3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Yetişkin Yaşam Doyumu Ölçeği (YYDÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
İlker Kaba, Murat Erol, Kadir Güç 1
1 Kara Harp Okulu, Ankara
Amaç
Bu çalışmada, yetişkin bireylerin kendi yaşamlarından aldıkları doyumun (duydukları memnuniyetin)
düzeyini belirlemek için geliştirilen Yetişkin Yaşam Doyumu Ölçeğinin (YYDÖ) tanıtılması amaçlanmıştır. Yaşam
doyumu bireyin yaşamına ilişkin kendi öznel değerlendirmesidir. Beklentilerin, gereksinimlerin, istek ve dileklerin
karşılanması durumunda yüksek yaşam doyumu düzeyi, karşılanmaması durumunda ise düşük yaşam doyumu
düzeyi görülmektedir. Yurt içinde yapılan çalışmalar incelendiğinde, ülkemizde yetişkin bireyler üzerine yapılan
çalışmalarda sadece Diener, Emmons, Laresen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilen ve Köker (1991) tarafından
Türkçe’ye uyarlanan ve toplam 5 maddeden oluşan Genel Yaşam Doyumu Ölçeğinin (General Life Satisfaction
Scale) kullanıldığı ve alanyazında alternatif bir ölçme aracının olmadığı görülmüştür. Bu durum alanyazında bir
boşluk olarak değerlendirilmiştir.Bu maksatla, Yetişkin Yaşam Doyumu Ölçeğinin geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem
YYDÖ’nün geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Ankara ilinde bulunan bir kamu kuruluşunda çalışan ve
uygulamayı kabul eden 20 ve 45 yaş aralıklarında olan toplam 416 (83 kadın; %19,95 ve 333 erkek; %80,05)
yetişkin birey üzerinde yapılmıştır. Veriler SPSS 22.0 ve LISREL 9.1 programıyla analiz edilmiştir.
Bulgular
YYDÖ’nün geliştirilmesi amacıyla, öncelikle ilgili literatür incelenmiş ve 45 maddelik bir soru havuzu oluşturulmuştur.
Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanından üç kişilik bir uzman grubunun da görüşü alınarak 3 soru analiz dışı
bırakılmış ve ölçeğin 42 maddelik deneme formu oluşturulmuştur. YYDÖ’nün deneme uygulaması 53 yetişkin birey
üzerinde yapılmıştır. Bu uygulamada bireyler tarafından anlaşılmayan ya da yanlış cevaplandırılan ifadeler düzeltilmiş
ve deneme formundan 2 soru çıkarılmıştır. Ölçeğin beşli likert tipi olması (1=hiç uygun değil, 5=tamamen uygun) ve
ölçekte 4 tane tersine çevrilmiş (reverse) madde bulunması kararlaştırılmıştır. YYDÖ’nün 40 maddelik uygulama formu
ilk gruptan farklı olarak 243 bireye uygulanmıştır. YYDÖ’nün yapı geçerliği, açımlayıcı (expalanatory) faktör analizi ile
incelenmiştir. Yapılan analiz sonucunda YYDÖ’nün altı faktörlü bir yapı içerdiği görülmüştür. Ölçeğin, birinci faktörü
“genel yaşam doyumu”; ikinci faktörü, “aile-arkadaş ilişkileri doyumu”; üçüncü faktörü, “benlik doyumu”; dördüncü
faktörü, “yakın çevre doyumu”; beşinci faktörü, “iş ve meslek doyumu”; altıncı faktörü, “sosyal ve maddi doyum” olarak
adlandırılmıştır. YYDÖ, toplam varyansın % 67.52’sini açıklamaktadır. YYDÖ’nün güvenirlik çalışmasında Cronbach
Alpha iç tutarlılık katsayısı α=.891 bulunmuş ve ölçekten çıkarılması gereken madde bulunamamıştır. Yapı geçerliği
ve güvenirlik analizi çalışmaları sonucunda YYDÖ’nün 23 maddelik son formuna ulaşılmıştır. Ölçeğin 2 hafta ara ile
yapılan test-tekrar test güvenirlik çalışmasında pearson momentler korelasyon katsayısı r xx
=.991 (p