3_ bildiri özetleri BASKI

24. Ulusal Eğim Bilimleri Kongresi / 16-18 Nisan 2015 / Niğde
Yükseköğretimde Okul Terk Eden ve Yeniden Bir Yükseköğretim
Kurumuna Yerleşen Öğrenciler
Adnan Boyacı 1 , Mehmet Fatih Karacabey 1 , Mustafa Özdere 2
1 Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Eskişehir
2 Niğde Üniversitesi, Yabancı Diller Yüksek Okulu, İngilizce
Yükseköğretim Kurumlarında Okul Terkinin Bireysel ve Örgütsel Nedenleri
Yükseköğretim kurumlarında okul terkini önleme amaçlı etkili strateji, politika geliştirebilmek için,
risk grubuna giren öğrencilerin özelliklerinin ve okul terklerini etkileyen bireysel ve kurumsal faktörlerin
tespitinin önemli olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı, yükseköğretim seviyesinde okul terki
yaşamış öğrencilerin özelliklerini ve okul terklerini etkileyen faktörleri belirlemektir. Araştırma, nitel araştırma
yöntemlerinden biri olan durum çalışması yaklaşımıyla desenlenecektir. Çalışma grubunu 2014–2015 öğretim
yılı bahar döneminde Niğde Üniversitesi’ne bağlı farklı fakülte ve yüksekokullara kayıtlı olup Yabancı Diller
Yüksekokulunda İngilizce hazırlık eğitimi alan öğrenciler oluşturacaktır. Katılımcılar daha önce başka bir
yükseköğrenim kurumunda öğrenimini terk etmiş, afla dönmüş veya eğitimini yarıda bırakıp, sınava tekrar girip
başka bir yükseköğrenim kurumuna veya bölüme geçiş yapmayı düşünen öğrenciler oluşturacaktır. Veriler yarı
yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak elde edilecektir. Araştırmada öğrencilerin okul terki nedenleri,
onları okul terkine yaklaştıran sorunların neler olduğu belirlenmeye çalışılacaktır.
Amaç
Yükseköğretim seviyesinde okul terk oranları birçok ülke gibi Türkiye’de de artış eğilimi göstermektedir.
Okul terki bireyin öğrenime başladığı eğitim kurumundan bireysel veya sosyal nedenlerden dolayı eğitimini
tamamlamadan ayrılması olarak tarif edilebilir. Okul terki bir eğitim sisteminin veya bir kurumun etkililiği ve
verimliliği için başarı ölçütlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, okul terkinin toplum, kurum ve birey
üzerinde olumsuz sonuçları olduğu düşünülür. Toplumsal boyutta var olan sınırlı kaynakların kötü kullanılması,
işgücü, zaman ve para kaybı; kurumsal boyutta kurumun finansal kayıp yaşaması, imajının olumsuz etkilenmesi,
etkililik ve verimliliğinin sorgulanması ve bireysel boyutta ise öğrenci ve ailesini ekonomik ve psikolojik olarak
olumsuz olarak etkilediği varsayılır.
Okul terkinin a. okula ara verme, b. kurumu terk etme, c. sistemi terk etme gibi farklı türleri olduğu ifade
edilir. Ayrıca, okul terklerinin sebeplerini kişisel ve kurumsal sebepler olarak iki ana başlık altında incelemek
mümkün görünmektedir. Kişisel faktörleri oluşturduğu düşünülen alt başlıklardan bazıları şu şekildedir. Bunlar;
a. bireysel özellikler ( ırk, cinsiyet, akademik yeterlilik, kurumla ilgili yaşantılar, akademik hedefler, sosyal destek
vb.), b. üniversite öncesi tecrübeler (okul puanı, akademik ve sosyal beceriler), c. aile geçmişi (sosyoekonomik
durum, sosyal statü, değerler, beklentiler). Kurumsal faktörler ise kurumun akademik, fiziksel ve sosyal yönü
şeklinde incelenebilir.
Öğrencinin yaşantısı, kuruma karşı geliştirdiği tutum, okulun sunduğu fiziksel ve sosyal olanaklar öğrencinin
okul bırakma kararını etkiler. Yükseköğretim kurumları sınırlı kaynaklarını öğrenci terkinin önüne geçmek için
kullanmak zorundadır. Öğrenci devamlılığını geliştirmek için strateji geliştirme süreci öğrencinin okul terk
sebeplerinin tespit edilmesi ile başlar. Bu sebepleri anlamak, risk grubundaki öğrencilerin belirlenmesinde ve
müdahale edilmesinde bir temel teşkil eder. Bu bağlamda bireysel, kurumsal ve çevresel faktörlerin öğrenci terk
kararlarını nasıl etkilediğinin belirlenmesi, önleyici yaklaşımlar geliştirmek için önemlidir. Bu çalışmanın amacı
okul terkini etkileyen bireysel ve kurumsal faktörleri belirlemektir.
Yöntem
Bu araştırmada durum çalışması yöntemi kullanılacaktır. Durum çalışması, araştırılan olguyu kendi
yaşam çerçevesi içinde inceleyen, olgu ve içinde bulunduğu ortam arasındaki sınırların kesin hatlarla belirgin
olmadığı ve birden fazla kanıt veya veri kaynağının mevcut olduğu durumlarda kullanılan bir araştırma
yöntemidir. Çalışmanın katılımcıları 2014-2015 eğitim yılı Niğde Üniversitesi’nin değişik bölümlerine kayıtlı
olan ve şu an Yabancı Diller Yüksekokulunda okuyan öğrenciler oluşturacaktır. Katılımcılar daha önce başka bir
yükseköğrenim kurumunda öğrenimini terk etmiş; afla dönmüş veya eğitimini yarıda bırakıp, sınava tekrar girip
başka bir yükseköğrenim kurumuna veya bölüme geçiş yapmayı düşünen öğrenciler oluşturacaktır.
125