3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
İlköğretim Öğretmenlerinin Sürdürülebilir Kalkınma
Eğitimine Yönelik Değerlendirilmesi
Ali Sağdıç, Elvan Şahin
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü
Sürdürülebilir kalkınma eğitimi (SKE) toplumsal, ekonomik ve çevresel sürdürülebilirlik adına bireylerin
gerekli bilgi, yetenek, tutum ve değerlerle donatıldığı sürekli bir eğitim etkinliği olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu
eğitim ile toplumlar daha sürdürülebilir bir yaşam tarzına ulaşmayı hedeflerler. Bu hedeflere ulaşmada ise örgün
eğitim kademelerine büyük roller düşmektedir.
Bu çalışmada ilköğretimdeki çeşitli alanlarda görev yapmakta olan 211 öğretmenin sürdürülebilir
kalkınma eğitimine (SKE) yönelik inançları, bu eğitim esnasında algıladıkları engeller ve tercih ettikleri öğretim
teknikleri saha araştırması ile incelenmiştir. Sürdürülebilir kalkınma eğitimi kavramının yeni olmasından ötürü
öğretmenlerimizin tamamının bu kavram hakkında bilgi sahibi olmadığı düşünülmüştür. Bu nedenle mevcut
çalışmaya katılan öğretmenler, sürdürülebilir kalkınma eğitimine yönelik olarak düzenlenen Eko-okul ve Yeşil
Kutu projelerinin katılılan öğretmenleri içermektedir. Veri toplama aracı olarak, SKE’ye yönelik inançlar ölçeği,
SKE’ye yönelik teknikler ölçeği ve SKE’de algılanan engeller ölçeği kullanılmıştır. Analizler; ölçekteki maddelerin
ve faktörler skorlarının, ortalama, frekans, standart sapma değerlerinin incelenmesiyle yapılmıştır.
5’li Likert tipi ölçekle uygulanan SKE’ye yönelik inançlar ölçeği; SKE uygulamalarına yönelik inançlar,
SKE’de sınırlılıklara yönelik inançlar, ilköğretimde SKE etkinliğine yönelik inançlar olmak üzere üç faktörden
oluşmaktadır. Öğretmenlerin birinci faktördeki maddelere verdikleri cevapların ortalaması 4.43, standart
sapmaları ise.07 olarak bulunmuştur. Bu sonuç, öğretmenlerin sürdürülebilir kalkınma eğitiminin uygulamasına
yönelik olumlu inançlara sahip olduğunu göstermektedir. Faktördeki bazı maddeler incelendiğinde, öğretmenlerin
sürdürülebilir kalkınma ile ilgili tartışmalı konuların derslerde yer verilmesinin öğrencilerin eleştirel düşünme
becerilerini geliştireceği (96.7%), sürdürülebilir kalkınma eğitiminin öğrencilerin geleceğe yönelik karar verme
yeteneklerini geliştireceği (95.2%), bu eğitimde öğrencilerin kendi çalışma konularını belirlemesinin gerektiği
(90.5%) ve SKE’ nin tüm eğitim kademelerine entegre edilmesi gerektiği (95.1%) gibi inançlara sahip oldukları
görülmektedir. Ölçeğin diğer bir boyutu olan SKE’ye yönelik sınırlılıklar göze önüne alındığında, bu faktör altında
toplanan maddelere verilen cevapların ortalamasının 1.71 ve standart sapmasının.53 olarak bulunmuştur. Bu
sonuç, öğretmenlerin SKE kolay bir süreç olarak algıladıklarını ortaya koymaktadır. Bu faktördeki bazı maddeler
incelendiğinde öğretmenlerin; SKE’yi kendi alanlarına kolayca entegre edebileceklerine (87.2%), öğrencilerin
kolay bir şekilde anlayabileceğine (83.8%) vurgu yaptıkları görülmektedir. Son faktörde ise, öğretmenler
sürdürülebilir kalkınma eğitimin mevcut örgün eğitim sistemi içinde yeterli olmadığı yönünde inançlarını ortaya
koymaktadırlar. Öğretmenler yeterli düzeyde bilgilendirilmediklerinin (76.8%), ders kitaplarının (80.0%) ve
müfredatın (78.9%) da SKE için yeterli düzeyde olmadığına inanmaktadırlar.
Bu çalışmada üzerinde durulan diğer iki unsur ise öğretmenlerin SKE sürecinde hangi engellerle
karşılaştıkları ve hangi tür teknik ve yöntemi daha çok tercih ettikleri olmuştur. Buna göre öğretmenler,
sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir kalkınma eğitimi hakkındaki bilgi eksikliklerini ve öğretim materyal
eksikliğini engel olarak algılamaktadırlar. Buna karşın, kendilerinin SKE olan ilgisi ve kendi alanlarının SKE ile
ilişkisi ise sürdürülebilir kalınma eğitimi için nispeten engel olarak görülmemektedir. Sürdürülebilir kalkınma
eğitimi için en çok kullanılan yöntemler beyin fırtınası, örnek olay, grup projesi olurken, deney, modelleme ve
saha gezileri ise en az kullanılan öğretim yöntem ve teknikleri arasında yer almaktadır.
Bu çalışmada ilköğretim öğretmenlerinin sürdürülebilir kalkınma eğitimine yönelik olumlu inançlara sahip
olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin belirli bir konuya yönelik olan olumlu inançları, o konunun öğretimini
olumlu yönde etkilemektedir. Bu çalışma kapsamında, Yeşil Kutu ve Eko-okul öğretmenlerinin sürdürülebilir
kalkınma eğitimi noktasında olumlu bir bakış açısına sahip olmaları, SKE uygulamalarına da yatkın olabileceklerini
düşündürmektedir. Bu bağlamda ülkemizde öğretmenlere SKE açısından verilecek olan eğitimlerin, öğretmenlerin
bu konuda eğitim vermeye daha yatkın olmasına katkıda bulunacağı düşünülmüştür. Bu kapsamda verilen
eğitimlerin, öğretmenlerin belirli stratejileri SKE de nasıl kullanılacaklarını da içermesi faydalı olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilir kalkınma eğitimi, İnançlar, Eko-okul, Yeşil Kutu
Sunum: Sözlü
242