volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

409 COMMENTARIUS IN GENESIN. 410
frustra accidisse quod hactenus fuerit sterilis. Nam
quum affirmât uterum eius clausum fuisse a Domino,
earn oblique perstringit ut se potius humiliet.
3. Ecce ancilla mea Büha. Hic vanitas muliebris
ingenii perspicitur. Neque enim inducitur
Rachel ut ad Dominum confugiat, sed illicitis artibus
prorumpit ad victoriam. Itaque ad tertium
coniugium rapitur Iacob. TTnde colligimus nullum
esse peccatis finem, ubi semel neglecta est Dei institutio.
Atque hoc est quod dixi, non statim Dei
ferulis reductum ad sanam mentem. Facit quidem
hoc uxoris impulsu: sed an uxor illi pro Deo est,
a quo solo coniugii lex petenda est? Atqui ut morigerum
se uxori praebeat, vel eius importunitati
obtemperet, recedere non dubitat a Dei mandato.
Parère super genua, nihil aliud est quam foetum
alteri educandum tradere. Ancilla erat Bilha. Sibi
igitur non peperit, sed dominae, quae foetum sibi
yendicans, inde matris honorem adepta est. Ideo
exegetice additur, filiàbor, Tel aedificabor, ex ea:
nam verbum quo hie utitur Moses, a filio deducitur:
quia liberi sunt quasi domus fultura. Impie vero
Rachel, quae perverso medio non secus ac invito
Deo materfamilias fieri appétit.
5. Et concepit Bilha. Mirum est quod Deus
adulterinum coniugium prolis honore dignatus fuerit :
sed ita interdum bénéficias certat cum hominum
malitia, et indignos sua gratia prosequitur. Nee
vero semper aequaliter punit suorum delicta, nee
torporem eadem celeritate excutit, sed maturum
çorrectionis tempus exspectat. Itaque inter legitimos
filios censeri yoluit qui ex hoc vitioso coniugio
progeniti erant: sicuti paulo ante Moses uxorem
vocavit Bilha, quae tarnen pellex dici merebatur.
Atque hic cessât vulgaris régula: Quod ab initio
non valuit, nunquam tractu temporis convalescere.
Quamvis enim irrita esset pactio, in quam maritus
et uxor perperam contra Dei mandatum, sanctumque
naturae ordinem descenderant, fit tamen singulari
privilegio ut coniugii honorem obtineat quae per
se adulterina erat coniunctio. Tandem vero incipit
Rachel Deo adscribere quod suum est: sed haec
eius copfessio ambitione implicita, nihil sincerum
vel rectum spirat. Magnifiée praedicat susceptam
fuisse causam suam a Domino. Quasi vero laesa
esset a sorore, ut Dei favore erigi debuerit: quasi
etiam non se privare tentaverit eius auxilio. Videmus
ergo ut sub laudis specie potius iniuriam
Deo faciat, eum suae cupiditati subiiciens. • Adde
quod hypocritas imitatur, qui in rebus àdversis
contra Deum clausis oculis ruentes, ubi prosperior
affiavit fortuna, ventosa iactantia insolescunt, ac si
omnibus eorum factis et dictis fayeret Deus. Non tarn
ergo Dei bonitatem célébrât Rachel quam sibi ipsa
plaudit. Quare eius exemplo edocti fidèles abstineant
a sacro Dei nomine per hypocrisin polluendo.
8. Luctationibus divinis. Alii vertunt, coniunctionibus
Dei coniuncta sum: ut glorietur se récupérasse
quod perdiderat : vel certe, gradu honoris se
aequatam fuisse sorori. Alii, Duplicata sum duplicationibus
Dei. Utrique vero deducunt nomen et
verbum a radice bns, quod est filum retortum. Et
prior quidem sensus hue redit, quum parem sortem
adepta sit Rachel, non esse iam cur soror quidquam
sibi proprium arroget. Alter vero maiorem
iaetantiam exprimit, dum se victricem et quasi duplo
superiorem facit. Simplicior tamen sensus ab aliis
(meo iudicio) affertur, quod luctata sit divinis aut
praeclaris luctationibus. Nam Hebraei omnem
excellentiam Dei nomine significant : quia ut maxime
unaquaeque res excellit, ita Dei gloria in ea refulget.
Atqui perversa est gloriatio qua sorori insultât:
quum potius veniam supplioiter precari debuerit.
In Rachele autem nobis depingitur humani ingenii
superbia: quia ut plurim'um ita se efferunt quos
Deus suis benefieiis orna vit, ut in proximos suos
contumeliose ferociant. Adde quod stulte se praefert
in foeeunditate sorori, qua adhuc est inferior.
Sed hune quoque morem habent qui fastuose inflati
sunt, ut prae suis opibus, licet exiguis, quae aliis
Dominus contulit dona, maligne exténuent. Forte
etiam numerosam sobolem, ac si Deum haberet sibi
obnoxium, speravit: non qualiter soient pii ex
aeeeptis benefieiis spem coneipere: sed seoura carnis
praesumptione sibi ex re ipsa nihil non promisit.
Nullum igitur hactenus piae modestiae signum dedit.
Unde hoc, nisi quia temporalis sterilitas nop dum
earn probe domuerat? Quo magis cavendum est, si
quando nobis poenas relaxât Deus, ne eius benignitate
inflati evanescamus.
9. Et vidit Leah quod cessasset parère. Redit
Moses ad Learn quae filiis quatuor non contenta,
rationem exeogitat qua semper retineat superiorem
gradum: itaque ancillam quoque suam vicissim
supponit. Et digna quidem erat Rachel tali perversi
consilii mercede: nam sorori palmam eripere
cupiens, non reputat, idem quod in earn machinatur
sibi paulo post instare. Gravius tamen peccat
Leah, quum malis et improbis artibus certat. Intra
breve tempus exporta fuerat miram Dei benedictionem:
nunc quia paulisper parère desiit, quasi nunquäm
experta esset Dei gratiam, in posterum desperat.
Quod si earn sollicitât desiderii fervor, cur
non ad fontem benedictionis recurrit? Quod igitur
obtrudit ancillam, non impatientiae modo, sed etiam
diffidentiae signum est: quia simul cum memoria
divinae misericordiae exstincta est in corde eius
fides. Et scimus, quicunque in Dominum recumbunt,
eos tranquillo sedatoque esse animo, ut patienter
quod daturus est exspectent. Iusta autem
infidelitatis poena est, quum quis nimia festinatione
impingit. Quo magis cavendi sunt nobis carnis