3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Öz-yeterlilik Ölçeği: Ergenler İçin Kısa Form Çalışması
Gökmen Arslan 1 , Bülent Baki Telef 2
1 Süleyman Demire Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Isparta
2 Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Çanakkale
Amaç: Öz-yeterlik, İnsanların belirlemiş oldukları performansı elde etmek için gerekli olan eylemi
gerçekleştirme ve organize etme kapasitesi ile ilgili yargıları olarak tanımlanmıştır. Öz-yeterliği bazı araştırmacılar
alana özgü olarak, bazı araştırmacılar ise öz-yeterliği çaba gerektiren ya da yeni durumlarda kişinin başa çıkma
yeteneği ile ilgili genel güvenini ifade etme olarak kavramsallaştırmışlardır. Alanyazında öz-yeterliği üç boyutta
ele almıştır. Birinci boyut olan sosyal öz-yeterlik, ergenlerin akran ilişkilerini ve girişkenlik yeteneğini fark
etme düzeyleri; İkinci boyut olan akademik öz-yeterlik ise ergenlerin akademik beklentilerini gerçekleştirme,
akademik konuları başarma ve kişinin kendi öğrenme davranışını yönetme yeteneğini algılaması ile ilgilidir.
Üçüncü boyut olan duygusal öz-yeterlik ise ergenlerin olumsuz duygularıyla baş etme yeteneğidir. Ergenlik
sık sık psiko-sosyal bir karmaşa dönemi olarak nitelendirilir. Yaşamın hiçbir dönemi problemsiz değildir,
tekrarlayıcı “stres ve fırtınaların” aksine çoğu ergen aşırı rahatsızlık ya da uyumsuzluk yaşamadan bu dönemdeki
önemli değişimleri yaşamaktadır. Buna rağmen, ergenliğe yetersizlik duygusu ile giren genç çevresel taleplere
zayıf tepkide bulunacak ve rahatsızlıklar karşısında çabuk incinecektir. Bu durum bir takım uyum sorunlarına
neden olabilmektedir. Çocukluktan yetişkinliğe geçişi kolaylaştırmak için öncelikli olarak başarı deneyimleri
inşa edilerek kişisel yeterlik güçlendirilmelidir. Bu nedenle öz-yeterliliğe ilişkin ölçme çalışmalarının okul
temelli önleyici çalışmalar açısından önem taşıdığı söylenebilir. Bu çalışmanın amacı Çocuklar İçin Öz-yeterlik
Ölçeği’nin kısa form çalışmasını ergenlerden oluşan örneklem grubunda gerçekleştirmektir.
Yöntem-Gereçler: Araştırmaya yaşları 14 ile 19 arasında değişen 339 ergen katılmıştır. Katılımcıların yaş
ortalaması 15.43’tür (Ss=.1.17). Katılımcıların %43.7’si erkek (148), %56’sı kız (190) öğrencilerden oluşmaktadır.
Araştırma kapsamında katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Öz-yeterlik Ölçeği, Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık
Ölçeği ve Kısa Semptomlar Envanteri veri toplama araçları olarak uygulanmıştır. Yapılan analizler SPSS 22 ve
AMOS 22 programları aracılığıyla,05 anlamlılık düzeyiyle test edilmiştir.
Bulgular: Faktör analizi yapılmadan önce maddeler arasında kısmi korelasyonların ve korelasyon matrisinin
faktör analizi için uygun olup olmadığı Kaiser-Meyer- Olkin (KMO) katsayısı ve Barlett testi ile incelenmiştir.
Elde edilen sonuçlar Kaiser Meyer Olkin değerinin.84 olduğu görülmüş, Barlett testi sonucu, (χ2= 881.971, sd=36,
p