3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Yazma Tutukluğu Üzerine Bir Olgu Bilim Çalışması
Muhammet Baştuğ 1 , İhsan Seyit Ertem 2 , Hasan Kağan Keskin 3
1 Niğde Üniversitesi, Sınıf Öğretmenliği Ana bilim Dalı, Niğde
2 Gazi Üniversitesi,Sınıf Öğretmenliği Ana bilim Dalı,Ankara
3 Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü, Düzce
İfade edici dil becerileri arasında yer alan yazma becerisinin kazandırılması ve bu becerinin bireyler
tarafından etkin kullanılması öğretim programlarının temel amaçlarındandır. Öğrenciler eğitim yaşamları
süresince yazma sürecine ilişkin bazı sorunlar yaşamaktadır. Bu sorunlardan birisi de yazma tutukluğudur
(writer’s block). Yazma tutukluğu akıcı ve rahat yazamama; yazmaya başlayamama ya da yazıyı devam ettirememe
durumu olarak tanımlanır. Yazma tutukluğu yaşayan bireyler düşüncelerine yazıya dökmekte güçlük yaşarlar.
Hatta birey yazmak istese de bunu başaramayabilir. Bu durum bireyin yazma becerisinin gelişmesi ve onun
yazar olmasında etkili olmaktadır. Bundan dolayı öğrencilerin yazma tutuklukları derinlemesine incelenmelidir.
Bireyleri yazma tutukluğuna götüren nedenler ve öğrencilerdeki etkileri araştırılarak yazma tutukluğunun
giderilmesine yönelik çözüm önerileri getirilmelidir. Bu bağlamda yapılan araştırmada yazma tutukluğu yaşayan
bir grup sınıf öğretmeni adayı ile yazma tutukluğunun nedenlerini ve öğrenciler üzerindeki etkilerini incelemek
amaçlanmıştır. Bu amaçla aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:
a) Yazma tutukluğunun nedenleri nelerdir?
b) Daha çok hangi şartlarda yazma tutukluğu yaşamaktadırlar?
c) Hangi tür metinleri yazarken daha fazla tutukluk yaşamaktadırlar?
d) Yazma sürecinin daha çok hangi aşamalarında tutukluk yaşamaktadırlar?
e) Yazma tutukluğu yaşamak öğrencilerde hangi duygusal durumlara etki etmektedir?
Yöntem: Araştırma, bir nitel araştırma geleneği olan olgu bilim (fenomenoloji) deseninde yürütülmüştür.
Katılımcılar: Bu araştırmanın katılımcılarını yazma tutukluğu yaşayan 32 sınıf öğretmeni adayı
oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde gönüllülük esas alınmıştır.
Veri toplama ve analiz süreci: Veri toplama süreci yarı yapılandırılmış sorularla odak grup
görüşmesi yoluyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde betimsel ve içerik analizi birlikte kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların tamamı hala sıklıkla yazma tutukluğu yaşamaktadırlar. Yazma tutukluğunun nedenleri
olarak, konu ve zaman sınırı, ilkokuldan itibaren yapılan yazma öğretim sürecindeki sorunlar, kontrol edilme ve
notla değerlendirilme kaygısı, eleştirilme korkusu, sınıf ortamlarının olumsuzlukları, yazma konusu hakkındaki
bilgi yetersizlikleri, okumama ve kelime haznesindeki eksikler olarak ifade edilmektedir. Katılımcılar özelikle sınıf
ortamlarında belirli bir sürede veya sınav esnasında, bir kompozisyon ödevi yazarken tutukluk yaşamaktadırlar.
Metin türü açısından ise çoğunlukla bilgi verici metinleri yazarken yazma tutukluğu yaşamaktadırlar. Bunun
sebebi olarak ise içerik hakkında yeterince bilginin olmaması, bilgileri organize edememe ve yanlış bilgi verme
korkusu gösterilmektedir. Ayrıca bazı katılımcılar şiir türünü yazmada tutukluk yaşamaktadırlar. Buna sebep
olarak katılımcılar özellikle kafiye oluşturma çabasını göstermektedir. Öğrencilerin çoğunlukla yazma sürecinin
giriş aşamasında tutukluk yaşamaktadır. Bu durum iyi bir giriş cümle/cümlelerinin yazının niteliği açısından
önem olduğu düşüncesi ve nasıl bir giriş yapacağına, hangi kelime ve cümleleri kullanacağına karar verememeden
kaynaklanmaktadır. Yazma tutukluğu öğrencilerde yazmaya karşı başarısızlık duygusuna ve umutsuzluğa yol
açmaktadır. Buna tepki olarak ise katılımcılar yazmayı bırakma ya da kâğıdı yırtma yoluna başvurmaktadır.
Anahtar Kelimeler: yazma, tutukluk, olgu bilim
Sunum: Sözlü
529