3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Okulun Öğretim Kültürü İle Kurumsal Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Coşkun Erdağ, Kamil Yıldırım
Aksaray Üniversitesi
Problem Durumu: Okulların bulunduğu yerleşim yeri, okulun toplam öğrenci mevcudu, okuldaki
öğretmen başına düşen öğrenci sayısı, okulun öğrenci kabul yöntemi, okulun finansmanında özel kesimin oranı
gibi özellikler kurumsal özellikler olarak nitelenebilir. Okulların kurumsal özellikleri, okuldaki yönetimsel,
toplumsal, iklimsel ve öğretimsel birçok boyutu etkileme potansiyeline sahiptir.
Bir okuldaki öğretim kültürü, okuldaki öğretim ile ilişkili değer, inanç ve uygulamaları bünyesinde barındırır.
Öğretim faaliyetleri, öğretime ilişkin inanç ve değerler aracılığıyla okulun öğretim kültürü betimlenebilir.
Öğretim kültürü, diğer boyutlarda olduğu gibi, okulun kurumsal özelliklerinden etkilenebilir. Bu çalışmanın
amacı Türkiye’de okulların öğretim kültürü üzerinde onların kurumsal özelliklerinin olası etkisini incelemektir.
Yöntem: Bu çalışma, tarama deseninde ikincil bir analiz çalışmasıdır. Araştırma verileri, PİSA 2012 okul
veri setinde yer alan toplam 170 okul müdürünün görüşlerinden elde edilmiştir. Çalışmada maddelerin içerikleri
dikkate alınarak okuldaki öğretim kültürü rekabet yönelimli ve öğrenci yönelimli olmak üzere iki boyut altında
tanımlanmıştır. Bu çalışmada, rekabet yönelimli öğretim kültürü yeni öğretim yöntemleri deneyen, akademik
başarıya ve öğrencilerin bilgi ve beceri kazanmalarına önem veren öğretim kültürünü ifade etmektedir. Öğrenci
yönelimli öğretim kültürü ise mevcut öğretim yöntemlerini devam ettiren, akademik standartları öğrenci seviyesine
göre ayarlayan ve öğrencilerin sosyal, duyuşsal özelliklerine önem veren öğretim kültürünü temsil etmektedir.
Değişkenler likert tipi dörtlü ölçek (1: Kesinlikle katılıyorum-4:Kesinlikle katılmıyorum) ile puanlanmıştır.
Verilerin analizinde betimleyici analiz tekniklerinden ortalama, standart sapma ve yüzde değerleri ile ilişki (Pearson
Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı-r) ve bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA)
kullanılmıştır. Gruplar arası karşılaştırmalar için post hoc tekniklerinden Scheffe ve Dunnett’s C tercih edilmiştir.
Bulgular: Araştırmaya katılan okul müdürlerinin yarıdan fazlası şehir ve metropollerde, beşte ikisi ilçe ve
kasabalarda % 5’i ise köylerde görev yapmaktadır. Okul müdürlerinin yarısı 500 ile 1500 arasında öğrenci
mevcudu olan okullarda; % 35’i ise mevcudu 500’den az olan okullarda görev yapmaktadır. Okul müdürlerinin %
80’i öğretmen başına 24 ve daha az sayıda öğrenci düşen okullarda; yaklaşık dörtte üçü (% 71) okul gelirlerinin
yarıdan fazlasının kamu tarafından karşılandığı okullarda görev yapmaktadırlar. Okul müdürlerinin % 67’si
okula öğrenci kabulünde öğrencilerin önceki akademik başarılarını dikkate alan okullarda çalışmaktadırlar.
Türkiye’de ortaokul ve lise kademesinde görev yapan okul müdürlerinin görüşlerine dayalı olarak okulların
yaklaşık % 30’unda rekabet yönelimli öğretim kültürü hâkim iken % 86’sında öğrenci yönelimli öğretim
kültürünün daha baskın olduğu saptanmıştır.
Okulların kurumsal özellikleri ile okuldaki hâkim olan öğretim kültürü arasındaki ilişkiler incelendiğinde
rekabet yönelimli öğretim kültürü ile okulun öğrenci kabulünde akademik başarıyı dikkate alması arasında
anlamlı pozitif fakat zayıf bir ilişki belirlenmiştir (r=.25, p