volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

503 COMMENTARIUS IN GENESIN. 504
sérias sentire Dei gratiam, nobisque sufficiat, si
quid acerbi ferenduni est, dulcedine aliqua aspergi,
ne Deo ingrati simus, qui hoc modo se nobis adesse
déclarât.
3. Et vidit Dominus quod. Hinc clariuB liquet
quod nuper attigi, non vulgäri nee usitato modo
Dei gratiam enituisse in Ioseph: quando homini
profano, et hac in parte fere caeco, conspicua esse
potuit. Quo turpior est nostra ingratitudo, nisi
laetos omnes successus ad Deum autorem referimus,
quum toties admoneat scriptura, nihil hominum vel
consilia, vel labores, vel quaecunque excogitant
media, proficere, nisi quatenus Deus benedicit.
Quod autem Putiphar ideo maiorem habet rationem
Ioseph, ut eum domi suae praeficiat: hinc colligimus,
religione tangi profanos homines, ut Deo gloriam
tribuere cogantur. Rursum tarnen se prodit
ingratitudo, quum Deum contemnit, cuius dona suo
pretio aestimat in persona Ioseph. Debuerat saltern
inquirere quisnam esset ille Deus, ut se ad legitimum
eius cultum formaret: verum satis habet,
quatenus privatim sibi utile esse putat, agnoscere
Ioseph divinitus gubernari, ut eius opera cum uberiore
fructu utatur.
Quae ipse faciebat, Iehova prosperabat in manu
eius. Mira haec fuit ratio, quod in lucrum Aegyptiis
cessit.tota ilia benedictio, qua Dominus paternum
suum amorem erga Ioseph testari volebat.
Nam quum sibi Ioseph neque sereret, neque meteret,
nihilo redditus fuit locupletior. Sed hoc modo :
factum est ut humanius eum et liberalius tractaret
superbus homo, qui alioqui poterat tanquam vili
sordidoque mancipio abuti. Et saepe Dominus tali
sagina improbos mansuefacit, ne male accepti, suae
indignationis rabiem adversus pios convertant. Hinc
vero perspicimus quam effusa sit Dei gratia erga
fidèles, quum beneficientiae suae partem ab ipsis ad
reprobos usque derivet. Docemur etiam quid sit
electos Dei filios hospitio recipere, vel se illis adiungere,
quos sic comitatur Dei gratia, ut odorem suum
ad eos qui vicini sunt diffundat. Sed quia non
multum prodesset saturari temporalibus Dei beneficiis,
quae reprobos suffocant, atque obruunt: hue
votis omnibus tendere convenit, ut nobis propitius
sit Deus. Longe enim melius fuit ipsi Ioseph in
eius gratiam augeri Putipharis opes, quam Putiphari
amplum quaestum ex eo facere.
6. Et religuit omnia quae erant sibi. Hunc fructum
divini erga se amoris et beneficentiae percepit
Ioseph, quod solatio aliquo servitutis levatus est
saltern ad breve tempus. Sed nova eum tentatio
paulo post excepit. Nam gratia quam adeptus erat,
non modo recidit in nihilum, sed origo et causa fuit
durions fortunae. Praefectus erat Ioseph super
totam domum Putipharis. Ex illo honoris gradu
abripitur in carcerem, ut repente trahatur ad mor­
tis supplicium. Quid tunc in mentem venire potuit,
nisi a Deo relictum se ac proditum, subinde patere
novis cladibus? Quin etiam imaginari potuit Deum
quasi ex professo sibi infestum esse. Docet igitur
haec historia, singulari perspicacia opus esse, ut
fidei oculis pii considèrent Dei bénéficia quibus mitigat
crucis, acerbitatem. Nam quum auxilii ferendi
causa manum illis porrigere visus est, saepe lux
quae affulserat, momento evanescit, et in eius locum
succedit densior caligo. Atqui hie clare apparet, ut
Dominus, licet suos inter adversos fluctus subinde
iactet, non tarnen eos frustretur, quum mala eorum
interdum temperans, respirandi tempus illis concedit.
Sic Ioseph, quamvis exciderit a sua praefectura,
nunquam tarnen derelictus est, nee inanis fuit
ilia relaxatio, qua animum erexit non ad superbiam,
sed ad tolerantiam novae crucis. Et certe in hunc
finem miseriis nostris occurrit Deus, ut deinde collectis
viribus, quasi récentes melius parati simus
ad alios conflictus.
Ei erat Ioseph puleher forma. Quum formae
elegantia sancto Ioseph magnae calamitatis occasio
fuerit, discamus non adeo appetere corporis dotes,
quae gratiam apud mundum conciliant, quin sorte
sua quisque contentus sit. Videmus quam multis
periculis obnoxii sint qui pulchritudine excellunt,
rarum enim ac difficile est ut se contineant ab omni
lascivia. Quanquam in Ioseph ea vigebat religio ut
omnem impudicitiam horreret, aliunde tarnen illi
perniciem molitus est Satan, sicuti ex Dei donis
laqueos ad venandas animas conficere solet. Quare
sedulo rogandus est Deus, ut inter tot pericula spiritu
suo nos gubernans, puras ab omni macula conservet
dotes quibus nos ornavit. Quod uxor Putipharis
levasse oculos dicitur, hac loquendi forma
feminas omnes spiritus sanctus admonet, ut si
cordi est castitas, sibi modestiam apponant custodem.
Nam et adeo velum gestant in capitibus, ut
se ab omni prava illecebra cohibeant: non quod
mulieri viros aspicere nefas sit: sed impurus et
luxurians aspectus hic notatur a Mose. Saepius
antea visus illi fuerat Ioseph sine vitio: nunc vero
primum oculos iniicit et audacius ac petulantius,
quam modestam feminam deceat, venustatem eius
observât. Ita oculos videmus fuisse quasi faces inflammandae
cordis libidini. Quo exemplo docemur,
nihil magis proclive esse quam ut sensus omnes
nostri animum pravis cupiditatibus inficiant, nisi
valde intenti simus ad cavendum. Neque enim
Satan assidue ingerere desinit quae nos ad peccandum
titillent. Obiectam peccandi materiam turn
facile concipiunt sensus, turn cupide et celeriter in
animum perferunt. Quare sedulo et oculis et auribus
et reliquis partibus moderari quisque studeat,
nisi totidem Satanae ianuas aperire ad intimos cordis
affectus velit, praesertim quum tenerrimus sit