3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
ve Madde Kullanımı İle İlgili Risk Alma olmak üzere 3 alt ölçek ve 26 maddeden oluşan “Ergenlerde Risk Alma
Ölçeği” (ERAÖ) ve kişilik özelliklerini ölçmek amacıyla Benet - Martinez ve John (1998) tarafından “Beş Faktör
Envanteri” (The Big Five Inventory) ismiyle geliştirilen, daha sonra Türkçe’ye uyarlaması Sümer ve Sümer (2005)
tarafından gerçekleştirilmiş olan; “nörotiklik”, “dışadönüklük”, “gelişime açıklık”, “uyumluluk” ve “özdisiplin”
alt boyutlarını içeren “Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, SPSS 17.00
programında analiz edilmiş, dağılımın normalliği sınanmak üzere Kolomogrov-Smirnof testi yapılmıştır. Elde
edilen değerler, dağılımın normal dağılım özelliğinde olduğunu göstermiştir, bu nedenle de veriler, parametrik
teknikler kullanılarak analiz edilmiştir. T testi, MANOVA, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılarak yapılan
istatistiksel işlemler sonucunda, ölçeklerin toplamından ve alt ölçeklerinden elde edilen bulgular arasında,
araştırmanın demografik değişkenleri açısından anlamlı farklılaşmalar olduğu bulgulanmıştır.
Bulgular
Cinsiyete göre, ERAÖ’nün tüm alt ölçeklerinde erkek öğrenciler lehine, BFKÖ’nün dışa dönüklük
alt boyutunda da kızlar lehine anlamlı derecede farklılaştığı; okul türüne göre “Fen Lisesi” öğrencilerinin
ERAÖ’nün Toplumsal Konumla ilgili risk alma alt ölçeğinde, Sağlık Meslek Lisesi öğrencilerinin BFKÖ’nün
dışa dönüklük ve özdisiplin alt boyutlarında diğer okul türlerinde öğrenime devam eden öğrencilerle anlamlı
derecede farklılaştığı; sınıf düzeyine göre 10.sınıf öğrencilerinin ERAÖ’nün Toplumsal Konumla ilgili risk alma,
Trafikle İlgili Risk Alma alt ölçeklerinde ve ERAÖ’nün toplamından elde edilen puanlarda diğer öğrencilerle,
11.sınıf öğrencilerinin BFKÖ’nün uyumluluk alt boyutunda, 12. Sınıf öğrencilerinin de BFKÖ’nün özdisiplin
alt boyutunda anlamlı derecede farklılaştığı; öğrencilerin babalarının eğitim düzeyine göre babası lise mezunu
durumunda olanların diğer mezuniyet durumlarına göre, babası üniversite mezunu durumunda olanların
da herhengi bir okul türünden mezun olmayan ve ilk-orta okul düzeyinde mezun olanlara göre, BFKÖ’nün
uyumluluk alt boyutunda anlamlı derecede farklılaştığı; kardeş sayısına göre, kardeş sayısı 1-3 arasında olanların
kardeş sayısı daha fazla olan öğrencilere göre ERAÖ’nün toplamından ve toplumsal konum ile ilgili risk alma
alt ölçeğinden elde edilen puanlar açısından anlamlı derecede farklılaştığı; aylık gelir düzeyine göre gelir düzeyi
2000’den fazla olanların, ERAÖ’nün toplamından, toplumsal konum ile ilgili risk alma ve trafikle ilgili risk alma alt
ölçeklerinden, BFKÖ’nün uyumluluk alt boyutundan elde edilen puanlar açısından anlamlı derecede farklılaştığı
ancak anne eğitim durumu ve anne-babanın birlikte ya da ayrı olmalarına göre araştırmada kullanılan ölçeklerin
toplamından ve alt ölçeklerinden elde edilen puanlar arasında anlamlı farklılaşmalar olmadığı görülmüştür.
Yapılan korelasyon analizi sonucunda ERAÖ’nün alt ölçeklerinden ve ölçeğin toplamından elde edilen puanlar
ile BFKÖ’nün nörotiklik alt boyutundan elde edilen puanlar arasında ve BFKÖ’nün uyumluluk alt boyutundan
elde edilen puanlar ile ERAÖ’nün toplumsal konumla ilgili risk alma alt ölçeğinden elde edilen puanlar arasında
anlamlı derecede pozitif yönlü ilişki bulgulanmıştır.
Sonuç
Ergenlerde Risk Alma Ölçeği ile Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği’nin uygulandığı araştırma sonucunda
elde edilen bulgular, cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi, babanın eğitim durumu, kardeş sayısı ve ailenin gelir düzeyi
açısından anlamlı farklılaşmalar görülmesine karşın, annenin eğitim durumu ve anne-babanın birlikte ya da ayrı
olmaları açısından farklılaşmalar olmadığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Risk Alma, Kişilik Özellikleri, Ergenlik
Sunum: Sözlü
480