volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

465 COMMENTARIUS IN GENESIN. 466
Atque ita demonstrat in persona unius hominis
Deum ecclesiam suam quam semel amplexus est,
nunquam deserere, quin salutem eius procuret. Series
tarnen notanda est: neque enim Deus statim
apparuit servo suo, sed passus est moerore et curis
ingentibus prius torqueri, ut patientiam disceret, solatiumque
ad extremam necessitatem distulit. Oerte
miserrimus tunc erat status Iacob. Nam omnes
undique infesti esse poterant, ut quotquot erant vicinae
gentes, totidem mortibus esset obsessus: stupidus
vero non erat quin sua pericula perspexerit.
Inter istos curarum aestus iactari sanctum virum,
adeoque tormentis cruciari passus est Deus, donee
quadam resurrectionis specie quasi semimortuum
sanavit. Quoties hunc locum et similes legimus,
nobis in mentem veniat, providentiam Dei, etiam
quum maxime dormire videtur, pro salute nostra
excubare. Non dicit Moses quantum temporis in
anxietate detentus fuerit Iacob, sed ex contextu
colligere licet, summopere fuisse perplexum quum
Dominus eum recreavit. Porro notandum est, praecipuam
medicinam, qua levatus est, sitam fuisse in
verbo. Loquutus est Dominus: Cur non miraculo
eum transtulit in aliam partem, ut omni discrimine
statim eximeret? Our non etiam absque verbo manum
illi porrexit, et compescuit omnium ferociam,
ne quis ei nocere tentaret? Sed Moses non frustra
in hac parte insistit. Nam hinc docemur unde
summa in malis nostris petenda sit consolatio: et
simul etiam hoc esse praecipuum vitae nostrae exercitium,
pendere ex ore Domini: ut corto persuasi
simus, simulac 6alutem promisit, optime nobiscum
agi, nee dubitemus per médias mortes incedere. Alia
etiam visionis fuit ratio, ut Iacob non modo re ipsa
sentiret, Deum esse suum liberatorem: sed verbo
praemonitus quidquid postea sequutum est, Deo tribuere
disceret. Nam ut tardi sumus ac hebetes,
nuda experientia minime sufficit ad testandam Dei
gratiam, nisi accédât fides ex verbo.
Ascende in Bethel. Quanquam Dei consilium
est servum suum a morte in vitam erigere, videri
tarnen potuit ipsum habere ludibrio, nam exceptio
in promptu erat: Tu quidem praecipis Domine, ut
ascendam, sed viae omnes sunt obstructae. Tantum
enim mihi incendium conflarunt filii, ut ne in latebris
quidem tutus maneam. Vix digitum movere
audeo: quid igitur fiet si cum magna turba nunc
castra movere incipiam? annon meo strepitu nova
in me odia provocabo? Sed hoc modo optime probata
fuit fides Iacob, quod sciens Deum sibi ducem
et praesidem itineris esse, eius auspiciis fretus sese
accinxit. Porro non simpliciter imperat Dominus
quid fieri velit, sed addita promissione servum suum
confirmât. Nam quum in memoriam reducit se
eundem esse Deum qui prius apparuit quum tropicus
fugeret, his verbis inclusa est promissio. Eodem
Calvmi opera. Vol- XXIII.
quoque altare spectat, nam quum signum sit gratiarum
actionis, sequitur Iacob illuc venturum esse incolumem,
ut merito Dei gratiam celebret. Asylum
autem in Bethel potius quam alibi eligit, et assignat
Deus, quia ipse loci aspectus ad oximendum terrorem
plurimum valebat, quum memoria repeteret visam
illic sibi fuisse Dei gloriam. Porro quum ad
gratitudinem Deus servum suum hortatur, in hunc
finem se beneficum esse fidelibus admonet, ut ipsi
vicissim eius gratiae omnia se debere agnoscant, et
se in ea celebranda exerceant.
2. Et dixit Iahacdb familiae suae. Hie describitur
quam prompta fuerit obedientia Iacob. Neque
enim aud,ito Deo ambigit, vel secum disputât quidnam
factu opus sit: sed prout iussus est, ad iter
propere se comparât. Ut autem ostendat se Deo
parère, non tantum vasa colligit, sed simul purgat
domum suam idolis. Nam si Deum cupimus nobis
esse propitium, tollenda sunt omnia impedimenta
quae ipsum a nobis quodammodo submovent. Caeterum
hinc perspicimus quorsum tenderet furtum
Rachelis, neque enim voluit, ut dictum est, patrem a
superstitione retrahere, sed in eius vitium successit:
neque venenum hoc apud se continuit, sed sparsit
in totam familiam. Sic pessima contagione infecta
fuit ilia sancta domus. Unde etiam patet quanta
sit hominum ad impios et vitiosos cultus propensio,
quando domestici Iacob, quibus pura religio tradita
erat, tarn cupide oblata idola arripiunt. Nee vero
prorsus inscius fuit Iacob: sed credibile est nimis
fuisse uxorium, ut sua indulgentia pestem doini tacitus
aleret. Et certe una voce tarn se ipsum quam
reliquos coarguit ac damnât, idola vocans alienos
deos. Unde enim hoc discrimen, nisi quia sciebat
uni Deo se debere esse addictum? Tacita enim subest
relatio inter Deum Abrahae et alios omnes quos
sibi mundus perperam fingebat: non quod in arbitrio
Abrahae esset statuere quisnam verus esset
Deus : sed quia illi se Deus patefecerat, nomen quoque
ab ipso mutuari voluit. Ignaviam ergo suam
fatetur Iacob, quod idola in domum suam admiserit
quibus divinitus clausa fuerat ianua. Nam ubicunque
affulget veri Dei cognitio, necesse est quidquid
praeter puram eius notitiam sibi fabricant homines,
procul facessere. Sed quum vel uxoris blanditiis
sopitus fuerit Iacob, vel carnis incuria officium suum
facere neglexerit, nunc metu periculi expergiscitur,
ut magis intentus sit ad Deum pure colendum. Si
hoc accidit sancto patriarchae, quanto magis in rebus
prosperis metuenda nobis est prava carnis seeuritas.
Oaeterum si quando talis obrepserit torpor
et neglectus, saltern excitent nos et stimulent paternae
Dei castigationes, ut quidquid vitiorum desidia
contractum erit, sedulo purgemus. Iam hic
relucet immensa Dei bonitas, qui domum Iacob idolis
pollutam, pro sacrario tarnen habere dignatu»
30