3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Sinizim ve Tükenmişliğin Örgütsel Bağlılığa Etkileri:
Ortaokul Öğretmenleri Üzerine Bir Araştırma
Okan Yaşar 1 , Ali Özdemir 2
1 Kara Harp Okulu, Savunma Yönetimi Ana BilimDalı, Ankara
2 Aydın Üniversitesi, İstanbul
1. Amaç
Bu çalışmada, öğretmenlerin örgütsel bağlılığı ile örgütsel sinizm ve tükenmişlik davranışları arasındaki
ilişkiler incelenmiştir. Araştırmanın amacı; örgütsel sinizm ve tükenmişlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi
belirleyip, sinizm ve tükenmişlik faktörlerinin örgütsel bağlılığı ne derece yordadığını belirlemektir.
Örgüt içerisinde çalışanların zihni ve psikolojik süreçlerinin örgüt için önemli görülmesiyle, ele alınan
kavramların başında örgütsel bağlılık gelmektedir. Bu bağlamda öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ve bağlılıkla
doğrudan ilişkili olan kavramların neler olduğunun bilinmesi ve diğer kavramlarla ilişkilendirilerek araştırılması
önem kazanmaktadır.
Araştırma değişkenlerinden olan ve örgütlerde bireylerin çalıştığı kuruma karşı oluşturduğu olumsuz tutum
olarak tanımlanan örgütsel sinizm bunlardan biridir. Örgütsel sinizm; kişilerin çalıştıkları kuruma karşı; öfke,
kızgınlık, hayal kırıklığı, ümitsizlik gibi negatif duygulara sahip olması şeklinde tanımlanır. Örgütsel bağlılık
örgütsel sinizmin bir sonucu olarak görülmektedir.
Tükenmişlik; fiziksel bir tükeniş, çaresizlik hisleri, daimî yorgunluk hâli, olumsuz bir benlik kavramı, işe ve
diğer insanlara yönelik olumsuz tutumlarla görülen bir tükenme hâlidir. Tükenmişlik olgusu, bir örgütteki insan
kaynağının etkili ve verimli çalışmasını; dolayısıyla örgütsel performansını olumsuz yönde etkileme niteliğiyle,
yönetim-örgüt yazınının son dönemde üzerine odaklandığı konulardan birisi olarak dikkati çekmektedir.
Öğretmenlerin iş odaklarında eğitim vermek olduğu düşünüldüğünde; okullarda büyük ölçüde işleriyle ve
kurumlarıyla özdeşleşmiş öğretmenlere gereksinim duyulduğu açıktır. Öğretmenlerin çalıştıkları kuruma karşı
hissettikleri duygu ve düşünceler verimliliklerini ve eğitim kalitesini etkilemektedir. Bu açıdan bakıldığında
öğretmenlerin tükenmişlik algıları, çalıştıkları kuruma bağlı olup olmadıkları ve örgüte karşı oluşturdukları
olumsuz tutum ve davranışları, toplumun geleceğinin şekillenmesinde önemli bir etken olduğu düşünülmektedir.
Bu araştırmada, ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin sinizm ve tükenmişlik algıları ile örgütsel
bağlılıkları arasındaki ilişki incelenmiş, bu amaç çerçevesinde aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:
1. Öğretmenlerin örgütsel sinizme ilişkin algıları nedir?
2. Öğretmenlerin tükenmişlikle ilgili algıları nedir?
3. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algıları nedir?
4. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm algıları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?
5. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık ile tükenmişlik algıları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?
6. Öğretmenlerin örgütsel sinizme ve tükenmişlik düzeylerine ilişkin algıları örgütsel bağlılık algılarının
anlamlı bir yordayıcısı mıdır?
2. Yöntem
2.1. Model
Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin algılarına göre, örgütsel sinizm, tükenmişlik düzeyleri ve örgütsel
bağlılıkları arasındaki ilişki incelenmiştir.
Araştırmanın bağımlı değişkenlerini örgütsel bağlılığın duygusal, normatif ve devam bağlılığı boyutları
oluşturmaktadır. Bağımsız değişkenler ise sinizm ve tükenmişlik değişkenlerinin alt boyutlarından oluşmaktadır.
183