3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Fen Öğretiminde Ders Dışı Doğa Eğitimi Etkinlikleri (DEE) İle İşlenen İnsan ve
Çevre Ünitesi Kazanımlarına Yönelik Yeni Bir Çevre Bilgisi Testi (ÇBT)
Geliştirme ve Geçerlik-Güvenilirlik Çalışması
Gökçe Ok 1 , Süleyman Başlar 2
1 Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Öğretmenliği Doktora Programı, İzmir
2 Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi, Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı, İzmir
Gelecek nesillerin daha sağlıklı ve güvenilir bir ortamda yaşamalarını sağlamak için çevreye duyarlı
bireyler yetiştirmek, bir zorunluluk haline gelmiştir. Çevre sorunlarının ortaya çıkmasında etkili olan bireylerin
bu sorunların giderilmesinde de üzerlerine düşen sorumlulukların neler oldukları bilincine ulaştırılmaları
gerekmektedir. Bunun sağlanabilmesi, ancak etkin bir çevre eğitimi ile mümkün olacaktır. Araştırıcılar, ilköğretim
öğrencileriyle yapılan derse entegre ancak ders dışı Doğa Eğitimi Etkinlikleriyle (DEE), Fen ve Teknoloji
dersinin işlenmesinin akademik başarıyı mevcut öğretim faaliyetlerine göre daha fazla arttırdığını belirtmiştir.
Derse entegre Doğa Eğitimi Etkinlikleri (DEE) ile işlenen Fen ve Teknoloji dersinin, öğrencilerin çevreye karşı
tutumlarına, kavramsal anlama düzeylerine, sorgulayıcı öğrenme becerilerine anlamlı bir etkisinin olduğunu ve
bu durumun akademik başarıyı geleneksel yönteme oranla daha fazla arttırdığını söylemektedir. Bu çalışmada,
ortaokul 7. sınıf Fen ve Teknoloji dersi müfredatında yer alan ve ders dışı Doğa Eğitimi Etkinlikleri (DEE) ile
işlenen İnsan ve Çevre ünitesinin bilişsel kazanımlarına yönelik yeni bir başarı testi geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Araştırmanın evrenini İzmir ili Tire ilçesinde ortaokul 8. sınıfta öğrenim görmekte olan ve bir önceki sene
söz konusu üniteyi işlemiş 310 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için tarafımızdan geliştirilen
Çevresel Bilgi Testi kullanılmıştır. Ayrıca örneklemin cinsiyet, sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel istatistiklerinin
belirlenmesi amacıyla kişisel bilgi formu oluşturulmuştur. Çevresel Bilgi Testi için madde havuzu oluşturulmuş,
uzman görüşü alınmış hem de belirtke tablosu kullanılmıştır. Geliştirilen testin görünüş, kapsam, dil ve yapı
geçerliliğine bakılmıştır. Geliştirdiğimiz Çevre Bilgisi Testi ortaokul öğrencilerinin, 7. sınıfta gördükleri Fen ve
Teknoloji dersinin “İnsan ve Çevre” ünitesine ait bilişsel kazanımlarını ve bilgilerini ölçmek için kullanılmıştır.
Bu ölçeklerin psikometrik ve dil geçerlilik ve güvenilirliği sağlandığında, ortaokul öğrencilerinin ilgili üniteye ait
kazanım ve bilgilerini ölçmek için kullanılıp kullanılmayacağı uzmanlık alanları biyoloji eğitimi, ilköğretim fen
bilgisi ve Türkçe olan öğretmen ve öğretim üyelerine sorulmuştur. Uzmanlar kullanılabileceği konusunda ortak
görüş belirtmişlerdir. Dolayısıyla ölçeğin görünüş geçerliliği olduğu söylenebilir. Ölçeklerin pilot uygulamasında
örneklem grubu seçilen ve ilgili üniteyi işlemiş ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin ölçekler hakkındaki olumlu
görüşleri, soruların gördükleri eğitimle çok ilgili olduğu, kolay anlaşılır, güzel bölümlenmiş ve kendileriyle çok
ilişkili bulmaları vb. etkenler görünüş geçerliliğini arttıran bir etken olmuştur. Dil geçerliliği için pilot uygulama
esnasında öğrencilerden gelen dönütler, yapılan faktör analizlerinden elde edilen sonuçlar dikkate alınarak,
biyoloji ve fen bilgisi eğitimi uzmanlarından oluşan bir panel ile tüm maddeler tekrar tek tek dil bakımından
incelenmiştir. Son olarak ölçeklerin biçim düzenlemesi yapılmıştır. Elde edilen değerlere bakıldığında soruların
güçlük düzeyleri bakımından dengeli bir dağılım gösterdiği söylenebilir. Yani testteki maddelerden bazıları çok
kolay ve bazıları çok zor iken çoğunluğu orta düzeyde bulunmuştur. Toplam 24 sorudan dördünün tatmin edici
olmayan düzeyde ayırt ediciliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Klasik test kuramı ile yapılan analizler örneklem
okullarda okuyan ilköğretim öğrencilerinin ilgili üniteye ait kazanımlarını ölçmek için Çevre Bilgisi Testi
ölçeğinin 20 soru ile geçerli yani uygun olduğunu göstermiştir. Çevre Bilgisi Testi’nin yapı geçerliliğini göstermek
için Klasik Test Kuramı yardımıyla madde ve test analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda 24 maddelik
havuzdan 4 madde çıkarılmış ve nihai formda 20 madde kalmıştır. Bu 20 maddenin ayırt edicilik indeksleri 0, 14
ile 0, 65 arasında değişmektedir. Güçlük indeksleri ise 0, 26 ile 0, 88 arasında değişmektedir. Klasik Test Kuramı
kullanarak soruların güçlük ve ayırt edicilik indekslerini hesaplamak için Excel 2013 programı kullanılmıştır.
Çevre Bilgisi Testi güvenilirliğin ortaya konulması için Cronbach Alfa Güvenilirlik Katsayısı hesaplanmıştır.
Cronbach Alfa Katsayısı 0, 83 olarak bulunmuştur. Yapılan tüm bu analizler sonucunda geliştirilen çevre başarı
testinin ortaokul öğrencileri için kullanılmasının uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Bilgi testi, fen öğretimi, insan ve çevre, kazanım, müfredat
Sunum: Sözlü
259