3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
İlkokul 3. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabının İncelenmesi
Merve Yücel 1 , Sevilay Karamustafaoğlu 2
1 Amasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Amasya
2 Amasya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Anabilim Dalı, Amasya
AMAÇ: 2012-2013 öğretim yılından itibaren 4+4+4 şeklinde oluşturulan eğitim-öğretim uygulaması
değişikliği, ders kitaplarının da yeniden düzenlenmesi gerekliliğini doğurmuştur. Bu sistemle ilkokul kademesinde,
ortaokul kademesinde de olduğu gibi Fen ve Teknoloji Öğretim Programı revize edilerek dersin adı Fen Bilimleri
dersi olmuştur. Bunun sonucunda ilkokul kademesinde üçüncü ve dördüncü sınıflarda Fen Bilimleri dersini sınıf
öğretmenleri üstlenmiştir. Fen bilimleri ders kitapları da programa uygun bir şekilde yeniden hazırlanmıştır.
Üçüncü sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı 2014-2015 öğretim yılından itibaren beş yıl süreyle ders kitabı olarak
kabul edilmiştir. Kullanılan ders kitabının niteliği, günümüzde son derece önem verilen fen bilimleri alanındaki
fen öğretimini şekillendiren temel etkenler arasındadır. Bu yıl ilk defa okutulan 3. Sınıf ders kitaplarının
incelenmesi bu açıdan önem taşımaktadır.Eğitim öğretim faaliyetlerinin sağlıklı ilerlemesinde önemli role sahip
olan ders kitaplarının incelenmesi, mevcut eksikliklerin giderilmesi ve geliştirilmesi çok önemlidir. Bu nedenle bu
çalışmada bu yıl ilk defa okutulan 3. sınıf Fen Bilimleri ders kitabının belirlenen kriterler açısından öğretmenler
tarafından incelenmesi ve bu konuda görüşlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
YÖNTEM: Bu çalışma, İlkokul 3. Sınıf Fen Bilimleri ders kitabının öğretmenler tarafından belirli kriterler
doğrultusunda incelenmesi ve ilgili konuda görüşlerinin değerlendirilmesi çalışmaları yapıldığı için betimsel
çalışma kapsamında özel durum çalışması niteliğindedir. Çalışmanın amacı doğrultusunda ilgili literatür
incelenerek ilgili konuya yönelik Fen Bilimleri Ders Kitabı Değerlendirme Ölçeği (FBDÖ) veri toplama aracı
olarak kullanılmıştır. Ölçeğin içeriğinde; araştırmaya katılan öğretmenlerin demografik özelliklerini belirlemeye
yönelik 6 soru bulunmaktadır. Bunun yanında, 5’li likert tipinde olan bu ölçek “Kötü, Düşük Nitelikte, Yeterli, İyi
ve Mükemmel” şeklindedir. Ölçekte “İçerik, Organizasyon, Okuma Düzeyi, Öğretim Yaklaşımı, Resimler, Ünite
Sonu Öğretim Yardımcıları, Laboratuvar Etkinlikleri, İndeks ve Eksözlükler, Ders Kitabının Fiziksel Görünümü”
olmak üzere 9 ana başlığa sahip toplam 73 madde bulunmaktadır. Ayrıca ölçekte öğretmen görüşlerini belirlemek
amacıyla bir de açık uçlu soru bulunmaktadır. Ders Kitabı Değerlendirme Ölçeği, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı
çeşitli okullarda görev yapan 30 öğretmene internet üzerinden gönderilmiş, cevaplar da yine aynı şekilde internet
üzerinden toplanmıştır. Ölçek olumsuz likertten başlamak üzere sırasıyla 1’den 5’e kadar puanlandırılmıştır.
Toplanan nicel veriler bir istatistiki program kullanılarak analiz edilmiş ve bu analizin sonuçları açık uçlu
sorunun cevaplarıyla karşılaştırmalı olarak yorumlanmıştır
BULGULAR: Bu çalışmada, öğretmenlerin 2014-2015 öğretim yılında okutulmaya başlanan Fen Bilimleri
ders kitabı ile ilgili görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Fen Bilimleri Ders Kitabı Değerlendirme Ölçeğindeki
maddeler Kötü-1 puan, düşük nitelikte-2 puan, yeterli-3 puan, iyi-4 puan ve mükemmel-5 puan olmak üzere,
1 ile 5 arasında puanlandırılmıştır. Her bir madde için çıkan sonuçlar, 1-3 arası puanlar için yetersiz, 3-4 arası
puanlar normal düzeyde, 4 ve üzeri puanlar da yeterli olarak kabul edilmiştir.
Daha sonra bir istatistiki program ile nicel verilerin analizleri yapılarak maddelerin aritmetik ortalamaları
alınmıştır. İlk kategori olan “içerik” başlığı altındaki maddelerin 3,1-3,6 arasında, “organizasyon” başlığı altındaki
maddelerin 2,7-3,5 arasında, “okuma düzeyi” başlığı altındaki maddelerin 3,4-3,7 arasında, “öğretim yaklaşımı”
başlığı altındaki maddelerin 3,5, “resimler” başlığı altındaki maddelerin 2,9-3,6 arasında, “Ünite sonu öğretim
yardımcıları” başlığı altındaki maddelerin 2,4-3,5 arasında, “laboratuvar etkinlikleri” başlığı altındaki maddelerin
2,8-3,5 arasında, “indeks ve eksözlükler” başlığı altındaki maddelerin 3,8, son olarak “fiziksel görünüm”
başlığı altındaki maddelerin ise yine 3,6 puanları arasında değiştiği anlaşılmıştır. Genel olarak bakıldığında,
“ünite sonu yardımcıları” başlığının diğer başlıklara göre daha yetersiz olduğu görülmektedir. “Kitapta eksik
gördüğünüz noktalar nelerdir? Lütfen açıklayınız.” şeklindeki açık uçlu soruya 30 öğretmenin 16’sı en büyük
eksikliğin etkinliklerin ve ünite sonu değerlendirme materyallerinin yetersiz olduğu yönünde cevap vermiştir.
Öğretmenlerin açık uçlu soruya vermiş oldukları cevaplar da bu sonucu destekler niteliktedir.
Ölçek puanlarının cinsiyete, göre değişimini belirlemek için t-testi yapılmıştır. Yapılan t-testi sonucunda
anlamlı bir fark bulunamamıştır (p>0.05,593).
275