volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

373 COMMENTARIUS IN GENESIN. 374
sonam: Dei enim propheta et interpres fuit, qui
eiusdem quam acceperat, gratiae filium haeredem
nuncuparet. Unde apparet quod iam dixi: Mosen
in hac re tractanda non abs re tarn prolixum esso.
Singulas vero circumstantias suis locis expendemus :
quarum haec prima est, quod Deus benedictionem
Esau ad Iacob errore patris transtulit: ideo dicit
Moses hebetes fuisse eius oculos. Obtuso etiam
visu fuit Iacob, quum nepotes suos Ephraim et
Mana8se benediceret: sed non obtigit caligo ilia
quin manus suas transversas prudenter dirigeret.
Deus autem passus est Isaac decipi, ut osténderet
non bominum arbitrio Iacob, praeter naturae ordinem,
ad ius et honorem primogeniturae extolli.
2. Ecce, nunc senui, non novi diem quo moriar.
Minime dubium est quin Isaac quotidie filiis suis
bene precatus sit tota vita: constat ergo extraordinarium
fuisse hoc benedictionis genus. Porro quod
dicit se nescire diem mortis, tantundem valet ac si
dixisset, mortem sibi decrepito et caduco singulis
momentis instare, ut nihil temporis sibi promittere
auderet. Quemadmodum si mulier gravida dicat,
quum maturum advenit pariendi tempus, sibi nullum
esse iam certum diem. Ferunt quidem singuli
in medio aetatis vigore secum mille mortes: imo
foetus adhuc in matrum utero inclusos mors sibi vindioat,
et per singulos aetatum gradus comitatur:
sed quo propius senes urget, ita earn sibi assidue
ante oculos ponere debent: nee secus in mundo
peregrinari quam si alterum iam pedem in sepulcro
haberent. In summa, Isaac morti vicinus
vult in filii sui persona superstitem Dei ecclesiam
relinquere.
4. Ut benedicat tibi anima mea. Mire implicita
fuit sancti viri fides: cum stulto tarnen et inconsiderate
carnis affectu, generale in eius animo fidei
principium viget, quum filium benedicens, ius haereditatis
sibi divinitus promissae duce spiritu sancto
consignât. Interim caecus rapitur in amorem primogeniti
filii: ut eum alteri praeferat, atque ita
cum oraculo Dei luctetur. Neque enim eum latere
potuit quid pronunciasset Deus antequam nascerentur.
Si quis eum excuset, quod nullo Dei praecepto iussus
fuerit minorem praeferre, atqui ita consuetum
mutare naturae ordinem, facile hoc refellitur: quia
quum sciret repudiatum esse primogenitum, in eo
amando nimis pertinax fuerit. Deinde quod ab
uxore certior factus coelestis responsi, de suo officio
inquirere neglexit, minime excusabilis fuit eius
ignavia. Neque enim suae vocationis prorsus erat
nescius: perversus ergo filii amor, quaedam fuit
caecitatis species, quae illi magis obstitit quam externa
oculorum caligo. Hoc tarnen vitium quamvis
reprehensione dignum sit, benedicendi iure, non
privavit sanctum virum, quin et illi salvà autoritas
znaneret, et vis atque efficacia eius testimonio
intégra constaret, perinde ac si loquutus e coelo
foret Deus ipse: qua de re iterum paulo post aliquid
attingam.
5. Et Ribca audiebat. Nunc fusius exponit
Moses quo artifioio ad benedictionem pervenerit
Iacob. Frivolum sane hoc videtur, quod senex
muliebri astutia deceptus, per inscitiam et errorem
eflutiverit quod nolebat. Et certe vitio non caruit
Rebeccae dolus: quamvis maritum sano consilio
regere non posset, non tarnen haec légitima fuit
agendi ratio, ut eum circumveniret tali fallacia.
Iam quum per se damnabile sit mendacium, in eo
gravius peccavit, quod talibus praestigiis in re sacra
ludere ansa est. Sciebat immutabile esse decretum
quo electus et adoptatus fuerat Iacob: cur non igitur
patienter exspeetat, dum re ipsa confirmet Deus,
ratumque esse ostendat quod semel e coelo pronunciavit?
Ergo coeleste oraculum suo mendacio
obscurans, quantum in se est, promissam filio gratiam
abolet. Iam si reputemus unde illi tantus
satagendi fervor: ex adversa parte se proferet
eximia eius fides. Nam quod maritum in se provoçare,
hostile inter fratres odium accendere, dilectum
filium Iacob obiicere praesenti mortis periculo,
totamque domum turbare non dubitat, hoc certe
non aliunde quam ex fide manavit. Animo eius
penitus infixa erat haereditas a Deo promissa, eam
sciebat filio Iacob decretam esse. Ergo in foedus
Dei recumbens, et memor accepta oracnli, mundum
obliviscitur. Itaque videmus non recto nec moderato
zelo permixtam fuisse eius fidem. Quod diligenter
notandum est, ut sciamus non semper puram
et liquidam notitiam lucere in animis piorum, ut
singulis actionibus a spiritu sancto regantur, sed
exiguam lucem quae viam illis monstrat, varus
ignorantiae et errorum nebulis esse implioitam: ut
rectum cursum tenentes, et in scopum intenti, subinde
tarnen labantur. Denique tarn in Isaac quam
in uxore primatum obtinuit generalis fides. TJterque
vero particulari ignorantia et aliis vitiis, vel a via
paululum deflexit, vel certe impegit in ipsa via.
Quod autem nihilominus firma stetit Dei electio:
imo quod per muliebrem fallaciam consilium suum
exsequitur, hoc modo gratuitae suae bonitati totam
benedictionis laudem vendicat.
11. Et dixit Iahacob ad Ribcam. Quod Iacob
non sponte se patri offert, quin potius metuit ne
deprehensa impostura maledictionem reportet, fidei
valde contrarium est. Nam quum docet apostolus
(Rom. 14, 23) peccatum esse quidquid ex fide non
est, ad hanc sobrietatem instituit filios Dei, ne quid
dubia et perplexa conscientia aggredi sibi permittant.
Haec certitudo unica est bene agendi régula,
quum Dei mandato freti, intrépide pergimus quocunque
ipse vocat. Iacob ergo secum disceptans,
se fide destitui ostendit: et certe quanquam ea non
24*