volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

119 COMMENTARIUS IN GENESIN. 120
enim illi odiosa sit hominum impietas, quorsum attinet
in animalia innoxia saevire? Sed quae in
hominis gratiam oreata erant, et vivebant in eius
usum, non mirum est cum eius interitu misceri.
Nihil promeriti erant asini et boves, nihil reliqua
animalia: sed quia homini subiecta erant, ipso cadente,
in eandem simul ruinam trahuntur. Erat terra
quasi locuples domus, omnigena supelleotilis copia et
varietate bene instructa. Nunc quia homo et terrain
ipsam inquinavit suis sceleribus, et omnes quibus
referta erat divitias foede corrupit, illic quoque
poenae monumentum exstare voluit Dominus : quemadmodum
si iudex de homine maxime scelerato et
nefario poenam sumpturus, maioris ignominiae causa,
domum eius funditus dirui iubeat. Atque hoc
totum ad incutiendum nobis peccati horrorem spectat:
quanta enim sit eius atrocitas colligere promp*
turn est, cuius ad brutas usque creaturas effunditur.
8. Noah invenit gratiam in octdis Domini. Hebraica
est phrasis, quae significat Deum illi propitium
fuisse, et faventem. Sic enim loqui soient
Hebraei: Si inveni gratiam in oculis tuis: pro eo
quod est. Si tibi gratus sum, vel me dignaris benevolentia
et favore. Quod ideo notandum est, quia
futili argutia colligunt indocti quidam, si coram Deo
gratiam inveniunt homines, sua igitur industria et
meritis earn quaerere. Pateor quidem hio narrari
gratum fuisse Noah Deo: quia probe et sancte vivons,
purum se a communibus mundi inquinamentis
servabat: sed unde talis illi integritas, nisi quia
iam praeventus erat Dei gratia? Initium ergo favoris,
gratuita misericordia fuit. Postea Dominus
ilium semel complexus, sub manu sua continuit, ne
cum reliquo mundo pessum iret.
9. Istae sunt generationes Noah. Vox hebraica
nnbin hoc proprie significat. Quanquam aliquando
latius extenditur, nempe ad totam vitae historiam:
atque hie videtur esse praesentis loci sensus. Nam
quum praefatus esset Moses unum hominem repertum
esse, quem Deus, perdere totum mundum instituons,
servare vellet, breviter exponit qualis
fuerit ille. Ac primo dicit fuisse iustum et integrum
inter aetatis suae homines: nam aliud est
hebraicum nomen "1H, quod saeculum, vel aetatem
sonat. D^on, pro quo vetus interpres perfectum so-
, let reddere, tantundem valet atque integer, vel
sincerus: et duplici, vel fucato, ac vano opponitur.
Nee temere simul haec duo connectit Moses. Mundus
enim, ut semper ducitur externo splendore,
iustitiam aestimat non ab affectu cordis, sed a nudi8
operibus. Atqui si cupimus nos Deo probari
et iusti coram ipso censeri, non manus tantum, et
oculos, et pedes componere oportet in legis obsequium.
Sed cordis integritas in primis requiritur, et
in vera definitione iustitiae priorem locum tenet.
Sciamus tarnen iustos vocari, et integros, non qui
absoluti sint omni ex parte, et quibus nihil desit,
sed qui rectitudinem pure et ex animo colunt.
Scimus enim Deum non agere summo iure cum
suis, ut ad perfectam legis normam eorum vitam
exigat: nam modo ne in illis regnet hypocrisis, sed
vigeat purum recti Studium, et eorum corda occupet,
iustos pro sua indulgentia pronunciat. Particula:
In suis generationibus, emphatica est. Iam enim
saepius dixit, et möx iterum repetet, nihil fuisse
corruptius illo saeculo. Itaque mirabile fuit constantiae
exemplum, quod undique scelerum foetore
circumdatus, contagionem inde nullam contraxit.
Scimus quanta sit vis consuetudinis, ut nihil difficiliu8
sit quam sancte versari inter impios, nee
malis eorum exemplis abduci. Vix centesimus
quisque est qui non in ore habeat diabolicum illud
proverbium, Ululandum esse inter lupos: et maior
pars legem sibi ex communi usu statuons licitum
esse iudicat quidquid vulgo receptum est. Oaeterum
ut hie laudatur singularis virtus Noah, ita meminerimus
nobis praescribi quid agendum-.sit, toto mundo
in perniciem suam ruente. Si hodie adeo vitiati
sunt hominum mores, et tota vitae ratio tarn
confusa, ut rarissima sit probitas : magis foeda et
horribilis fuit confusio tempore Noah, ut ne unum
quidem haberet in Dei cultu et recti studio socium.
Si potuit ille contra totius mundi corruptelas et
tarn densos ac violentos iniquitatis impetus eniti:
nulla nos manet excusatio, nisi eadem animi fortitudine
per innumera vitiorum obstacula rectum cursum
prosequimur. Nee a verisimilitudine abhorret,
aetates dixisse Mosen plurali numéro, quo melius
exprimeret quam strenuus et invictus athleta fuerit
Noah, quern tot saecula non mutarunt. Ad haec
quern tenuerit colendae iustitiae modum exponitur
in contextu, nempe quod ambulaverit cum Deo:
quam virtutem etiam in sancto patre Enoch laudavit
proximo capite, ubi diximus quid hoc valeret. Quum
tanta esset morum corruptio in terra, si hominum
respectum habuisset Noah, abreptus esset in profundum
labyrinthum. Unicum ergo remedium videt,
si posthabitis hominibus, sensus omnes suos ad
Deum colligat, et eum sibi constituât vitae arbitrum.
Unde apparet quam stulte clamitent papistae, sequendos
esse patres: quum diserte spiritus ab hominum
imitatione revocet, nisi quatenus ad Deum
nos ducunt. Quod iterum très eius alios nominat
Moses, hue respicit ut sciamus, ut maxima tristitia,
qua fere consumi potuit, datum tarnen illi fuisse
animum gignendae sobolis, ut Deus sepositum aliquod
haberet exiguum semen.
11. Et corrwpta erat terra coram Deo. Priore
membro désignât Moses impium Dei contemptum,
quod nulla amplius religio fuerit in mundo: sed
exstincta iustitiae luce, omnes ad peoeandum proieoti
\