volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

X PROLEGOMENA.
Vidimus etiam Genevae in bibliotheca civitatis plura sermonum volumina ex ore celeberrimi
concionatoris exceptorum, qui nunquam antehac typis expressi prodierunt. Quos an olim reliquis adiuncturi
sint qui post nostrum excessum hanc editionem, favente Deo et faventibus Galviui amicis, continuabunt
et absolvent, pro tempore augurari nequimus. Pertinent enim, ut plurimum, ad interpretationem
scripturarum sacrarum, et quidem ad eas partes quas autor iam in commentariis et praelectionibus fuse
et sufficienter tractaverat.
Quidquid vero successores nostri de bis accessionibus statuere praesument, nostrum est hoc loco
lectoribus bibliopolas operum Calvini editores summis cum laudibus commendare, Mauritium et Haraldum
Bruhn, patrem et filium, qui in hoc opere procurando splendidissimum industriae suae et liberalitatis
exemplum praebent.
Iam quod ad Nostri studia in codice sacro interpretando attinet, si tot virorum doctorum unanimis
elogiis nos quoque fusius expressis verbis subscribere vellemus, Iliadem post Homerum decantare
nobis videremur. Paucis igitur quod nostri officii esse ducimus absolvere poterimus. De Calvino S. S.
interprété nostris temporibus acouratius scripserunt W. DD. Augustus Tholuck, in libello:, Die Verdienste
Calvins als Ausleger der h. Schrift 1831, quod schediasma recusum est in eius
Vermischten Schriften Tom. IL p. 330—360; Dav. G. Escher, in Disquisitione de Calvino librorum
N. T. historicorum interprète. Traj. 1840; F. W. Gotch, Calvin as a commentator, in
diario Journal of sacred literature 1849. III. p. 222, qui tarnen fere Tholuckium exscribit;
Ed. Reuss, Calvin considéré comme exégète, in diario Revue de Théologie Argentorati
edito Toïn. VI. April. 1853; A. Vesson, Calvin considéré comme exégète. Montalb. 1855.
Quibus inter alios addi potest Lud. Diestel in libro: Das alte Testament in der christlichen
Kirche. 1869. p. 231 ss. 267.
Quoad formam varia sunt operum Calvini exegeticorum genera. Primo loco veniunt Commentary
perpetui ab ipso exarati, quales sunt omnes eius lucubrationes latinae in Novum Testamentum, tum
etiam ex Vetere Testamento libri Mosaici, Josuae et Psalmi. Secundam seriem constituunt Praelectiones
publice ab eo habitae, quas auditores quidam ex amicorum et amanuensium numéro ex ore magistri
exceptas concinnaverunt, ita tarnen ut hie ipse eas comprobaverit, antequam prelo mandarentur. Hue
pertinent quae super Prophetas edidit. Tertia classis, eaque caeteris fere locupletior, est Sermonum,
quibus pro more singulos libros integros explicare solebat. Hos quoque, utpote ex tempore recitatos,
iidëm methodo stenographica, quam hodie vocamus, calamo notabant et sic curabant exteris tradendos.
Ipsa virörum nomina, qui tali studio posterorum sufiragia meruere, nobis servata sunt. Fuerunt Ioannes
Budaeus, Franciscus Bourgoing, Nicolaus Gallasius, Ioannes Cousin, Carolus de Jonvillier, Dionysius
Raguénier, qui omnes in Thesauro epistolico passim et saepius laudantur.
Caeterum hos sermones omnes gallice enunciates fuisse non est quod moneamus. Praelectiones
vero latine habitas fuisse certissimum est. Quae tarnen omnes, sicut et commentarii illi proprie sic
dicti, sine mora etiam in linguam gallicam vertebantur, vel ab ipso autore, quod de libris Mosaicis et
Iosuae constat, vel ab aliis sub eius auspiciis.
Quid Oajvinus in hac provincia praestiterit tum maxime elucescet quum historiam scientiae
exegeticae illo tempore sensim excultae attentius perpenderis. De statu studii biblici per longam medii
àèvi saeculorum seriem languescentis, et extra rectum tramitem plurifariam in avia excurrentis alii
dixerunt. Novam eamque multo meliorem viam ingressos esse sacrorum christianismi reformatores
tralatitium est. Quibus si suum honorem integrum vindicamus, non tarnen praetereundi nobis erunt
coaetanei nonnulli qui in Uteris humanioribus exercitati, Erasmo potissimum antesignano, maiorum
\