3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Öğrenen özerkliği kavramı bir öğrencinin kendi öğrenmesinde hedef ve amaçlarını belirleme; öğrenme
içeriğini ve gelişimi saptama; öğrenmede işe koşulacak metotları seçme; kendi gelişimini değerlendirme; öğrenme
sürecini ve çıktılarını eleştirisel olarak değerlendirme kapasitesi olarak tarif edilebilir. Öğrenen özerkliğinin yeni
bir metot, öğrencinin kontrolsüz bir örgütlüğe sahip olması, kontrolün tamamıyla öğrenciye verildiği bir durum
olmadığına ifade edilir.
Resmi eğitim ortamlarında, öğrenen özerkliğinin uygulanması ve geliştirilmesinde en önemli rollerden
birinin öğretmenlere düştüğüne inanılır. Öğretmenlerden öğrencilere kendi öğrenme stillerini keşfetmeleri,
onlara nasıl öğreneceklerini öğretmenleri istenir. Bu amaçla, onlardan alışık oldukları klasik rolden çıkmaları,
öğrencileri merkeze koymaları, onları daha aktif, eleştirel düşünürler ve kendi gelişimlerini gözleme becerileri
ile donatmaları, sınıf içi ve dışı deneysel uygulamalara cesaretlendirmeleri beklenir. Danışman, analizci,
yardımcı, katalizör gibi roller edinerek, destekleyici, sabırlı, toleranslı, empati sahibi, açık ve ön yargısız olmaları
ve öğrencilerle diyaloğa ve anlaşmaya girmeye hevesli olmaları istenir. Resmi eğitim ortamlarında öğretmeni
sınırlayan birçok unsur olmasına rağmen, sınıf içinde müfredat, materyal seçimi, sınıf düzeni, ev ödevleri gibi
konularda öğrencileri kararlara katılması konusunda cesaretlendirebileceklerine inanılır.
Bu araştırma; Niğde Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulunda görev yapan İngilizce okutmanlarının
belirli yönetimsel sorumlulukların öğrencilerle paylaşımı konusuna bakış açılarında varsa değişiklik ve
değişimin yönünü belirleyebilmek amacıyla yapılmış boylamsal tarama çalışmasıdır. Boylamsal çalışmalarda
araştırılmak istenen değişkenlerin zaman içindeki gelişim ve değişimini belirleyebilmek amacıyla gerçekleştirilir.
Değişken aynı kişi ve birimler üzerinde belli bir başlangıç noktasından itibaren sürekli ya da belli aralıklarla
incelenmektedir. Bu çalışmalarda izlenen birimler genellikle az sayıda olmakla birlikte derinlemesine ve kapsamlı
bilgi edinmek amacıyla yapılmaktadır. Bu çalışma Niğde üniversitesinde görev yapan yabancı dil okutmanlarının
katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı 2004-2005 öğretim yılında olarak Likert-Ölçegi
tipinde sorular bulunan bir anket kullanılmıştır. Anketin başlangıç kısmı aracılığıyla okutmanların eğitim
durumu ve öğretmenlik tecrübeleri hakkında bilgi edinilmiştir. Aynı anket 2014-2015 öğretim yılında da aynı
çalışma grubuna uygulanacaktır. Anketteki 13 soru aracılığı ile okutmanların öğrenci özerkliği doğrultusunda,
ders geliştirmede yönetimsel sorumlulukları öğrencilerle ne derece paylaşmaları gerektiği konusuna bakış
açıları araştırılmıştır. Çalışmaya katılan okutmanlardan ‘hiç’, ‘az’, ‘kısmen’, ‘çok’, ‘pek çok’ seklindeki beş derecelik
Likert-Ölçegi formatındaki sorulara cevap vermeleri istenmektedir. İlave olarak okutmanlarla görüşmeler
gerçekleştirmek planlanmaktadır. Sonrasında, nitel veriler “bire bir veya odak grup görüşmesi” yöntemiyle
yarı standartlaştırılmış bir görüşme rehberine bağlı kalınarak toplanacaktır. Okutmanların izniyle kayıt edilen
görüşmeler “içerik analizi” tekniği uygulanarak değerlendirilecektir. Elde edilen sonuçlar daha önce elde edilmiş
sonuçlarla kıyaslanarak, okutmanların konuya karşı tutumlarında meydana gelmiş olan değişimler ve bu
değişimlerin sebepleri ortaya konmaya çalışılacaktır.
2004-2005 yılında çalışma ile elde edilen sonuçlar, çalışmaya katılan okutmanların resmi öğretim atmosferi
içinde öğrenci özerkliğine bakış açılarının olumluya yakın tarafsız olduğunu ve bazı alanların öğrenci özerkliği
uygulamasında diğer alanlara göre daha uygun olduğunu düşündüklerini göstermiştir. Ayrıca, çalışmaya
katılan okutmanların öğrenci özerkliğine bakış açıları üniversite tarafından sağlanan imkânlara ve öğrencilerin
çevrelerindeki otantik dil kullanabilme imkânlarına bağlı olarak değişiklikler göstermiştir. Ek olarak, bulgular
okutmanlara sağlanacak profesyonel bir eğitim, müfredatta yapılacak planlı ve sistematik ayarlamalar öğrenci
özerkliğinin gelişmesine katkıda bulunabileceğini göstermiştir. 2014-2015 yılında yapılacak çalışmanın bulguları
bu bulgularla kıyaslanacak ve değişimin yönü ve sebepleri belirlenmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Öğrenen Özerkliği, İngiliz Dili Öğretimi, Öğrenci Katılımı
Sunum: Sözlü
587