3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Öğretmenlik Alan Bilgisi Sınavı›na (ÖABS) İlişkin İngilizce
Öğretmenlerinin Metaforik Algıları
Samet Elmacı 1 , Mehmet Gürol 2
1 Milli Eğitim Bakanlığı’nda İngilizce Öğretmeni (Aksaray) ve Yıldız Teknik Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Yüksek Lisans Öğrencisi
2 Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Bölümü
Gerek ulusal gerekse de uluslararası platformda öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının mesleki
kimliklerine ilişkin yapılmış araştırmalar incelendiğinde, bu çalışmalarda belirli bir kavrama yönelik algıların
ortaya çıkarılmasında metaforların kullanıldığı görülmektedir (Bullough, 1991; Cerit, 2008; Farrell, 2006;
Greves, 2005; Guerrero ve Villamil, 2000; Saban, 2004). Metaforlar, öğretmenler ve öğretmen adayları açısından
incelendiğinde, öğretmenlerin mesleki rollerini anlamlandırıp biçimlendirmelerini sağlayan öğretmenlerin
kişisel pratik bilgisinin önemli bir parçası olarak görülmektedir (Pajak, 1986). Bu yüzden, “metaforlar eğitimciler
arasında derinlemesine düşünme ve farkındalığın arttırılmasında destek sağlamada önemli rol oynar” (De
Guerreo ve diğerleri, 2002: 95).
Metafor, bir olguyu başka bir şeyle karşılaştırarak yorumlama sanatıdır (Holme, 2004; Knowles ve diğerleri,
2006, Lakoff ve diğerleri, 1999). Aristotle (2004), metaforu yeni fikirleri çabucak anlamamıza yardımcı olabilecek
ve kullanılan kelimeler sayesinde anlam zenginliği sağlayabilecek bir süreç olarak ifade eder. Metaforlar, daha
önce ifade edilmemiş, araştırılmamış ve hatta teşhis dahi edilememiş duygusal tecrübelerin ifade edilmesinde
ve zihinsel imajların ortaya çıkartılmasında kullanılabilecek güçlü sembolik bir araç olarak değerlendirilebilir
(Lyddon ve arkadaşları, 2001).
Bu araştırmanın amacı, üniversitelerin lisans bölümlerinden mezun olmuş İngilizce öğretmenlerinin
öğretmenlik alan bilgisi sınavına ilişkin sahip oldukları algıları metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmaktır.
Araştırmanın çalışma grubunu, 2013 Öğretmenlik Alan Bilgisi Sınavı’na girmiş 165 İngilizce öğretmeni
oluşturmaktadır. Bu amaçla elektronik ortamda oluşturulan ölçek ile katılımcıların “Öğretmenlik Alan Bilgisi
Sınavı… gibidir; çünkü …” ibaresini tamamlamaları istenmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim
(fenomenoloji) desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubuna ulaşılması zor olduğundan kartopu
örneklemesine başvurulmuştur. Verilerin analizinde ve yorumlanmasında ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır.
Metaforların analiz edilmesi ve yorumlanmasında, Saban (2008)’ın çalışmasında kullanılmış beş aşamalı süreç
takip edilmiştir. Bu süreç sonunda, 86 tane geçerli metafor elde edilmiştir. Daha sonra metaforik araştırmaların
güvenirliğinin hesaplanmasında kullanılan Miles ve Huberman (1994:64) formülü kullanılarak (Güvenirlik =
Görüş Birliği + Görüş Birliği + Görüş Ayrılığı) ( 79/ 79 + 7) güvenirlik 0,91 olarak hesaplanmıştır. ÖABS›ye
yönelik üretilen metaforlar arasında “Can Simidi”, “Samanlıkta İğne Arama”, “Elek”, “Sayısal Loto”, “Sürpriz
Yumurta”, “Vitamin” metaforlarının ön plana çıktığı görülmüştür. Daha sonra bu metaforlar, 9 farklı tema adı
altında kategorilendirilmiştir. Bu tematik kategorilerde; “belirsiz bir şey olarak ÖABS”, “yetersiz bir şey olarak
ÖABS”, “değerli/önemli bir şey olarak ÖABS” ve “aldatıcı/olduğu gibi görünmeyen bir şey olarak ÖABS” gibi
temaların ağır bastığı ortaya çıkmıştır.
Sonuç olarak, araştırmaya katılan İngilizce öğretmenlerin metaforları incelendiğinde, ÖABS›ye ilişkin daha
çok olumlu metaforlar ürettikleri ortaya çıkmıştır. Git gide bir sınav toplumu haline gelen Türkiye’de, nesilleri
yetiştirecek öğretmenlerin birkaç sınav uygulaması ile seçilmesi eski sınav seçim yöntemlerine göre daha güvenilir
olduğu bu araştırma sonucu görülmüştür. Ancak yine de, nitelikli ve donanımlı öğretmen adayların seçiminde
“ÖABS “ve “KPSS” sınav uygulamalarına ek olarak daha farklı ölçme teknikleri ve yöntemleri geliştirilmelidir.
Anahtar Kelimeler: alan bilgisi, algı, İngilizce öğretmeni, KPSS, Metafor
Sunum: Poster
102