3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Teknoloji Neslinin Dinamik ve Etkileşimli Matematik Öğrenme Ortamlarındaki
Problem Çözme Davranışlarının İncelenmesi: Dönüşüm Geometrisi Örneği
Şeyda Birni 1 , Zekeriya Karadağ 1 , Dragana Martinovic 2
1 Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, İlköğretim Matematik Anabilim Dalı, Merkez/Bayburt
2 Windsor Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Windsor, Ontario
Amaç:
Teknolojide meydana gelen gelişimlerin alışveriş alışkanlıklarımızdan, arkadaşlık ilişkilerimize kadar
hayatımızda birçok noktada önemli değişikliklere neden olduğu görülmektedir. Bunların yanında teknoloji
ile büyüyen yeni neslin öğrenme alışkanlıklarında da değişiklikler olduğu ve bu neslin alışıla gelmiş öğrenme
yöntemlerinden farklı yöntemlerle öğrendikleri teorik olarak iddia edilmektedir. Bunlara ilaveten teknolojideki
ilerlemeler matematik öğretimini kolaylaştırmak ve kalitesini yükseltmek için matematik öğretme yazılımlarının
niceliği ve niteliğini gün geçtikçe artırmaktadır. Bu yazılımları Karadağ ve Martinovic (2010) Dynamic and
Interactive Mathematics Learning Environments (DIMLE) olarak isimlendirmişlerdir. Bu öğrenme ortamlarının
önemli özellikleri ise kullanıcılarına dinamik öğrenme, görsel öğrenme ve açınsayarak öğrenme modellerini
yaşayacakları öğrenme araçları ve ortamları sunmalarıdır. Leikin ve Grossman (2013) dinamizmin öğrencilere
“böyle olursa ne olur?” sorusunu sormalarını sağladığını ve değişimlerin onları düşünmeye sevk ettiğini ifade
etmişlerdir. Başka bir ifade ile öğrenciler dinamiklikle değişimleri gözlemleyip, tahminlerde bulunup ve bu
tahminleri deneme imkânı bulup öğrenmeyi gerçekleştirebiliyorlar. Açınsayarak öğrenme terimi ise daha çok
keşfederek öğrenme olarak karşımıza çıkıyor. Onu keşfederek öğrenmeden ayıran en önemli fark ise sürecin
sonucunun olumlu olmasının onun için gerekli bir şart olmamasıdır. Açınsayarak öğrenme sonuç olumlu da
olsa olumsuz da olsa o süreçte öğrencinin bir şeyler öğrendiğini vurgulamaktadır. Diğer bir öğrenme stili olan
görsel öğrenme ise görsel gösterimlerden yararlanarak öğrenmenin gerçekleştirilmesi olarak tanımlanmaktadır.
Dr. Karadağ yukarıda bahsedilmiş olan teorik durumların uygulamadaki etkilerini araştırmak için TÜBİTAK
tarafından desteklenen bir proje geliştirdi. Projenin amacı çalışmaya katılacak öğrencilerin dinamik ve etkileşimli
matematik öğrenme ortamlarında farklı derecelerde görsel, dinamik ve açınsayarak öğrenme olanaklarından nasıl
faydalanacaklarını araştırmak ve anlamaktır. Bunun için kesirler, dönüşüm geometrisi, örüntüler, 2 ve 3 boyut
geometri, oran-orantı konularında bir DIMLE yazılımı olan GeoGebra ile değişik derecelerde görsel, dinamik
ve açınsatıcı özellikte etkinlikler hazırlanmış ve uygulanmıştır. Bu çalışmada yalnızca dönüşüm geometrisi
konusunda elde edilen veriler sunulacaktır.
Yöntem:
Bayburt ili merkezindeki iki farklı ortaokulla görüşülerek proje okul müdürlerine anlatılmış ve müdürlerden
öğretmenlerinin tavsiyelerini de alarak teknolojiyi akranlarına göre daha fazla kullanan öğrencileri seçmeleri
istenmiştir. Seçilen 14 öğrenci 4 gün Bayburt üniversitesindeki çalışmalara katılmışlardır. Öğrencilere ilk gün
ekran kaydetme yazılımı olan Wink ve GeoGebra’ nın kullanımı öğretilmiştir. Daha sonra öğrenciler bireysel
olarak GeoGebra da hazırlanan etkinlikleri cevaplandırmışlar ve bu süreci Wink ile kaydetmişlerdir. Ayrıca iki
yüksek lisans öğrencisi öğrencileri gözlemleyip notlar almışlardır.
Bu çalışmada temel veri kaynağımız olan ekran kayıtları Karadağ(2009) tarafından doktora çalışması
sırasında geliştirilen kare inceleme metodu ile analiz edilmiştir. Bu yöntemde etkinliklere cevap verme süreci
öncelikle video formatında incelenmiş daha sonra ekran karelerine bakılarak analizler yapılmıştır. Verileri
titizlikle yorumlamak, bir seferde gözden kaçan ayrıntıları diğer seferde yakalayabilmek amacıyla veriler birçok
kez gözden geçirilerek analiz edilmiştir.
Bulgular
Dönüşüm geometrisinin alt başlıklarından olan simetri, dönme ve öteleme konularını içeren etkinliklerin
analizlerine baktığımızda katılımcıların çözümleri yaparken görselliği fazlaca kullandıkları görülmektedir.
Özellikle dönme etkinliklerinde görsellikle beraber dinamiklikten de yararlandıklarını hatta dinamiklik ve
görselliğin düşük olduğu etkinliklerde kendilerinin şekilleri çizmesi ve sürgü yardımı ile şekli hareket ettirmek
istemeleri dinamikliği ve görselliği kullanmak istemelerini ve onlardan yararlanmış olduklarını göstermektedir.
Bu durumun ortaya çıkmasına konunun yapısı da etki etmiş olabilir.
380