3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
İçerik Odaklı Durumluk Kaygı Ölçeğinin Türkçe Formunun
Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Esra Taş 1 , Rana Salmaner 1 , Emine Önen 1 , Sena Gencan Acar 2 , Ayşe Gül Bodur 3
1 Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Ana Bilim Dalı, Ankara
2 Kastamonu Üniversitesi Meslek Yüksekokulu, Grafik Tasarımı Bölümü, Kastamonu
3 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu, Ankara
Özet
Wang&Yang’ ın (2013) geliştirdiği “İçerik Odaklı Durumluk Kaygı Ölçeği’’ (Content-Based State Anxiety
Questionnaire), Çin’de ilk ve ortaokul düzeylerindeki devlet okullarında görev yapmakta olan öğretmenlerin
durumluk kaygı düzeyini ölçmeye yönelik bir araçtır. Ölçek, ilk ve ortaokul öğretmenlerinin içerik-odaklı
kaygı, kontrol-odaklı kaygı ve çatışma-odaklı kaygı olmak üzere üç alt boyutundaki kaygı düzeylerini ölçmek
için İngilizce olarak geliştirilmiştir. ‘İçerik Odaklı Durumluk Kaygı Ölçeği’, öğretmen durumluk kaygısı üzerine
yapılan araştırmalara bağlı olarak geliştirilmiştir. İlk versiyon için toplamda 47 madde oluşturulmuştur. Ölçeğin
orijinal formu, öğretmenlerin kaygı düzeylerini ölçen ve 4’lü Likert türü derecelemeyi (1:hiçbir zaman, 4:her
zaman) kullanan 30 maddeden oluşmaktadır.
Bu çalışmanın amacı Wang&Yang (2013) tarafından geliştirilen “İçerik Odaklı Durumluk Kaygı Ölçeği”ni
Türkçeye uyarlamak ve ölçeğin Türkçe formundan elde edilen ölçümlerin psikometrik niteliklerini incelemektir.
Yurtdışında İngilizce olarak geliştirilen “İçerik Odaklı Durumluk Kaygı Ölçeği”nin Türk kültüründe uyum
gösterip göstermediğini belirlemek ve betimlemek amacıyla yapılan bu çalışmada tarama modeli kullanılmıştır.
Çalışma içerik odaklı durumluk kaygı ölçeğini web üzerinden ve kağıt-kalem formu kullanılmak üzere ilk
ve orta okulda görev yapan 404 öğretmen ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplanan öğretmenler, uygun
örnekleme yöntemine dayalı olarak seçilmiştir. Çalışmaya başlanmadan önce “İçerik Odaklı Durumluk Kaygı
Ölçeği” ni geliştiren araştırmacıdan izin alınmıştır. Ardından ölçeğin orijinal formunun yönergesi, maddeleri ve
tepki seçenekleri, eğitimde ölçme ve değerlendirme alanında yüksek lisans yapmakta olan altı öğrenci tarafından
İngilizceden Türkçeye çevrilmiştir. “Çevirinin başka uzmanlarca denetlenmesi” yöntemine dayalı olarak ölçeğin
çeviri formu ölçme ve değerlendirme alanında uzman kişilerce kontrol edilmiştir. Ölçekten elde edilen ölçümlerin
geçerlik düzeylerine ilişkin kanıtlar elde etmek üzere Açımlayıcı Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi
yapılmıştır. Güvenirlik düzeyine ilişkin kanıtlar elde etmek amacıyla Cronbach alpha değerleri hesaplanmıştır.
Analizlerde LISREL 8.7 ve SPSS 21 programları kullanılmıştır.
İçerik odaklı durumluk kaygısı ölçeğinin faktör yapısını incelemek üzere öncelikli olarak AFA
(Açımlayıcı Faktör Analizi) yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizinden önce araştırma verisinin AFA’nın
gerektirdiği varsayımları karşılayıp karşılamadığı kontrol edilmiş ve sonucunda ise ölçek maddelerinin 8
faktör altında toplandığı gözlenmiştir. Ölçekte yer alan 28 maddeye, faktörleri ilişkili olduğundan dolayı
direct oblimin döndürme (eğik döndürme) yöntemi uygulanmıştır. Döndürülmüş temel bileşenler analizi
sonucunda maddelerin faktör yük değerlerinin.311 ile.756 arasında değiştiği görülmüştür. Bu 8 faktör toplam
varyansın %42.8’ini açıklamaktadır. Ardından ölçeğin orijinaline ilişkin ölçme modelinin araştırma verisine
uyum düzeylerini test etmek üzere DFA uygulanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ise uyum
indeksleri incelendiğinde, X2 /sd = 3.13, RMSEA= 0.073, RMR=0.045, GFI=0.81, AGFI=0.78, CFI=0.90
ve NNFI=0.89 olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, ölçekte yer alan maddelerin faktör yük değerlerinin 0.25 ile
0.76 arasında değiştiği; birinci gizil değişken ile bu gizil değişkene ait göstergeler arası değişkenliğin 0.91
ile 0.98 arasında değiştiği ve ölçekte yer alan maddelerin hata varyanslarının 0.43 ile 0.94 arasında değiştiği
görülmüştür. Çalışmanın sonucunda ölçeğin tamamının Cronbach Alpha katsayısı 0.883 olarak hesaplanmıştır.
Öğretmenlerin içerik odaklı durumluk kaygı ölçeğinin uyarlama çalışması Türkiye’deki ilk ve orta öğretim
öğretmenleri için yapılmıştır. Ölçeğin Çin’den alınan orijinal formu ile Türkiye’de uyarlanan formuna ilişkin
geçerlik ve güvenirlik kanıtları toplanarak karşılaştırılmıştır. DFA sonuçları ile bu ölçümlere ilişkin hesaplanan
Cronbach α değerleri incelendiğinde, ölçeğin Türk ilk ve ortaokul öğretmenleri için, durumluk kaygıya
yönelik geçerli ve güvenilir ölçümler sağlayabildiği belirlenmiştir. Ve bu doğrultuda söz konusu ölçeğin Türk
öğretmenlerinin durumluk kaygı düzeylerini belirlemek üzere kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Doğrulayıcı Faktör Analizi, Durumluk Kaygı, Kaygı
Sunum: Sözlü
213