3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Ekonomi Dersine Yönelik Tutum
Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışmaları
Hayati Adalar
Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara
Amaç: Ekonomi eğitimi, genç insanlara nasıl ekonomi seçimlerini yapacaklarını, temel ekonomi kavramlarını
nasıl anlayacaklarını ve karar vermelerindeki önemli ekonomi amaçlarından nasıl yararlanacaklarını öğretmek,
kısacası bireyin ekonomi anlayışını geliştirmektir. Ekonomi disiplinini ilköğretim seviyesinde öğretmek için
önemli birçok sebep olmasına rağmen bu amacı gerçekleştirmek için uygulamada engeller vardır. Ekonomi
konularının ilköğretim öğrencilerine öğretilmesinde etkin rol oynayan öğretmenleri yetiştiren akademik
kadro, genellikle ekonomi müfredatının geliştirilmesinde, uygulamalarında ve öğretim yöntemlerinde yeterince
tecrübeli değillerdir. Bu nedenle de ekonomi eğitiminin uygulanmasında ilköğretim öğretmenlerinin ekonomi
bilgisi oldukça zayıftır. Bu sorun aynı zamanda, iyi vatandaşlar olarak ekonomik kararlarını doğru almasını
beklediğimiz gençleri yetiştiren öğretmenlerle, onları yetiştiren akademisyenler arasındaki hayati bağın önemine
vurgu yapmaktadır. Bu süreçte öğretmen adaylarının lisans düzeyinde aldıkları ekonomi dersine yönelik
tutumlarının bilinmesi de önem arz etmektedir. Buradan hareketle bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmen
adaylarının 1. Sınıfın 2. Dönemlerinde zorunlu olarak aldıkları ekonomi dersine yönelik tutumlarını ölçmeye
yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir.
Yöntem: Araştırma bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Öğretmen adaylarının ekonomi dersine yönelik bir
tutum ölçeği geliştirme çalışmasının hangi aşamalarda gerçekleştiği ve çalışma grubunun özellikleri aşağıda
sunulmuştur.
Ölçeğin Geliştirilme Aşaması
İlk olarak araştırmacılar tarafından ilgili literatür gözden geçirilerek öğrencilerin ekonomi dersine yönelik
tutumlarını ölçmek amacıyla 5’li likert tipinde 42 maddeden oluşan taslak bir tutum ölçeği hazırlanmıştır. Tutum
ölçekleri içinde en yaygın olarak kullanılan likert tipi ölçeklerdir. Likert tipi ölçeklerin geliştirilmesinin diğer ölçeklere
göre daha kolay ve kullanışlığının daha yüksek olması bu duruma sebep olarak gösterilebilir. Uzmanlar tarafından
incelenen ve gözden geçirilen taslak ölçeğe gelen görüş ve eleştiriler doğrultusunda gereken düzeltmeler yapılarak 22’si
olumlu, 7’si olumsuz olmak üzere 29 maddeden oluşan taslak tutum ölçeği ön deneme için uygun hale getirilmiştir.
Toplanan veriler SPSS programına yüklenerek geçerlik ve güvenirlik hesaplamaları yapılmıştır. Son olarak LISREL
programından yararlanılarak ölçeğe doğrulayıcı faktör analizi yapılarak uyum değerleri belirlenmiştir.
Çalışma Grubunun Oluşturulması
Çalışma için oluşturulan taslak ölçek formu 2014-2015 eğitim-öğretim yılının güz döneminde Ankara Gazi
Üniversitesinde Sosyal Bilgiler Eğitimi programında öğrenim gören 205 öğrenciye uygulanmıştır. Ancak 15 ölçek
eksik ve yanlış doldurulduğundan, toplam 190 ölçek formu değerlendirmeye alınmıştır. Pilot uygulamalardan
güvenilir sonuçlar elde etmek için araştırma grubunun ölçekte yer alan madde sayısının beş katı kadar olması
istenilen bir durumdur.
Bulgular
Geçerliğe İlişkin Bulgular
Ölçeğin faktör analizine uygun olup olmadığını belirlemek için yapılan KMO testi ve normalliği sınayan
Barltlett testi sonucunda KMO katsayısı.95. Bartlett Testi ise 3627.100 olarak hesaplanmış ve test sonuçları anlamlı
bulunmuştur (p=.000). KMO katsayısının 0.60’dan yüksek olması ve Bartlett testinin de anlamlı çıkması verilerin
faktör analizine uygun olduğunu gösterir. Buna göre, verilerin faktör analizine uygun olduğu ifade edilebilir.
Yapılan bu işlemlerin ardından, faktör analizi işlemlerine geçilmiştir. Ölçeğin faktör yapısını belirlemek amacıyla,
maddelere ayrı ayrı faktör analizi yapılarak faktör yükleri belirlenmiştir. Maddelerin faktör yük değerlerinin.45
ve üstünde olması seçim için iyi bir ölçüdür. Bu bağlamda madde faktör yük değerlerinin alt kesme noktası.50
olarak tercih edilmiştir. Araştırmada ölçeğin geçerlik çalışmaları olarak yapı geçerliği kapsamında açımlayıcı
faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulanmıştır. Ölçeğin güvenirliği için iç-tutarlılık ve
düzeltilmiş madde-toplam korelasyonları incelenmiştir. Analizler LISREL 8.54 ve SPSS 17.0 ile yapılmıştır.
542