3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Ortaokul 5. Sınıf Öğrencilerine Kazandırılması Gereken Yaşam Becerileri ve
Bu Becerilerin Ölçülmesi
Rabia Gamze Yayla 1 , Tuncay Özsevgeç 2
1 Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim fakültesi, İlköğretim Bölümü, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı, Sivas
2 Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı,
Söğütlü/Trabzon
Yirmi birinci yüzyıl toplumu nitelikli ve değişime ayak uydurabilecek bireylere ihtiyaç duymaktadır. Bireylerin çok
yönlü düşünsel becerilere sahip olması, zeki insan yerine “çok yönlü insan” olması beklenmektedir. Bu nedenle bireyler
yaşamlarındaki pek çok faaliyeti gerçekleştirmek için kavramsal, psikomotor ve duyuşsal becerilere ihtiyaç duyarlar.
Beceriler, yaşamın her alanında amaçlara ulaşmaya katkıda bulunur. Bireyler yaşamları boyunca iletişim, problem
çözme, karar verme, planlama, sorumluluk alma gibi yaşam becerilerini kullanırlar. Böylece kendilerini keşfeder ve
yaşamlarında karşılarına çıkan sorunlar ile nasıl başa çıkabileceklerini öğrenirler. Bireylerin bu yaşam becerilerini
geliştirmeye olan ilgi ve motivasyonu artırmak için en önemli yatırım ise eğitimdir. Fen Bilimleri Dersi Öğretim
Programı’nda öğrencilerin günlük yaşamdaki sorunları çözmek için sorumluluk alması ve bu sorunları çözmede
bilimsel süreç becerilerinin yanında yaşam becerilerini de kullanmaları beklenmektedir. Yaşam becerileri insanların
günlük yaşam sorunları ile başa çıkabilmelerine yardımcı olan öğrenmeye dayalı davranışlardan oluşmaktadır. Bu
beceriler sayesinde bireyler kendilerini keşfedebilir ve yaşamlarında karşılaştıkları sorunları çözmede uzmanlaşırlar.
Yaşam becerileri ya da yaşam ve kariyer becerileri olarak da adı geçen bu beceri türü bazı alt becerileri içermektedir.
Fen bilimleri dersi öğretim programında, bilimsel bilgiye ulaşması ve bilimsel bilginin kullanılmasına ilişkin analitik
düşünme, karar verme, yaratıcılık, girişimcilik, iletişim ve takım çalışması gibi becerilerin temel yaşam becerilerini
kapsadığı vurgulanmaktadır. Fakat, ilgili literatürde kültürden kültüre ya da incelenen bilimsel alan ya da bireyin
gelişim dönemine bağlı olarak farklılaşan yaşam becerileri kaynaklarda oldukça farklı şekillerde yer almaktadır.
Bu nedenle belirli bir gelişim döneminde bu becerilerin neler olacağının saptanması gereklilik arz etmektedir. Bu
bağlamda, fen bilimleri dersinde öğrencilerin kazanması beklenen yaşam becerileri göz önüne alınarak dersin
planlanmasına ve işleyişine yön verilerek becerilerin gelişimi için etkinlikler düzenlenebilecektir. Ayrıca, çalışma
doğrultusunda hazırlanan yaşam becerileri ölçeği sayesinde ortaokul 5. sınıf seviyesinde var olan yaşam becerileri
saptanarak belirlenen beceriler üzerinde derinlemesine inceleme yapılmasına da olanak sunulacağı düşünülmektedir.
Amaç: Çalışmanın amacı, ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin kazanması beklenen yaşam becerilerini belirlemek
ve bu becerileri ölçmek için bir ölçek geliştirmektir.
Yöntem: Araştırma survey (anket) yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecektir. Ölçeğin geliştirilme
aşamalarında aşağıdaki sıra takip edilmiştir;
1. Ölçeğin kullanılış amacı belirlendikten sonra, ölçülmesi istenen yaşam becerilerinin neler olacağına
karar verilmiştir. Bu belirleme yapılırken yaşam becerileri ile ilişkili olarak öğrencilerin gelişim dönemleri
ve ortaokul 5. sınıflarla yapılan çalışmalar incelenmiştir. İncelemeler sonrasında öğrencilerde
geliştirilmesi beklenen yaşam becerileri listelenmiş ve davranışlar belirlenmiştir.
2. Ölçülmesi hedeflenen davranışların neler olduğu belirlendikten sonra bu becerilerin ölçülmesinde kullanılacak
soru tipi ve özelliklerine karar verilmiştir.
3. İlgili literatür ve fen bilimleri dersi öğretim programı incelenerek belirlenen problem çözme, eleştirel
düşünme, yaratıcı düşünme, karar verme, takım çalışması, iletişim, girişimcilik, liderlik ve kariyer
planlama becerileri gibi yaşam becerilerinin incelenmesi için öğrencilerin psikolojik ve gelişimsel seviyeleri
göz önüne alınarak 3 dereceli likert ölçek şeklinde ölçek soruları hazırlanmıştır. Öğrencilerin
anlayacağı şekilde yazılan davranışlar hiçbir zaman, ara sıra ve her zaman şeklinde derecelendirilmiştir.
4. Ölçekteki ifadelerde bilimsel hata tayini ve kapsam, görünüş geçerliği için ölçek alanında uzman 5
öğretim üyesi 2 fen bilimleri öğretmenine inceletilmiş ve gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Ölçekteki
maddelerin anlaşılabilirliği kontrol edilmiş ve düzeltilmiştir.
5. Pilot çalışma için son şekli verilen ölçek geçerlik, güvenirlik analizi yapılması için 150 beşinci sınıf öğrencisine
uygulanmıştır. Ölçeğin analiz çalışmaları devam ettiğinden bulgular tam metinde sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Fen Bilimleri Dersi, Ortaokul 5. sınıf öğrencileri, Yaşam Becerileri
Sunum: Sözlü
285