volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

273 COMMENTARIES IN GENESIN. 274
electos angelos quae per reprobos exercet. Absurdum
enim foret transferri ad diabolos hunc honorem,
ut censeantur praeesse Dei iudiciis: sicuti nee
voluntarium illi obsequium praestant, sed potius
contumacia furentes adversus eum, inviti tarnen
trahuntur ut fiant eius carnifices. Sciamus ergo
non alienum esse ab electis angelis munus, ut armati
ad exsequendam Dei vindictam et infligendas
poenas descendant. Sic angelus Domini exercitum
Sennacherib, qui Hierosolymam obsidebat, nocte
una delevit (2. Reg. 19, 35): sic et angelus exserto
gladio visus est a Davide, quum pestis adversus
populum saeviret (2. Sam. 24, 16). Supra autem
admonui, repetere angelos quod Abrahae dixerant
de clamore: ut loci detestatione Lot magis impellant
ad fugam capessendam, et irae Dei metu sollicitent
ad quaerendam salutem.
14. Et egressus Lot. Fides sancti viri Lot in
eo primum enituit quod serio pertimuit, ac humiliatus
est ad Dei minas: deinde quod in medio tarnen
exitio promissam sibi salutem apprehendit. -Quod
autem in societatem generös suos invitât, talis sedulitas
decet filios Dei, ut modis omnibus suos eripere
studeant ab exitio. Quum autem dicit Moses
visum fuisse iocari, sensus est contemptum fuisse
et derisum pium senem, et pro fabula fuisse habitum
quod dicebat: quia putarent illi deliriis captum
frustra sibi periculum fingere. Non ergo visus fuit
illis Lot ludere ex professo, aut venisse nugandi
causa: sed fabulosum duxerunt eius sermonem:
quia ubi non subest religio et timor Dei, tanquam
inane et lusorium evanescit quidquid de scelerum
poena dicitur. Atque hinc perspicimus quam exitiale
malum sit securitas, quae impiorum mentes
sic inebriat, imo fascinât, ut Deum non amplius
putent sedere in coelo iudicem: atque ita stupidi
torpent in suis maus, donee subita ruina opprimantur,
quum dicunt: Pax et securitas. Praesertim
vero, quo propius instat Dei vindiota, magis crescit
et obdurescit eorum obstinatio. Nihil quidem impiis
magis trepidum est ac meticulosum, ubi Dei manu
urgentur: sed donee vi coacti praesentem suum interitum
sentiant, omnes minas vel superbis ludibriis
reiiciunt, vel contemptim praetereunt. Atqui eorum
socordia expergefacere nos debet ad Dei timorem,
ut semper simus solliciti: tunc vero maxime ubi
signum aliquod irae Dei se profert.
15. Instabant angeli. Laudata fide Lot et pietate,
Moses aliquid humani fuisse passum ostendit,
quia tardantem angeli instigant. Porro causa pigritiae
esse potuit quod se in exsilium abire cogitat:
ita multipliées curae et metus trepidum animum
perturbant. Dubitat enim quid profugo futurum sit,
ubi relicta domo et suppellectile, nudus et inops in
de8ertum aliquem locum se contulerit. Neque interea
reputat idem sibi faciendum esse quod naufragis qui,
CaVemi opera. Vol. XXIII.
ut salvi perveniant ad portum, merces et quidquicfc
habent in mare abiiciunt. Deum quidem vera loquutum
esse non dubitat, nee récusât, sicuti iussus
est, alio migrare: sed quasi fatiscens sub sua infirmitate,
multisque curis implicitus, claudicando lente
incedit, qui propere, nullaque mora interposita excurrere
debuerat. Oaeterum in eius persona tarditatis
nostrae speculum proposuit Dei spiritus, ut
torpore excusso, simulac auribus nostris insonuit
vox coelestis, ad promptam obedientiam discamus
nos accingere: alioqui praeter illam pigritiam, quae
naturaliter nobis insidet, multas rémoras iniiciet
Satan. Ut autem angeli melius Lot exstimulent,
metum ingerunt, ne perdatur in urbis iniquitate, vel
poena. Nam jiy, utrumque significat. Non quod innoxios
temere Dominus in eundem cum impiis acervum
coniiciat: sed quia dignus est qui pereat qui
sibi consulere non vult: imo qui admonitus ut caveat,
sua desidia ruinae se exponit.
16. Et tardàbat, et apprehenderunt viri. Prius
verbis instabant angeli: nunc manu et re ipsa quasi
violenter hominem ad migrandum compellunt. Mira
sane hominis tarditas, qui quum certo persuasus sit
non frustra minari angelos, nullis verborum stimulis
incitatur, donee manibus eorum trahatur extra
urbem. Dicit Christus: Licet spiritus promptus
sit, carnem esse infirmam: hie deterius vitium notatur,
quod sua ignavia caro spiritus alacritatem
restinguat, ut lenta claudicatione vix reptare possit.
Atque huius quidem mali sua cuique experientia
testis est: quo maiore studio fidèles eniti decet, ut
se ad Deum sequendum expédiant: cavere etiam ne
velut surdis auribus dissimulent eius minas. Nee
vero tam studiose unquam et acriter se urgebunt,
quin adhuc plus satis in officio cunctentur. Notatu
etiam dignum est quod dicit Moses, Dominum
servi înisertum esse, dum apprehensa eius manu per
angelos extra urbem eum rapuit. Sic enim necesse
est nos saepe violenter trahi unde sponte non eximus:
si cui obstaculo sunt vel divitiae, vel honores,
vel alia eius generis, quominus liber ac solutus Deo
se addicat: ubi oontinget minui suis fortunis, vel
cogi in ordinem, sciât manum suam apprehendi a
Domino: quia non satis profecerant verba et exhortationes.
Non est ergo cur aegre feramus sanari
violenti8 remediis morbos, quibus corrigendis non
satis efficax est doctrina. Videtur etiam maius
quiddam notare Moses, nempe Dei clementiam certasse
cum pigritia Lot: neque enim per eum stabat
quin cunctando propinquum iam interitum sibi.
accerseret: Dominus tarnen non modo illi ignoscitr
sed quia vult salvum esse, quasi restitantem adhibita
manu trahit.
17. Évade pro anima tua. Hoc additum fuit a,
Mose, ut sciamus non modo ad momentum nobis
porrigi manum a Domino, ut salutem nostram in-
18