü eğitimin amacı sadece sözel ve sayısal zekâyı geliştirmek
değildir. Eğitimin görsel, müziksel, bedensel, uzaysal gibi çok yönlü zeka alanlarını da geliştirme amacında
olmalıdır. Sanat eğitiminin amacı ne sadece sanatçı yetiştirmek ne de sadece yaratıcılığı geliştirmektir. Bireylerin
psikolojik farklılıkları da gözetilerek ruhsal doyuma ulaşmış, dengeli bireyler yetiştirmek amaçlanmalıdır.
Tek boyutluluktan çok boyutluluğa geçen, bilgiyi çeşitlendiren, değişim ve yeniliklere açık toplumlar için
özgür, cesur ve hatalarını deneyim olarak gören, özgüven sahibi bireyler geliştirmek için görsel sanatlara hak
ettiği değerin verilmesi ve eğitimin sınırlandırılmaması gerekir.
Anahtar Kelimeler: Çoklu zeka, Görsel sanatlar, Sanat ve eğitim, Yaratıcı düşünme biçimleri
Sunum: Sözlü
318