3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Pedagojik Formasyon Programı Öğrencilerinin “Öğretmen” Kavramına
İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi
Adnan Taşgın, Adnan Küçükoğlu
Atatürk Üniversitesi, K. K. Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Programları ve
Öğretim Ana Bilim Dalı, Erzurum
Problem Durumu
Eğitimde metaforların kullanılması; öğrenmeyi teşvik etme, yaratıcı ve eleştirel düşünceyi geliştirme
ve karmaşık kavram ile olguların açıklanmasında öncelikle tercih edilen bir araçtır. Bu bağlamda öğretmen
eğitiminde kullanılacak metaforların da, öğretmen adaylarının hizmet öncesi edindikleri deneyimlere ilişkin
görüşleri ortaya çıkarmada ve gelecekte mesleğe ilişkin tutumları hakkında bilgi sahibi olmada önemli bir araç
olarak kabul edilebileceği söylenebilir. Özellikle eğitim fakültesi öğrencilerinin diploma alabilmek için geçirdiği
süre ile karşılaştırıldığında daha kısa bir sürede pedagojik formasyon eğitimi sertifikası alan öğrencilerin
öğretmen kavramına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesinin önemli olduğu düşülmüştür.
Araştırmanın amacı, pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmen kavramına ilişkin algılarının
metaforlar aracılığıyla incelenmesidir.
Araştırmanın Yöntemi
Araştırma Deseni
Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmen kavramına ilişkin algılarının incelendiği bu
çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik (olgubilim) desen kullanılmıştır.
Katılımcılar
Bu araştırmaya, bir devlet üniversitesinde 2014-2015 eğitim-öğretim yılı yaz dönemi pedagojik formasyon
programı öğrencileri katılmıştır. Basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenen ve gönüllü olan 145 öğrenci
çalışmaya katılmıştır.
Verilerin Toplanması
Araştırmaya katılan pedagojik formasyon programı öğrencilerinin “Öğretmen” kavramına ilişkin algılarını
ortaya çıkarmak için “ Öğretmen… gibidir/benzerdir; çünkü …” biçiminde bir cümle verilmiştir. Öğrencilerden
bu cümleyi kendi algılama biçimlerine bağlı olarak gerekçeleri ile birlikte tamamlamaları istenmiştir. Öğrencilere
araştırma konusu ve gerekçesi hakkında bilgi verilerek formlar dağıtılmış ve yaklaşık 15 dakika sonra toplanmıştır.
Verilerin Analizi
Çalışmada elde edilen veriler içerik analizi ile değerlendirilecektir. Verilerin analizi sürecinde, katılımcıların
geliştirmiş oldukları metaforlar, kodlama ve ayıklama aşaması, örnek metafor imgesi derleme aşaması, kategori
geliştirme aşaması, geçerlik ve güvenirliği sağlama aşaması ve frekansları hesaplanması ve yorumlanması aşaması
olmak üzere beş basamakta incelenecektir. Kodlama ve ayıklama aşamasında öncelikle öğrenciler tarafından
üretilen metaforların alfabetik sıraya göre bir listesi yapılarak her katılımcının belirttiği metafor bir kelime
olacak şekilde kodlanacaktır. Öğrencilerden toplanan formlardan, herhangi bir metafor imgesini içermeyen
formlar ile boş bırakılan formlar analiz dışında bırakılacaktır. Bu şekilde ayıklama yapılmasının nedeni ise
bazı öğrencilerin verilen kavramlara ilişkin ya tanımlama yapmamaları ya da oluşturmuş olduğu metaforun
gerekçesini açıklamamasıdır.
Örnek metafor imgesi derleme aşamasında analiz dışında bırakılan formlardan sonra kalan metaforlara
ilişkin örnek metafor ifadeleri seçilerek yazılacaktır. Ayrıca belirtilen metaforların hangi katılımcı tarafından
belirtildiğine ilişkin bazı kısaltmalar kullanılacaktır. Örneğin, “E”, “Erkek”; “K” “Kız” öğretmen adayını ifade
edecektir.
Kategori geliştirme aşamasında öğrenciler tarafından öğretmen kavramına ilişkin üretilen metaforlar ortak
özellikleri dikkate alınarak benzer kavramsal kategoriler altında birleştirilerek tablolaştırılacaktır.
44