3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Liselerde Seçmeli Derslerin İçerik ve Etkililiğine İlişkin Yönetici ve
Öğretmen Görüşleri
Ferudun Sezgin 1 , Ali Çağatay Kılınç 2 , Serkan Koşar 1 , Emre Er 1
1 Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Beşevler/Ankara
2 Karabük Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Merkez/Karabük
Giriş
Seçmeli ders uygulamasıyla ilgili yapılan araştırmalarda seçmeli derslerin teorik olarak güzel bir fikir olduğu,
ancak uygulamada ise genellikle sıkıntılara yol açtığı belirtilmektedir. Genel olarak seçmeli ders uygulamasıyla
ilgili olarak karşılaşılan sorunlar arasında kaynak ve materyal sıkıntısı, müfredat eksikliği, sınıfların kalabalık
olması, öğrenci ders yükünün fazlalığı ve fiziksel olanakların yetersizliği, ders sayısının kısıtlılığı, seçilen
dersleri verebilecek yeterlikte öğretmenin olmaması, söz konusu yetersizlikten dolayı yöneticiler ve öğretmenler
tarafından öğrencilere yönlendirmelerde bulunulması, öğretmen eksikliği sebebiyle seçmeli derslerde öğrenci ve
öğretmen devamsızlığının diğer derslere göre daha yoğun olması ve seçmeli derslere yer ve zaman bulma zorluğu
nedeniyle okullarda sosyal etkinliklerin yapılamaması olduğu belirtilmiştir.
Seçmeli dersler her ne kadar seçmeli olarak isimlendirilse de seçimleri daha çok okulun imkânlarına
göre belirlenmektedir. Okullardaki seçmeli derslerin seçiminde öğretmenlere göre öncelik sıralaması okulun
imkânları, öğrencilerin istekleri ve öğretmenin olma durumu iken; yöneticilere göre ise okulun imkânları,
öğretmenin olma durumu ve öğrencilerin istekleri şeklinde bir sıralama belirtilmiştir. Genel olarak okulun
imkânlarına göre bu dersler belirlenmektedir, ancak öğrenci tercihlerine bırakıldığında da sorunlarla
karşılaşılabilmektedir. Örneğin, Danimarka’da öğrencilerin seçmeli dersleri seçmesi aşaması derslerin planlama
aşamasını daha da karmaşık hale getirmektedir. Bununla birlikte seçmeli dersler müfretadın önemli bir parçasını
oluşturmakta birlikte bu dersler öğrencilerin lise öğrenimini de daha cazip hale getirmektedir. Ancak okulların
finansal durumu göz önüne alınmadan açılan derslerin ise okul yönetimlerini maddi açıdan zora soktukları
belirtilmiştir. Yapılan bir araştırmada, öğrencilerin seçmeli derslerde daha fazla heyecan duyduklarını, daha fazla
eğlendiklerini ve bu sayede derslere daha fazla katılmakta olduklarını belirtmektedirler. Ayrıca seçmeli derslerin
seçim sürecinde ise öğretmenlerin öğrencileri seçmeli dersleri seçmelerinde özgür bıraktıkları bulunmuştur.
Bu açılardan değerlendirildiğinde öğrencilerin kendi kararlarını vermelerinde ve öğrenme becerilerini
geliştirmelerinde, dersleri seçme eyleminin olumlu etkisi olduğunu bulunmuştur. Bunların dışında öğrencilerin
bir derse karşı ilgi göstermesi veya dersi sevmesi, öğrencinin o dersi kendi isteğiyle seçmesine bağlı olmaktadır.
Bu sayede öğrencilerin de seçmeli derslere karşı daha olumlu algı geliştirdikleri bulunmuştur. Bu açılardan
değerlendirildiğinde liselerdeki ders çizelgelerinde yer alan seçmeli derslerin belirlenmesinin okula, öğretmene
ve öğrenciye olan etkilerinin tespit edilmesi; yani seçmeli derslerin var olma amaçlarıyla süreç içindeki olası
etkilerinin belirlenmesi önemli olarak görülmektedir. Bu önem doğrultusunda planlanan bu çalışmanın seçmeli
derslerin etkililiğine ilişkin bir görüş ve Millî Eğitim Bakanlığı’na yönelik öneriler getirecek olması sebebiyle
alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Araştırmanın Amacı
Bu araştırmanın amacı liselerdeki seçmeli ders uygulamasında yaşanılan sorunların tespit edilmesi ve
bu uygulamanın daha etkili nasıl işletilebileceğine ilişkin olarak çözüm önerilerinin geliştirilmedir. Bu amaç
doğrultunda aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır:
1. Okul yöneticileri ve öğretmenler seçmeli ders uygulamasını nasıl değerlendirmektedir?
2. Okul yöneticileri ve öğretmenlere göre seçmeli ders uygulamasında karşılaşılan sorun alanları nelerdir?
3. Liselerde seçmeli ders uygulamasının amacına uygun hale getirilebilmesine yönelik öğretmen ve okul
yöneticilerinin geliştirdikleri çözüm önerileri nelerdir?
144