volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

437 OOMMENTARIUS IN GENESIN. 438
bruto impetu ferantur. Imperiosus et ferox erat
Esau, matris quoque reverentiam excusserat, et se
vieissim sciebat illis esse exosum: uxores assiduas
pugnas movebant: durum illi ac molestum erat
filii familia8 personam senili iam aetate agere: nee
enim superbi homines liberi sibi videntur quum
quis supra eos eminet. Ergo ut solutus alienis
legibus degeret, seorsum a patre degere maluit: ae
tali illecebra inescatus est, ut promissae baereditatis
immemor, locum fratri suo relinqueret. Divinitus
autem id factum esse dixi: quemadmodum per
Malachiam (1, 3) Deus ipse pronunciat, fuisse
banc quasi relegationis speciem quod in montem
Seir deduetus est Esau. Etsi enim sponte migravit,
arcano tarnen Dei consilio terra illa privatus est,
quam tantopere appetierat. Praesenti vero dominandi
cupidine illectus, in delectu caecutiit, quum
terra Seir montosa et aspera, minusque fertilis et
amoena esset. Porro celebrem virum fuisse apparet,
qui nomen regioni ex suo nomine imposuit: quanquam
verisimile est, terramEdom dici per prolepsin
a Mose, quae deinde ita vocari coepit. Quaeritur
iam unde reseiverit Iacob fratrem suum in illa
parte habitare. Quanquam pro certo nihil assero,
probabilis tarnen est coniectura fuisse a matre admonitum:
neque enim in tanta servorum copia
defuit fidelis nuncius. Et facile ex verbis Mosis
colligitur, antequam terram ingressus esset Iacob,
de novo fratris domicilio seivisse id quod erat.
Seimus autem multa eius generis a Mose fuisse
omissa quae lectoribus facile in mentem venire
possunt.
4. Sic dicetis domino meo. Narrât hic Moses
quam anxius fuerit Iacob in placando fratre. Supplex
enim ista deprecatio nonnisi ingenti ac diro
oruciatu extorta fuit. Sed videtur absurda esse
submissio, qua dominium illi defert, pro quo usque
ad vitae discrimen certaverat. Si enim prjmogenitus
est Esau, quid sibi residuum facit Iacob? quorsum
attinuit tantum sibi accersere invidiae, tot
subire discrimina, et tandem viginti annorum exsilio
multari, si nunc se fratri subiieere non récusât?
Respondeo, quod dominium temporale concedit,
hinc nihil decedere arcanae benedictionis iuri. Seit
effectum divinae promissionis adbuc esse suspensum :
ergo spe futurae haereditatis contentus, in praesentia
non dubitat fratrem sibi honore praeferre, ac
se profiteri eius servum. Nee vero in his verbis
quidquam fictum fuit, quia paratus erat fratrem
humeris portare: modo ne ius futuri temporis, quod
adhuc erat absconditum, perderet.
5. Sunt mihi boves. Non iactantiae causa suas
divitias praedicat Iacob, sed ut hoc modo ad humanitatem
flectatur Esau. Nimis enim turpe ac
pudendum fuisset, qui in longinqua terra per Dei
gratiam ditatus fuerat, immaniter fugare. Adde
quod futurae aemulationi ansam praecidit: nam si
inanis ac famelicus venisset, poterat Esau ex dispendii
sui metu novam indignatione,m concipere.
Testatur ergo Iacob se non venire ut fratris substantiam
sugat, vel ditetur cum fratris iactura, ac
si dixi8set: Salva sit tibi haereditas terrena: ius
enim tuum per me non minuetur: tantum me sinas
vivere. Hoc exemplo monemur qualiter fovenda sit
nobis pax cum improbis. Non prohibet quidem
Dominus quin ius nostrum tueamur, quoad permittent
ad versarii: sed iure nostro potius cedendum#est,
quam ut certamen oriatur nostra culpa.
6. Et reversi sunt nuncii. Esau benevolentiae
causa progreditur obviam fratri suo: sed Iacob reputans
immanem eius ferociam, inflatos spiritus, ac
truces minas, nihil bumanum ab eo exspectat. Et
Dominus servi sui animum tali anxietate, licet de
nihilo, ad tempus premi voluit, ut precandi fervorem
magis accenderet. Scimus enim quale in hac
parte frigus generet seouritas. Ergo ne fides, nullis
stimulis excitata, in nobis torpeat, multa saepe nos
timere patitur Deus quae timenda non sunt. Nam
quamvis vota nostra praeveniens occurrat malis
nostris, remédia tarnen occultât, donee fidem nostram
exercuerit. Interea notandum est, filios Dei nunquam
poliere tarn robusta constantia, quin simul
carnis infirmitas in illis se prodat. Nam qui fiduciam
imaginantur omni timoré vacuam, nunquam
gustarunt quidnam sit vera fides. Non enim se in
nunc finem Dominus nobis adfore promittit, ut
periculorum sensu exuat: sed ne praevaleat metus,
et nos desperatione obruat. Adde quod nunquam
omni ex parte solida est nostra fiducia, ut pravas
dubitationes et vitiosos metus repellat, sicuti optandum
foret.
7. Et divisit populwm. Refert Moses, Iacob ex
re praesenti cepisse consilium. Familiam enim in
duas turmas dividens, àncillas priore loco statuit,
ut primum insultum, si ita necesse sit, sustineant:
uxores vero libéras longius a periculo subducit.
Atque hinc quidem colligimus, non ita expavefactum
fuisse Iacob quin res suas componeret. Scimus ubi
panicus terror occupât animos, nihil suppetere consilii,
sed velut exanimes stupere qui rebus suis
prospicere deberent. Ergo ex fidei spiritu hoc
manavit, quod aliquam distantiam interposuit Iacob
inter duas familiae suae partes, ne si qua instaret
clades, totum saltern intercideret ecclesiae semen.
Nam hoc consilio dimidiam partem mactationi obtulit,
ut ad reliquos superstites tandem perveniret
haereditas promissa.
9. Deus patris mei Abrdliae. Rebus suis, ut
praesens suadebat nécessitas, dispositis, iam ad preces
se convertit. Testis autem est haec praecatio,
non fuisse tanto metu oppressum sanctum virum,
quin victrix emergeret fides. 'Neque enim dubi-
28*