3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Bilim Merkezlerinde Bulunan İnteraktif Sergi Düzeneklerinin Fen Öğretimine Etkisi:
Nitel Bir Çalışma Olarak “Su Döngüsü Sergi Düzeneği Örneği”
Ali Güney, Hamdi Karakök, Ayşe Nur Ordukaya, Fenise Yıldız, Asuhan Uçan, Esra Bilici, Ali Çetinkaya
Konya Bilim Merkezi, Sergi Departmanı, Konya
Amaç: Bilimin ne olduğu farklı disiplinlerde çalışan birçok araştırmacının sıkça üzerinde durduğu bir konudur.
İnsanoğlunun, çevresinde olup bitenleri anlayabilmek, çevresindeki düzenin nasıl işlediğini kavrayabilmek,
bu düzenlerle ilgili kuralları, prensipleri, yasaları üretmek için uğraşları bilimin temelleri olarak düşünülebilir.
İnsanoğlunun merak etme ve kavrama gereksinimleri bilimin gelişmesi için önemli bir koşul olarak görülmüştür.
Bilim özellikle son yüzyılda ileri teknolojik hamlelerle sosyolojik boyutlarıyla başka bir evreye geçmektedir. Bilimin
gelişmesi elbette bilim insanlarının araştırmaları ile mümkündür. Hem bilim insanlarının yetişmesi hem de bilimin
gelişmesinin toplumsal ilerlemeye katkısının belirlenebilmesi için formel/informel yollardan eğitimin uygulanması
önemlidir. Günümüzde bilimin yaygınlaşması için bilim merkezleri önemli bir rol oynamaktadır. Bilim merkezleri;
yenilikçi, araştırmacı ve özgüven sahibi bireylerin yetiştiği bir bilgi toplumunun oluşmasına destek olmak için, her
yaştan ziyaretçiye yönelik eğlenceli ve etkileşimli ortamlar sunarak, onları bilim ve teknolojiyle buluşturmak, bilimsel
merak ve öğrenme isteği uyandırmak, yeni fikirler üretilmesine imkan sağlamak için oluşturulan mekanlardır.
Gelişen dünyada yaşanan bilimsel gelişmelerin hızı fen eğitiminin nasıl olacağı üzerine araştırmacıları düşünmeye
yönlendirmektedir. Bu düşünceler doğrultusunda bilim merkezlerinin de fen eğitiminde önemli bir işleve sahip
olduğu görülmektedir. Bu noktada bilim merkezlerinde yer alan sergi düzeneklerinin fen eğitiminde ziyaretçilerin
konuyu somutlaştırmaları adına önemli olduğu gözlemlenmiştir. Sergi düzenekleri; bilgiyi klasik yöntemlerle
aktarmak yerine görsel, işitsel ve duyulara hitap eden etkileşimli düzeneklerle aktaran, kimi zaman bilgisayar
programları, mekanik ve elektronik düzenekler, kimi zaman da basit düzenekler kullanarak bilimsel gerçekleri
gösteren materyallerdir. Bu çalışma ile sergi düzeneklerinin fen eğitimine katkısını araştırmak amaçlanmıştır.
Yöntem: Hedef kitlesi olarak ortaokulda eğitim gören öğrenciler (5.,6.,7. ve 8. sınıflar) belirlenmiştir.
Son yıllarda fen eğitiminde nitel araştırma yöntemleri daha sık kullanılmaya başlanmıştır. Nicel araştırma
yöntemleri ile istatistiki bilgiler elde edilirken, nitel araştırma yöntemleri ile katılımcıların bakış açılarına göre
değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu doğrultuda, yaratıcı düşünce ve sosyal becerisinde, bilgi ve kavrayışında
ne yönde bir değişim meydana geldiğini ölçmek için tesadüfi örneklem yoluyla öğrenciler belirlenecektir.
Tesadüfi örneklem yoluyla seçilmiş ortaokul öğrencilerine nitel araştırma yöntemlerinden odak grup görüşmesi
uygulanacaktır. Odak grup görüşmesi nitel araştırmalarda kullanılan bir veri toplama türüdür. Konya Bilim
Merkezi’nde sergi düzeneklerinin ziyaretçilere tanıtımını yapan, bilgi veren ve ziyaretçilere yardımcı olan
rehberler tarafından araştırmaya katılacak hedef grup, görüşmede kullanılacak temel kavramlar, sorulacak
sorular, zaman planlaması belirlenecektir. Sorular belirlenirken odak grup görüşmesi konusu ile ilgili bilimsel
kaynaklar incelenip, bilimsel içeriklerine göre sınıflanacaktır. Odak grup görüşmesi yapılmadan önce konuyla
ilgili 4-6 soru hazırlanacaktır. Bu soruların görüşme sırasında sondaj tekniğiyle birlikte 10-12 soruyu bulması
hedeflenmektedir. Odak grup görüşmesi için 8-10 kişilik bir grup oluşturulacaktır. Rehberler “Su Döngüsü”
konusu ile ilgili ön çalışma yapacaklardır. Veriler analiz edilirken betimsel analiz yöntemi kullanılacaktır.
Bulgu: “Su döngüsü” konusu ortaokul fen bilgisi müfredatında yer alan bir konudur. Öğrenciler; bu konuyu
sınıf tahtasına çizilmiş/teorik halde veya animasyonları izleyerek öğrenmişlerdir. Sergi düzeneğinde öğrencilerin
yağmur oluşumu, su döngüsü, suyun gündelik hayatta kullanımı gibi kavramları aktif öğrenme ile öğrenmeleri
sağlanmaktadır. Öğrencilerin konuyu somutlaştırması için bu düzenek kullanılacaktır. Öğrencilerin sergi
düzeneğine olan ilgisi rehberlerin yazılı tasvirleri ve rehberler tarafından çekilen fotoğraflarla gözlemlenecektir.
Sonuç: Yaşadığımız çağda bireysel düşünceler daha etkin olarak ortaya çıkmaktadır. Son yıllarda nitel
araştırma yöntemleri insanların bakış açısını yansıtmak için araştırmacıların sıklıkla tercih ettiği bir yöntemdir.
Nitel araştırma yöntemlerinden olan odak grup görüşmesi ile öğrencilerle görüşülecektir. Görüşme sonunda
sergi düzeneğinin fen öğretimine etkisi nitel bir çalışmayla “su döngüsü sergi düzeneği” örneği üzerinden
araştırılacaktır. Veriler analiz edildikten sonra sonuçlar ve öneriler ortaya konacaktır.
Anahtar Kelimeler: Bilim merkezi, eğitim, fen öğretimi, informel, sergi düzeneği
Sunum: Sözlü
423