3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Aleksitimi İle İnternet Bağımlılığı Arasındaki İlişkide Sosyal Fobinin Aracı Rolü
Mustafa Savcı 1 , Ferda Aysan 2 , Hale Savcı 3
1 Fırat Üniversitesi
2 Dokuz Eylül Üniversitesi
3 Milli Eğitim Bakanlığı
Amaç
Bu çalışmanın amacı aleksitimi ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkide sosyal fobinin aracı etkisini
incelemektir. Araştırmada bu amaç çerçevesinde aşağıda belirtilen hipotezler test edilmiştir;
H1: Aleksitimi sosyal fobiyi olumlu yönde etkilemektedir.
H2: Sosyal fobi internet bağımlılığını olumlu yönde etkilemektedir.
H3: Aleksitimi internet bağımlılığını olumlu yönde etkilemektedir.
H4: Aleksitimi ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkide sosyal fobinin aracı rolu vardır.
Yöntem
Ergenlerde aleksitimi ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkide sosyal fobinin aracı etkisini inceleyen
bu araştırma betimsel bir araştırma niteliğindedir. Araştırmada aleksitimi ile internet bağımlılığı arasındaki
ilişkide sosyal fobinin aracı etkisini açıklamaya yönelik geliştirilen teorik model test edilmektedir. Araştırmaya
yaşları 13 ile 19 arasında değişen, 147’si kadın, 174’ü erkek toplam 321 ergen katılmıştır. Araştırmada veri
toplama aracı olarak Bagby, Parker ve Taylor (1994) tarafından geliştirilen, Güleç ve diğerleri (2009) tarafından
Türkçeye uyarlanan Toronto Aleksimi Ölçeği, Demir, Eralp-Demir, Özmen ve Uysal (1999) tarafından
geliştirilen Çapa Çocuk ve Ergenler için Sosyal Fobi Ölçeği, Hahn ve Jerusalem (2001) tarafından geliştirilen,
Şahin ve Korkmaz (2011) tarafından Türkçeye uyarlanan İnternet Bağımlılığı Ölçeği ve Araştırmacı tarafından
oluşturulan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20. paket programı aracılığıyla Pearson
Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi, Basit Doğrusal Regresyon ve Hiyerarşik Regresyon teknikleri
kullanılarak çözümlenmiştir.
Bulgular
Toronto aleksitimi, sosyal fobi ve internet bağımlılığı ölçeği için tek faktörlü, Toronto aleksitimi ve
internet bağımlılığı ölçeği için üç faktörlü olmak üzere beş ayrı model test edilmiştir. Tek faktörlü modeller,
tüm ölçekte yer alan tüm maddelerin birleşimiyle tek bir genel aleksitimi, sosyal fobi ve internet bağımlılığı
davranışının geçerli olabildiğini göstermektedir. Ayrıca aleksitimi ve internet bağımlılığı ölçeğinin geçerliliği
üç faktörlü modellerle de test edilmiş ve en iyi uyumu veren modeller araştırmada kullanılmıştır. Toronto
aleksitimi ölçeğinde tek faktörlü [X²/sd= 2.628; GFI (goodness of fit index)=.90; CFI (comparative fit
index)=.91; IFI (incremental fit index)=. 90; RMSEA (root mean square error of approximation)=.067], sosyal
fobi ölçeğinde tek faktörlü [X²/sd= 2.765; GFI (goodness of fit index)=.91; CFI (comparative fit index)=.89; IFI
(incremental fit index)=. 90; RMSEA (root mean square error of approximation)=.070] ve internet bağımlılığı
ölçeğinde tek faktörlü [X²/sd= 3.987; GFI (goodness of fit index)=.89; CFI (comparative fit index)=.91; IFI
(incremental fit index)=. 91; RMSEA (root mean square error of approximation)=.080] modellerin en iyi
uyumu (Hu & Bentler, 1999) verdiği saptanmıştır. Dolayısıyla bu araştırmada Toronto aleksitimi ölçeği,
sosyal fobi ölçeği ve internet bağımlılığı ölçeğinin tek faktörlü modeli kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki
ilişkileri incelemek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi yapılmış ve aleksitimi puanları
arttıkça, sosyal fobi ve internet bağımlılığı puanlarının anlamlı düzeyde arttığı; sosyal fobi puanları arttıkça
internet bağımlılığı puanlarının da anlamlı düzeyde arttığı saptanmıştır. Yapılan Basit Doğrusal Regresyon
Analizi sonucunda aleksitiminin sosyal fobi ve internet bağımlılığını, sosyal fobinin internet bağımlılığını
doğrudan öngördüğü görülmüştür. Son aşama Hiyerarşik Regresyon Analizi gerçekleştirilmiştir. Hiyerarşik
çoklu regresyon analizinin birinci aşamasında yalnızca aleksitiminin internet bağımlılığı üzerindeki etkisi
496