3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Bilim ve Sanat Merkezindeki (Bilsem) Üstün Yetenekliler Eğitiminin
Sürdürülebilirliğine İlişkin Öğrenci Algıları
Halil Atlı
Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, Şanlıurfa
Amaç
Geleceğin toplumunu inşa etmek isteyen devletler, vatandaşlarının bireysel farklılıklarını dikkate alan
müfredatlar oluşturmak zorundadırlar. Eğitim camiası içinde farklı olarak değerlendirilebilinecek en önemli grup;
üstün yetenekli bireylerdir. Üstün yetenekli çocuklar; zihinsel, yaratıcı veya liderlik kapasitesiyle ilgili alanlarda
veya özel akademik alanlarda yüksek düzeyde performans gösteren ve yeteneklerini geliştirebilmeleri için özel
bir eğitime ihtiyacı olan çocuklardır (Davaslıgil, 2004). Üstün yetenekli potansiyelin değerlendirilmesine yönelik
tarihsel çabaların dünyada ilk ve en ünlü uygulaması tartışmasız Enderun Mektebi’dir (Bilgili, 2004). Üstün
yeteneklilerin eğitimi ile ilgili Cumhuriyet döneminde de uygulamalar denenmiştir, çeşitli çalışmaların sonunda
1993 yılında Ankara, İstanbul, İzmir, Denizli ve Bayburt illerinde Bilim ve Sanat Merkezleri adı altında yetenek
geliştirme merkezleri kurulmuştur (Çepni ve diğ., 2004). Bilim ve Sanat Merkezi (Bilsem); okul öncesi, ilköğretim
ve ortaöğretim çağındaki üstün yetenekli çocuk/öğrencilerin bireysel yeteneklerinin farkında olmalarını ve
kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak üzere açılan destek eğitim kurumlarıdır (Bilsem
Yönergesi, 2007). Kurumların başarısı öncelikle devamı ve sürdürülebilirliğiyle bağlantılıdır. Daimi olma yeteneği
olarak adlandırılan sürdürülebilirlik, başlangıçta sadece kalkınma ile alakalandırılsa da günümüzde kalkınmanın
çok ötesinde “insan ve çevre merkezli” olmak üzere iki ana başlık altında değerlendirilmektedir. Doğal çevreninin
korunması kadar ekonomik ve sosyal kalkınmanın da birbirinden ayrılmaz parçalar olduğu kabul edilmektedir
(tr.wikipedia, 2014). Yeryüzündeki tüm kaynakların kullanımı doğrudan insan eliyle olduğuna göre insanlığın
sahip olduğu en önemli değer, beşeri kaynaktır. Bu sebeple bir ülkenin en önemli serveti nitelikli insan gücüdür.
Nitelikli bir nüfus, ülke kaynaklarının en verimli şekilde kullanılmasında ve iktisadi gelişmenin sağlanmasında
belirleyici bir faktördür. Aynı zamanda nüfusun genç ve dinamik olması da birçok açıdan avantajlar sağlamakta,
beşeri sermaye yatırımlarının etkinliğini artırmaktadır (Yumuşak, 2008) Beşeri kaynağın işlenmeye en hazır
bölümünü hiç şüphesiz üstün yetenekliler oluşturmaktadır. Bu yüzden üstün yeteneklilerin eğitimi, eğitim
ortamları, öğrenim materyalleri, danışmanları (öğretmenleri) ve öğrencilerin bu unsurlara ilişkin algıları oldukça
önem arz etmektedir. Yapılan literatür araştırmasında Bilsemlere devam eden öğrencilerin; Bilsemlerin fiziki
durumuna, araç-gereç ve materyal durumuna, danışmanlarının (öğretmenlerinin) performansına ve eğitimin
genel işleyişine ilişkin düşüncelerine dair araştırmaların yeterli düzeyde olmadığı görülmüştür. Bu araştırma
belirlenen sorular bağlamında; Bilsemdeki üstün yetenekliler eğitiminin sürdürülebilirliğine ilişkin öğrencilerin
düşüncelerini belirlemek ve literatüre katkıda bulunmak amacıyla yapılmıştır.
Yöntem
Bu çalışma Bilsemdeki üstün yetenekliler eğitiminin sürdürülebilirliğine ilişkin öğrencilerin düşüncelerini
belirlemek amacıyla nitel araştırma biçiminde görüşme tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma 2014-
2015 eğitim öğretim yılı itibariyle Şanlıurfa Bilim ve Sanat Merkezine en az 5 yıl devam eden 22 öğrenci ile
gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin 10’ u kız, 12’ si de erkektir. Öğrenciler Bilim ve Sanat Merkezinde, Proje Üretimi
ve Hazırlama Programına devam etmektedir.
Bulgular
Bilsemin fiziki durumunu üstün yeteneklilerin eğitimi açısından nasıl değerlendiriyorsunuz? sorusuna
verilen cevaplar değerlendirildiğinde; tüm öğrenciler Bilsemin kendi okullarından daha temiz ve hijyenik
olduğunu; ancak müstakil bir binaya sahip olmamasının önemli sorunlara neden olduğunu belirtmişlerdir.
Bilsemin araç-gereç ve materyal durumunu üstün yeteneklilerin eğitimi açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?
sorusuna verilen cevaplar incelendiğinde; Bilsemde eğitim ve öğretim, yetenekler doğrultusunda olduğu için
her yetenek alanının araç-gereç ve materyal istemi farklılık göstermektedir. Bu sebeple alanı Fen Bilimleri ve
Matematik olanların araç-gereç ve materyal sıkıntısı çekmedikleri, ancak alanı Dil ve Edebiyat olanlar, araç-gereç
ve materyal bakımından yetersiz olduklarını beyan etmişlerdir.
453