3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Oyunla Öğretim Etkinliklerinin Sözcük Öğretimine Etkisi
Hüseyin Anılan, Hafize Muratoğlu
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı
Amaç
Bireyin kendini ifade edebilmesi kuşkusuz dilini doğru ve etkili kullanmasına bağlıdır. Dili doğru
kullanabilmenin en önemli unsurlarından biri ise sahip olunan aktif ve pasif söz varlığıdır. Söz dağarcığındaki
yetersizlik bireyin kendini yazılı ya da sözlü olarak doğru ifade edememesine yol açacağından kişinin hem
akademik olarak hem de sosyal olarak akranlarından geri kalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle bireylerin
sözcük dağarcıklarını geliştirmeleri önemlidir. Bireylerin sözcük dağarcıklarının gelişmesi ise formal ve informal
yollarla olabilmektedir. İnformal sözcük edinimi genelde okul dışı yaşantılar yoluyla gerçekleşirken, formal
sözcük edinimi ise okul içi kasıtlı öğrenmeler sonucunda gerçekleşmektedir. Özelde sözcük öğretimi genelde de
dil öğretimi tüm dersler yoluyla gerçekleştirilse de asıl işlevi Türkçe dersleri üstlenmektedir. Bu araştırmada da
oyunla sözcük öğretimi uygulamalarıyla ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi kapsamındaki söz varlığını
geliştirme ve kullanma becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda bu çalışmanın temel amacı da
oyunla sözcük öğretimi etkinliklerinin ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin söz varlığını geliştirme becerilerine etkisini
belirlemektir.
Yöntem
Bu çalışmada nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma desen kullanılmıştır. Araştırmanın
nicel boyutunda ön test son test kontrol gruplu deneysel desen benimsenmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise
gözlem ve yarı yapılandırılmış görüşmelerden yararlanılmıştır. Bu kapsamda araştırmada hem nitel hem de nicel
veri toplanmıştır. Araştırma Eskişehir’in Odunpazarı ilçesindeki bir ilkokulda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya
katılan okulun ve sınıfların belirlenmesinde araştırmaya katılma konusunda istekli olma, gönüllü olma ve sosyoekonomik
bakımından dezavantajlı bir mahallede yer alma koşulları dikkate alınmıştır. Araştırmada deney ve
kontrol gruplarında yer alan öğrenciler belli özellikler dikkate alınarak denkleştirilmiştir. Araştırmanın nicel
verileri, ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin belirlenen temalarda yer alan metinlerde geçen sözcüklerin anlamlarını
bilip bilmediklerini belirlemek ve ön test-son test amaçlı olarak da kullanılan veri toplama aracıyla toplanmıştır.
İlkokul 3. sınıf öğrencilerinin belirlenen temalarda yer alan metinlerde geçen sözcükleri bilip bilmediklerini
belirlemek amacıyla söz konusu metinler araştırmacılar tarafından taranmış ve anlamının bilenemeyeceği
düşünülen olası sözcükler saptanmış ve bu sözcüklere ilişkin hazırlanan test uzman görüşleri alındıktan sonra
uygulamaya geçilmiştir. Ayrıca belirlenen bu sözcüklerin öğretiminde kullanılacak olan oyun etkinlikleri
tasarlanmış, hazırlanmış ve geçerlik için uzman görüşlerine sunulmuştur. Araştırmanın nitel verileri de aynı yol
izlenerek yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Görüşme formu araştırmaya katılan öğrencilerin
oyunla öğretim etkinliklerine yönelik duygu ve düşünceleri ile yapılan uygulamanın niteliğine yönelik soruları
içermiştir. Oyunla sözcük öğretimi etkinliklerinde kullanılacak tüm araç-gereç, malzeme ve materyaller uzman
görüşleri alınarak hazırlanmıştır. Ayrıca söz konusu araç-gereç, malzeme ve materyaller ile veri toplama
araçlarının pilot uygulaması, araştırmaya dahil olmayan bir başka ilkokulda gerçekleştirmiştir; asıl uygulama
pilot çalışmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Verilerin nicel analizi SPSS paket
programı yardımıyla bilgisayarda çözümlenerek yorumlanmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formları ile elde
edilen nitel veriler ise betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir.
572