3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Yöntem
Araştırma, içerik analizi yoluyla yürütülen nitel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubu, Ahi Evran
Üniversitesi Eğitim Fakültesinin farklı bölümlerinde öğrenim gören 180 öğrenciden oluşmaktadır.
Araştırmanın verileri, açık uçlu 4 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile 2014-2015 akademik
yılında toplanmıştır. Formda öğretmen adaylarının: “1) Türk eğitim sisteminde görülen en önemli sorunlar, 2) Bu
sorunların, en önemli sorun olarak görülme gerekçesi, 3) Bu sorunların ortaya çıkma nedenleri ve 4) Söz konusu
sorunların çözüm yolları”na ilişkin sorularla görüşleri alınmıştır. Veriler içerik analizi yoluyla çözümlenmiş;
güvenirliği ise iki araştırmacının analizleri arasındaki tutarlılık belirlenerek sağlanmaya çalışılmıştır. Veriler
analiz edilirken, görüşme formu ile toplanan verilerin gruplanmasında kullanılmak üzere 11 farklı temanın var
olduğu gözlenmiştir. Bu temalar; (1) Fiziksel altyapı/materyal donanım, (2) Eğitim programı, (3) Öğretmen, (4)
Ekonomik sorunlar, (5) Eğitim planlaması, (6) Demokratik eğitim, (7) Fırsat ve imkan eşitliği, (8) Yöneltme/
Sınav sistemi, (9) Eğitim anlayışı, (10) Eğitim felsefesi, (11) Sorumluluk bilinci olarak adlandırılmıştır. Verilerin
sistematik olarak analiz edilmesinde bu temalara göre düşünceler sınıflanmış, frekans ve yüzdeleri belirlenmiş,
tablolar şeklinde de özetlenerek karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir.
Bulgular
Analiz sonuçlarına göre;
Öğretmen adayları yoğun olarak eğitim anlayışı (n=62; %29,25) ve eğitim programı (n=34; %16,04)
temalarında toplanabilen sorunlardan bahsetmişlerdir. Bu temalar içerisinde ise konu olarak özellikle ezberci
anlayış, öğretmen merkezlilik ve eğitim programının içerik işlevselliği, en sık bahsedilen sorunlar olmuştur.
Bu sorunların öncelikli olarak dile getirilmesi hakkında, daha çok eğitim programı (n=54; %41,86) ve
öğretmen (n= 18; %13,95) temaları ile ilişkili nedenlerden bahsedilmiştir. Öğretmen adaylarının büyük kısmı,
yaşanan sorunların ortaya çıkmasında özellikle öğretmen yeterliklerinde sorunlar gördüğünü dile getirmişlerdir.
Diğer taraftan eğitimde yaşanan sorunların, öğretmen (n=29; %20,28) ve eğitim planlaması (n=22; %15,38)
temalarında yer verilen yanlışlardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Öğretmen adayları özellikle öğretmenlerin;
öğrencilerle yeterince ilgilenmemeleri, kendilerini geliştirmemeleri, ezbere dayalı eğitim vermeleri vb. etkenleri
vurgulamışlardır. Ayrıca eğitim sistemindeki değişikliklerin yeterli ön araştırmalar yapılmadan, bir anda ve çok
sık yaşanıyor olması da çoğunlukla dile getirilen nedenler arasında yer almıştır.
Eğitim sisteminde yaşanan sorunlara yönelik çözüm önerileri, ağırlıklı olarak eğitim programı (n=65;
%23,72) ve eğitim planlaması (n=40; %14,60) temaları çerçevesinde yapılmıştır. Öğretmen adaylarının öncelikli
olarak dile getirdikleri çözüm önerileri arasında; eğitim sisteminin öğrenci merkezli hale getirilmesi, öğretmen
alımı ve yetiştirilmesinde ihtiyacın gözetilmesi, köklü sistem değişiklikleri yerine olabildiğince var olanı
geliştirmeye yönelik çalışmalar yapılması, kendi kültürümüze uygun bir sistem geliştirilmesi, herkesin sevdiği
mesleği yapması ve meslek liselerine daha fazla önem verilmesi sayılabilir.
Sonuç
Türk Eğitim Sisteminde öncelikle ve en yoğun şekilde üzerinde durulması gereken sorun alanları, eğitim
anlayışı ve eğitim programlarıdır. Öğretmen adaylarınca, eğitim sisteminde yaşanılan sorunları kronikleştiren
ve en önemli sorunlar haline getiren etkenlerin başında, eğitim programlarının niteliği ve öğretmen nitelikleri
gelmektedir. Eğitim sisteminde yaşanan bu önemli sorunlar öncelikle, öğretmen kaynaklı sıkıntılar ve eğitim
planlamasındaki eksik ve yanlışlar nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Özellikle öğretmenlerin ezbere dayalı eğitim
uygulamaları yaşanan birçok problemin zeminin oluşturmaktadır. Eğitim sisteminde yaşanılan bu en önemli
sorunların çözümü için öncelikle, eğitim programı ve eğitim planlaması alanlarında düzenlemeler yapılmalıdır.
Eğitim programları yeniden düzenlenmeli ve planlama hatalarından uzak durulmaya özel önem verilmelidir.
Ayrıca eğitimde meslek liselerine verilen önem de arttırılmalıdır.
Yapılan çalışma sonucunda Türk eğitim sisteminin sorunları üzerine yapılacak çalışmalarda öğrenci
merkezliliğin önemsenmesi ve buna dönük düzenlemelere gidilmesi; veli, öğretmen ve yöneticilerin yeni
programlar hakkında yeterince bilgilendirmelerin yapılması; sistem değişikliklerinin uzun vadeli olarak
planlanması ve sık sık sistem değişikliğine gidilmemesi önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Öğretmen adayları, Türk eğitim sistemi, sorunlar, çözümler
Sunum: Sözlü
101