3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
İlkokul 4. Sınıf Düzeyinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Dersliklerine İlişkin
Memnuniyet Ölçeğinin Geliştirilmesi Çalışması
Ersin Türe 1 , Pınar Demiray 2
1 Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitimde Program Geliştirme Ana Bilim Dalı, Ankara
2 Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ölçme ve Değerlendirme Ana Bilim Dalı, Ankara
Amaç
Eğitimin; seçilmiş ve kontrollü bir çevrenin (özellikle okulun) etkisi altında olduğu, amaca uygun kurgulanmış
bir çevrede gerçekleştirildiği ve insana önceden belirlenen davranışları kazandırabilecek nitelikte düzenli bir
çevre sunulduğu vurgulanmaktadır. Diğer bir ifade ile eğitim, uygun çevresel şartlarda gerçekleştirildiğinde
amacına ulaşması mümkün olabilmektedir. Diğer bir taraftan, program geliştirme, eğitim süreci ile ilgili olan
bütün koşulların, bireylerin, ders kitapları ve araçların geliştirilmesini de kapsamaktadır. Bu koşullar okul
binaları, tesisler ve laboratuar, öğretmen öğrenci veli ile ders kitapları araç gereçlerini kapsamaktadır. Bir eğitim
programının uygulanacağı ortamın fiziksel/mekânsal koşullarının özellikleri uygulanabilinirliğini etkileyeceği
ve eğitim programlarının uygulanabilmesinde bina araç gereç gibi insan gücü dışı kaynaklarda önem taşıdığı
söylenebilir.
Mekân, öznenin özneyle ya da nesnelerle buluştuğu/eylemlendiği yerdir. Mekânla kullanıcı arasında bir
etkileşim söz konusudur; mekânla olan bu etkileşime bir iletişim aracı olduğu söylenebilir. Birey herhangi bir
mekâna girdiği andan itibaren, etkileşim süreci başlamaktadır. Bu bağlamda içinde eğitim yapılan alanların ve
yapıların mekan birey etkileşiminin etkilerinin tartışılması, araştırılması gerekmektedir. Bireylerin hayatlarının
önemli bir kesitinin içinde yaşandığı, eğitsel yaşantıların gerçekleştiği kurumsal yer okuldur. Eğitim mekânları
kullanıcılarının öğretmen, öğrenci ve veliler olduğu düşünülürse, her birinin mekânla farklı iletişimler kuracağı
açıktır. Bireylerin, eğitsel yaşantıların ilk yıllarının içinde gerçekleştiği kurum olan okulun fiziksel yapısının
öğrencilerde yarattığı duygular ve algılar önemlidir.
Alanyazın taramasında, mimarlık alanında yapılan çalışmalarda kullanıcı algısı/memnuniyetini araştırma
yaklaşımı daha fazla kendini göstermekte iken, okulların yapısal ve mimarlık alanında kullanıcı algısı/
memnuniyeti üzerinde özellikle de öğrenci görüşlerine yönelik çalışmaların gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Eğitim
mimarisi; öğretmen, öğrenci ve yönetici gibi canlı bileşenlerin ihtiyaçları, algıları ve önerileri çerçevesinde eğitim
programlarıyla bütünleşik mekânları ve okul yapılarını var etme çabası içinde olmalıdır.
Çevresel psikoloji alanı da insanların günlük yaşamlarını geçirdikleri ortamların fiziksel özelliklerinin
davranışları ile çok yönlü ilişkilerin araştırılmasını konu edinmiştir. Bu bağlamda eğitim ve öğretim sisteminin
tüm bileşenlerini içinde barındıran fiziksel/mekânsal koşulların ve bu mekânın kullanıcısı olan öğrenci, öğretmen
ve yönetici algılarının araştırılmasında çevresel psikoloji alanının konusu olduğu söylenebilir.
Araştırmada ilkokullarda eğitim öğretim gören öğrencilerin içinde yaşadıkları eğitim mekânlarına ilişkin
memnuniyet düzeylerine dikkati çekmesi, eğitim mekanlarının koşullarının incelenmesi ve bunun öğrencilerin
gelişim görevlerini ve psikolojik beklentilerini karşılama düzeylerini belirlemesi ve okul mimarisi konularındaki
az sayıdaki çalışmalara katkı sağlaması açısından da önem taşımaktadır.
Bu bağlamda, birey mekan etkileşimi çevresel psikoloji ve mimarlık alanlarında araştırılan bir konu olarak
süregelmiştir. Bu çalışmalar bu araştırmaların eğitim bilimleri alanına öğrenci (birey) eğitim mekanı (mekan)
etkileşimi olarak yansıdığı söylenebilir. Bu araştırmanın amacı; disiplinler arası bir yaklaşımla; eğitimbilim,
çevresel psikoloji, mimarlık alanlarının kuramsal boyutlarını ortak bir paydada buluşturup, birey mekân
etkileşimini eğitim ortamlarında belirleyecek bir ölçme aracı geliştirmektir.
Yöntem
Tarama modeline dayalı olarak yürütülen bu araştırma, Ankara ilinde ilkokul 4. sınıf düzeyinde öğrenimine
devam eden öğrencilerle gerçekleştirilmiştir.
208