3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Şiddet Algısını Değiştirmeye Yönelik Eğitim Programının Etkisinin İncelenmesi
Erhan Tunç 1 , Habibe Yıldız 2
1 Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve
Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı
2 Gaziantep Hilal-Doğan Mazıcıoğlu Ortaokulu
Amaç: Bu araştırmada, öğrenci, öğretmen ve velilerin problem çözmelerinde etkili olan şiddet algılarının;
akran arabuluculuk, model okul ve aile eğitimleri uygulamalarının sonucunda farklılaşıp-farklılaşmadığı ve şiddetle
karşılaşma deneyimlerini yordayan değişkenler incelenmiştir. Ülkemizde şiddet olayları giderek artmakta ve okullarda
alınan önlemler disiplin kurallarının dışına çıkmamaktadır. Geçmişten bugüne okulda ve çevresinde pek çok kez
kavga eden, okul eşyalarına zarar veren öğrencilere rastlanmıştır. Ancak son yıllarda farklı düzey ve türde görülen bu
şiddet, anne babalar ve eğitimcilerin yanı sıra toplumun genelini kaygılandıracak boyuta ulaşmıştır. Okullarda yaşanan
şiddetin, öğrencinin yaşam kalitesini ve başarı düzeyini etkilediği gerçeği göz ardı edilemeyecek kadar önemli olmakla
birlikte bu alanda yapılan çalışma ve alınan önlemlerde çeşitlilik kazanmıştır. Bu gerekçelerden hareketle, bu araştırma,
okuldaki bir grup öğrenci, öğretmen ve velinin şiddetle karşılaşma ve şiddeti algılama durumlarının verilen eğitimler
sonucunda farklılaşıp farklılaşmadığını saptamak amacıyla yapıldı. Bu araştırmada kritik dönemlerden geçen bu
çocukların çevresini oluşturan ebeveyn, öğretmen ve akranlarının uygun eğitim ve uygulamalardan geçirilip şiddet
algılarında değişiklik yaratarak zamanla uygun davranışsal değişikliklerin gerçekleşeceği hedeflenmektedir.
Yöntem: Seçkisiz örnekleme yöntemi (Random sampling) ile “Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesi Projesi”
kapsamında pilot okul olarak görülen Hilal-Doğan Mazıcıoğlu Ortaokulunda öğrenim gören 5.ve 6. Sınıf
düzeyindeki 37 öğrenci, 7 sınıf rehber öğretmeni ve 10 veli ile 7.ve 8. Sınıf dizeyindeki 28 öğrenci, 9 sınıf rehber
öğretmeni ve 7 veliden oluşturularak verilerin toplandığı araştırmada 5.ve 6. Sınıf düzeyi için Şiddet Algısı ve
Sıklığı Anket Formu ile 7.ve 8. Sınıf düzeyi için Şiddet Algısı ve Sıklığı Anket Formu (Öntest ve Sontest) olarak
kullanılmıştır. Araştırma ön-son test tek gruplu (öğrenci grubu, öğretmen grubu ve veli grubu) yarı deneysel
desen modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma problemine yanıt bulabilmek için “Şiddet Algısı ve Sıklığı”
konusu ile ilgili ön-son test araştırmacılar tarafından konular ile ilgili kazanımlar dikkate alınarak, uzman
görüşleri doğrultusunda MEB tarafından hazırlanmış olan “Şiddet Algısı ve Sıklığı” 15 soruluk anket formu
uygulanmıştır. Geçerlilik ve güvenirlik analizi yapılan anketin her bir maddesi “0”, “1”ve “2” şeklinde puanlanarak
maksimum “30”-minimum “0” puanlı çoktan seçmeli test oluşturulmuştur. Araştırmanın amacı doğrultusunda
toplanan veriler, verilerin özelliklerine uygun istatiksel analiz teknikleri kullanılarak bilgisayar ortamında bir
nicel istatistik programı kullanılmıştır. Elde edilen bulgular tablolar halinde sunulmuştur. Bu amaçla tek yönlü
varyans analizi (ANOVA) ve Paired-Samples “t” testi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi.05 olarak alınmıştır.
Bulgular: Araştırma sonucunda akran arabuluculuk, model okul ve aile eğitimleri programlarının; öğrenci,
öğretmen ve velilerin şiddet algıları üzerinde olumlu etkisi olduğu, şiddet algısı puanlarının eğitim öncesine
göre farklılaştığı, belirlenmiştir. Şiddetle karşılaşma deneyimlerini yordayan değişkenler incelenerek karşılaşma
düzeylerinde de görülen farklılaşmayla beraber bu değişkenlerdeki değişim izlemeye bırakılmıştır.
Cinsiyete göre ön-test ve son-test puanları arasında öğrenciler, öğretmenler ve velilerde anlamlı bir
farklılaşma bulunmamıştır.
Öğrencilerin sınıf düzeyine göre şiddet algılarına ilişkin ön-test ve son-test puanları arasında anlamlı bir
farklılık bulunmuştur. Bu farkın kaynağının incelenmesi amacıyla Dunnet’s T3 testi yapılmış ve farklılığın 7.sınıf
öğrencilerinin diğer düzeydeki öğrencilere göre anlamlı derecede yüksek puanlarla farklılaştığı görülmüştür.
Bulgular, öntest ile son test sonuçları arasındaki farklılaşma açısından incelendiğinde de 5. Sınıf düzeyindeki
öğrencilerin öntest ile son test ortalamaları arasında anlamlı farklılaşma olduğu görülmüştür.
Eğitimlerin etkisinin incelenmesi amacıyla uygulanan One-Sample T testi sonucunda öğrenci, öğretmen ve
velilerin öntest ve sontest puanları arasında anlamlı derecede farklılaşmalar bulgulanmıştır.
Sonuç: Araştırmada etkisi incelenen akran arabuluculuk, model okul ve aile eğitimleri kapsamında uygulanan
eğitimlerin öğrenci, öğretmen ve veli gruplarında şiddet algısı yönünden anlamlı derecede farklılaşmalara neden
olduğu gözlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin sınıf düzeyleri açısından ötest sonuçları ve son test sonuçları arasında
da anlamlı derecede farklılaşmalar gözlenmiş ve farkın en fazla olduğu grup 5. Sınıf düzeyindeki öğrencilerdir.
Anahtar Kelimeler: şiddet, şidddet algısı, eğitim
Sunum: Sözlü
477