volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

219 COMMENTARH
S IN GENBSIN. 220
Deus se iudicem palam ostendat, ubi diu tacitus dunt. Abram vero voluntarius ac laetus ad mortem
quieverit.
perrexit, quum in Isaac haberet certum benedictio-
15. M ingredieris ad patres tuos in pace. Hacnis divinae pignus, et sciret meliorem vitam sibi
tenus Dominus cum servo suo Abram posteros in- in coelis esse repositam.
tuitus est, ut communis esset omnibus consolatio: 16. Nondum compléta est iniquitas. Yidetur
nunc sermonem ad ilium solum convertit, quia pe- absurda esse ratio, quae innuit non aliter salvos fore
culiari confirmatione opus habebat. Hoc autem Abrae filios, quam aliis pereuntibus. Respondeo,
leniendae eius tristitiae remedium est, quod moritu- modeste et humiliter arcano Dei consilio cedendum
rus sit in pace postquam ad ultimum senium per- esse. Quia terram illam dederat Amorrhaeis, üt
venerit. Quod exponunt quidam de morte incru- perpetui essent eius incolae, significat se nonnisi
enta, ubi nulla vis et manus infertur: vel de morte iusta de causa eius possessionem ad alios transferre,
facili, quum sponte et naturaliter deficiunt spiritus ac si diceret: Ego semini tuo huius terrae dominium
vitales, et vita ipsa sine ullo doloris sensu maturi- sine cuiusquam iniuria concedam. Terra hodie a
tate sua concidit, meo iudicio frigidum est. Voluit legitimis possessoribus occupatur, quibus earn tra-
enim exprimera Moses non modo longam fore didi. Donee ergo suis sceleribus promeriti fuerint
Abrae senectutem, sed placidam, cui mors laeta et ut iure pellantur, ad posteros tuos non perveniet
pacata respondeat. Sensus est igitur: Quamvis eius dominium. Ita admonet vaouandam esse ter­
tota vita privandus sit Abram terrae possessione: ram, ut novis incolis pateat. Atque hie locus in-
non tarnen illi defuturam quietis et gaudii materiam, signis est, sic distribui hominibus hospitia in orbe
ut vita féliciter defunctus, prospère ad patres suos terrarum, ut Dominus quietos populos in sua quem-
concédât. Et certe mors praecipue reprobos a filiis que 8tatione conservet, nisi dum se propriis sceleri­
Dei discernit, quorum in vita sors fere eadem, et bus inde exturban t. Nam locum habitationis suae
similis conditio est: nisi quod ut plurimum deterius polluendo, terminos Dei manu fixos quodammodo
habent filii Dei. Quare singulare bonum merito revellunt, qui alioqui immobiles manerent. Caete-
censeri debet pax in morte, quae discriminis illius, rum Dominus suam tolerantiam hie commendat.
quod nuper attigit, testimonium est. Hoc etiam Iam tunc indigni erant Amorrhaei quos terra ale-
profani homines in tenebris palpando senserunt. ret: Dominus tarnen non modo eos sustinet ad
Citat Plato lib. 1 de Republica carmen Pindari '). brève tempus, sed quatuor saecula ad poenitentiam
Quod si qui iuste et sancte vitam transegerint, eos concedit. Atque hinc apparet quam non frustra
spes comitetur suavis, corda alens, et senectutem toties in scriptura praedicet se tardum esse ad iram.
nutriens, quae versatilem hominum mentem maxime Sed quo benignius homines exspectat, si tandem non
gubernat: quia homines male conscios inter varia resipiscunt, sed obstinati manent, eo severius tantam
tormenta misère aestuare necesse est: spem bonae ingratitudinem ulciscitur. Ideo Paulus dicit (Rom.
conscientiae praemium esse asserens poeta, earn 2, 4) thesaurum irae sibi coacervare qui sibi in
yyQotQÔtpov appellat, hoc est, senectutis nutricem. peccatis indulgent, dum eos bonitas Dei et dementia
Nam quum iuvenes procul adhuc a morte dissiti, ad poenitentiam invitât: atque adeo nihil faciunt
secure delitientur, senes débilitas sua sollicitât, ut luori in mora, ut poenae atrocitas duplicetur, quem-
migrandum sibi assidue cogitent, iam nisi eos erigat admodum contigit .Amorrhaeis, quos tandem peni-
spes melioris vitae, nihil residuum est praeter mi- tus exscindi iubet Dominus, ut ne infantibus quidem
8eros pavores. Denique ut sibi indulgeant reprobi parcatur. Ergo quum audimus Deum e coelo taci­
tota vita, et stupidi in suis vitiis dormiant, mors turn exspectare donec suum oumulum iniquitates
eorum turbulenta sit necesse est, dum fidèles suas conscendant : sciamus minime torpendi esse tempus,
animas in manum Dei sine metu et tristitia depo- sed potius se unusquisque sollicitet ut coeleste iununt.
Unde et Bileam in hanc vocem erumpere dicium antevertamus. Dictum est olim ab homine
coactus fuit: Moriatur anima mea morte iustorum profano, iram Dei lento gradu ad vindictam sui
(Num. 23, 10). Porro quia tam optabilem vitae procedere, sed gravitate supplicii pensâre tarditatem.
clausulam non habent homines in manu et potestate Quare non est cur eo dissimulante sibi placeant
sua, Dominus servo suo Abrae placidam et quietam reprobi: quoniam ita quiescit in coelo, ut non desi-
mortem promittens, suum beneficium esse dooet. nat esse iudex mundi, nee officii sui in tempore
Ac videmuB ut reges ipsi, et quicunque in mundo obliviscatur. Oaeterum colligimus ex verbis Mosis
se beatos esse somniant, in morte tumultuentur: sic dari reprobis spatium ad resipiscendum, ut ta­
quia et caecis punctionibus suorum scelerum urgenrnen iam exitio suo devoti sint. Quidam |iy pro
ter, et in morte nihil praeter interitum apprehen- poena accipiunt, ac si dictum esset illam nondum
maturuisse. Sed prior expositio melius convenit,
nullum sceleribus finem esse facturas, donec ultimum
1) Fragmentwi exstat in edit. Dissenii sub N. 130; excidium sibi accersant.
apud Bergkium in Poetis lyricis p. 359 sub N. 198.
\