volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

153 OOMMENTARIUS IN GENESIN. 154
iniperiumque Dei in eorum persona violât quos suo
loco praeesse iussit.
25. Maledictus Ghanaern. Quaeritur primo loco
cur Noah a filio maledicendo abstinens, severitatem
poenae, qua ille erat dignus, in nepotem innoxium
stringat. Neque enim Dei iustitiae consentaneum
est, parentum delicta reiicere in filios. Sed responsio
satis nota est, Deum etiamsi iudicia sua in
filios et nepotes impiorum prosequitur, nunquam
tamen saevire contra insontes: quia reperientur
etiam illi in culpa. Quare nihil absurdi est si patrum
scelera ulciscitur in reprobis filiis, quando
eius irae subiectos esse necesse est quoscunque spiritu
suo destituit. Sed mirum est quod Noah nepotem
maledicens, filium Cham autorem sceleris
silentio praeterçat. Iudaeis videtur habita fuisse
gratiae Dei ratio: et quia tanto eum honore dignatus
fuerat Dominus reiectam fuisse maledictionem
in filium. Sed futilis est haec coniectura. Mihi
certe dubium non est, quo magis appareat poenae
gravitas, transferri usquè ad posteros: ac si Dominus
palam testatum fecisset non sibi sufficere unius
hominis poenam : sed maledictionem suam eius quoque
posteris affixam fore, ut per continuas aetates
serpat. Interim non eximitur ipse Cham, quum
Deus filium eius simul involvens, Judicium suum
exaggerat. Alia etiam quaestio obiicitur, cur ex
pluribus filiis Cham Deus unum feriendum deligat.
Sed ne hic sibi nimium permittat nostra curiositas,
meminerimus non frustra Dei iudicia vocari profundam
abyseum: et indignum esse ut Deus, ad
cuius tribunal nos omnes semel stare necesse erit,
iudiciis nostris, vel potius stultae temeritati subiaceat.
Eligit quos visum est, in quibus gratiae et
mansuetudinis suae specimen edat: alios destinât in
finem diversum, ut sint irae et severitatis documenta.
Hic tametsi caecutiunt humanae mentes,
quisque tamen nostrum suae infirmitatis sibi conscius,
tribuere potius Deo laudem iustitiae discat,
quam ut se insana audacia in profundam abyssum
praecipitet, Quum totum semen Cham Deus maledictioni
obnoxium haberet, Chananitas sibi nominatim
sump8it quos prae aliis malediceret. Et hinc
colligimus profectum a Deo fuisse hoc iudicium:
quod ipso tandem eventu comprobatum fuit. Qualis
certe futura esset Chananaeorum conditio, Noah
humanitus non tenebat. Quare in rebus obscuris
et reconditis spiritus direxit eius linguam. Restât
adhuc alia difficultas: nam quum scriptura Deum
peccata hominum ulcisci docet in tertiam et quartana
generationem, videtur hunc irae Dei modum
praefigere. Atqui vindicta, cuius nunc fit mentio, in
decimam usque generationem se expandit. Respondeo,
scripturae verbis non praescribi Deo legem
quam illi transgredi non liceat, ne liber sit in
puniendis peccatis ultra quatuor generationes. Spec-
tanda est tantum poenarum et gratiae comparatiO)
qua docemur sic Deum esse iustum scelerum vindicem,
ut tamen magis ad misericordiam propensus
sit. Maneat interim ilia sua libertas, ut suam vindictam
quousque visum fuerit, extendat.
Servus servorum erit. Phrasis haec hebraica,
Chanaan postremum fore vel inter servos, significat:
ac si dictum esset: Non tantum servilis erit eius
conditio, sed vulgari Servitute deterior. Videtur
tamen inerme ao lusorium fuisse tarn severi et horribilis
vaticinii fulmen, quum Chananaei robore,
divitiis et opibus praestiterint, longeque et late
fuerint dominati. TJbi ergo ista servitus? Primum
respondeo, Deum sic minari hominibus, ut non statim
exsequatur quod denunciat: nunquam tamen
inanes et sine effectu esse eius minas. Deinde
iudicia Dei non semper exposita esse oculis nostris,
nee carnis sensu apprehendi. Chananaei exeusso
servitutis iugo, quod illis divinitus erat impositum,
etiam imperium ad se rapuerunt. Caeterum quamvis
ad tempus insultent, non tamen coram Deo
censetur libera eorum conditio. Sicuti quum iniuste
premuntur fidèles, ac tyrannice vexantur ab improbis,
non tamen coram Deo exstincta est spiritualis
eorum libertas. Hac autem divini iudicii probatione
contentos esse nos oportet, quod Deus servo suo
Abrahae dominium terrae Chanaan promisit, et
tandem Chananaeos excidio devovit. Caeterum quia
papa tantopere contendit se interdum prophetare,
sicut fecit Caiaphas (loan. 11, 51): ne omnia illi
negare videamur, titulum quo se ornât, a spiritu
sancto dictatum esse non nego. Sit igitur servus
servorum, quemadmodum Chanaan.
26. Benedictus Iehova Deus Sem. Noah reliquis
filiis benedicit, sed diverso modo. Locatur enim
Sem in summo honoris gradu. Atque haec ratio
est cur Noah in benedictione eius prorumpat in
laudem Dei, nee haereat in hominis persona. Hebraei
enim, quum de rara aliqua nee mediocri
excellentia sermo habetur, ad Deum conscendunt.
Ergo sanctus vir, quum uberrimam Dei gratiam
sentiret filio suo Sem destinatam esse, in gratiarum
actionem assurgit. Unde colligimus non ex carnis
sensu loquutum esse, sed de arcanis Dei beneficiis
disserere, quorum eventus in longum tempus differendus
erat. Denique his verbis divina vel coelestis
notatur futura benedictio Sem.
27. Dilatet Deus Iapheth. In vocibus hebraicis
concinna allusio est, Iaphthe Iepheth. Origo
autem verbi est nr®, quod Hebraeis significat lactare
blandis verbis: vel allicere in hanc vel illam
partem. Hie tamen fere omnes interprètes pro dilatare
accipiunt. Quae expositio si recipitur, sensus
erit, Posteros Iapheth, ubi ad tempus dissiti et remoti
fuerint e tabernaculis Sem, expansum tandem
iri, ut propius accédant, et simul habitent quasi in