volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

525 COMMENTARIUS IN GENESIN. 526
osculum omnes corrigèrent, exeipi volo. Currum
secundi legunt Hebraei in construotione, pro curru
proregis, qui seoundas a rege tenet. Sensus tarnen
clams est, Ioseph omnibus Aegypti proceribus anteponi.
De voce "!|"13K variae sunt opiniones. Qui
patrem tenerum exponunt, quia tener adhuc annis
Ioseph, senili dotatus esset gravitate et prudentia,
mihi prooul accersere videntur quod suo commento
respondeat. Qui vertunt patrem regis, quasi dictio
sit ex heferaico nomine JN et arabico "]") composita,
paulo plus habent «oloris. Equidem si vox sit hebraica,
mihi videtur magis probabile quod alii affermit:
Genu flecte. Sed quia suspicor aegyptiacas
çotius voces referri a Mose, tarn hoc loco quam
paulo post, consulo lectoribus ne se frustra torqueant.
Et sane ridicule arguti sunt qui nomen hebraieum
a rege aegyptio impositum esse putant, quod
ab illis vertitur vel mundi redemptor, Tel mysterioexpositor.
Graecos sequi malo qui utrumque nomen
intactum reliquendo, satis ostendunt sibi videri extraneae
linguae. Quod socerum Ioseph sacerdotem
fuisse vulgo existimant, quanquam non refello, yix
tarnen adducor ut credam. Quum igitur ]niD principem
significet sicuti sacerdotem, consentaneum
esse videtur, unum fuisse ex aulae primoribus, qui
etiam satrapa vel praefeotus foret civitatis On.
46. Erat vw triginta annorum. Duas ob causas
refert Moses qua aetate provectus fuerit Ioseph ad
regni praefecturam. Rarum enim est ut senes iuvenibus
se regendos tradant: unde singulari Dei
dono factum fuisse colligitur, ut sine invidia regnaret
Ioseph, ac illi reverentia et maiestas supra annorum
numerum constaret. Nam si periculum fuit
ne Timotheum oontemptibilem reddiret iuventus, non
minus oontemptui obnoxius fuisset Ioseph, nisi divirritus
parta illi fuisset autoritas. Quanquam autem
earn propria industria sibi acquirers non potuit, ad
earn tarnen augendam et confirmandam probabile
est eximias virtutes, quas in eum contulerat Deus,
non parum valuisse. Secunda ratio notandae aetatis
est, ut seoum expendant lectores diuturnas eius
aerumnas, quibus varie afflictus fuerat. Atque ut
humaniter tractatus foret, potuit tarnen tredecim
annorum exsilium gravissima esse tentatio, quod reditus
ad paternam domum non tantum vinculo servitutis,
sed etiam oaroere obstructus foret. Ergo
nonnisi longa tolerantia probatus, meliorem statum
obtinuit. Subiicit deinde Moses, sedulo et exactissima
fide suis partibus esse defunctum. Nam circuitus
iste, cuius fit mentio, non vulgaris dihgentiae
signum fuit. Foterat certe assumere legatos, in
quorum humeros maiorem laboris et molestiae partem
reiiceret: sed quia divinitus se vocatum esse novit,
tanquam rationem apud tribunal coeleste redditurus,
nihil oneris récusât. Ac pauois verbis incredibilis
illius prudentia a Mose laudator, quod repente op-
timam servandi triciti rationem invenerit. Arduus
enim fuit labor horrea per singulas urbes exstruere,
quae integrum unius anni proventum, et praeterea
quintam partem caperent. Ipsa autem dispositio
non minoris perspicaciae documentum fuit, ne cuiusque
regionis incolis victus longe petendus esset.
Paulo post adiungitur integritas, quae non minori
laude digna fuit, quod scilicet in ilia immensa congerie
ab omni licentia abstinuit, non secus ac si modica
tantum procuratio iniuncta foret. Utriusque
autem virtutis laus est quod postquam immensos
acervos collegit, non tarnen quidquam remittit ex
solita diligentia, donee omnes susoeptae provinoiae
numéros absolvat. Satietas (ut in veteri proverbio
est) fastidium parit: ac proinde abundantia ut plurimum
ignaviae mater est. Unde ergo fit ut aequabilem
teneat cursum sedulitas Ioseph, nee praesentds
copiae aspectu fiat remissior, nisi quia prudenter
expendit nullam fore tantam copiam quam septem
anni steriles non deglutiant? Fidem quoque et raram
publicae salutis curam in eo prodidit, quod
assiduo septem annorum labore defessus non est,
nee unquam quievit, donee in septem alios annos
prospectum esset.
50. M ipsi Ioseph nati sunt filii. Quanquam
aliquid pietatis spirant nomina, quae ex rerum
eventu filiis imposuit Ioseph, quia in illis Dei gratiam
célébrât: vix tarnen in totum potest excusari
oblivio paternae domus, quam sibi inductam esse
dicit. Haec pia est ac sancta gratiarum actio, quod
Deus oblivisci eum fecit pristinas omnes aerumnas :
sed nullus honor tanti esse debuit, ut desiderium
et memoriam paternae domus ex animo deponeret.
Sit licet secundus rex Aegypti, infelix tarnen est
eius conditio quamdiu ab ecclesia exsulat. Quidam
ut purgent a culpa sanctum virum, exponunt eum
laetari praesenti Dei gratia, ut posthac illatas sibi
a fratribus iniurias non recordetur: sed hoc (meo
iudicio) nimis coactum est. Nee vero anxie laborandum
est in excusando peccato Ioseph: quin potius
moneri nos arbitror quantopere oavendum sit
a mundi illecebris, ne mentes nostras plus quam
par sit demulceant. Ecce enim Ioseph, quamvis
pure Deum oolat, honoris tarnen dulcedine captus
obnnbilatam habet mentem, ut paternae domus
immemor, sibi in Aegypto placeat. Atqui hoc fere
erat a Dei grege discedere. Haec qui dem laudabilis
modestia, ' quod divinae erga se bonitatis praedicandae
studio, ipsum non pudet afflictae fortunae
monimentum statuere in filiorum nominibus. Qui
ex obsouro et ignobili loco traducti sunt in sublime,
cuperent exstinctam esse originis suae notitiam, quia
sibi probrosam esse existimant. Sancto itaque
Ioseph pluri8 fuit divinae gratiae commendatio,
quam fucosa in futurum tempus nobilitas.
53. Et fhniti sunt septem anni. , lam prius in-